مقالات روانشناسی

اين پژوهش با هدف تعيين تاثير غني سازي روابط بر خوش بيني و شادماني زناشويي زوجين شهر اصفهان صورت گرفت. روش پژوهش نيمه تجربي از نوع پيش آزمون ـ پس آزمون با گروه كنترل بود. به منظور اجراي پژوهش 36 زوج در دو گروه آزمايش (20 زوج) و گواه (16 زوج) به طور تصادفي جايگزين شدند. متغير مستقل غني سازي روابط بود که در 8 جلسه بر روي گـروه آزمايش انجام شد و در گـروه گواه هيچ مداخله اي انجام نشد. ابزار پژوهش پرسشنامه شادماني زناشويي (MHS) و پرسشنامه جهت گيري به زندگي (LOT-R) بود. براي تحليل داده ها از تحليل کوواريانس اسـتفاده شد. يافته هاي پژوهش نشان داد كه غني سازي روابط بر افزايش نمره شادماني زناشويي زوجين (P<0.05) و خوش بيني (P<0.01) موثر بوده است. نتايج پيگيري پس از يک ماه نشان داد که بين گروه آزمايش و گواه در ميزان شادماني زناشويي و خوش بيني تفاوت وجود دارد (P<0.001) و اثربخشي غني سازي بعد از يک ماه باقي مانده است. نتايج پژوهش نشان داد که مـهارت هاي غني سازي روابـط، خوش بيني و شادماني زناشويـي را افزايش داده است که با يافـته هاي پژوهش هاي قبلي همسو است. يافته هاي اين پژوهش مي تواند اطلاعات مفيدي را براي پژوهشگران، مشاوران و روان درمانگران در مورد اثر بخشي غني سازي روابط بر بهبود ابعاد روابط زناشويي فراهم نمايد.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف مقايسه رگه هاي شخصيتي افراد مبتلا به سندرم روده تحريک پذير (IBS)، بيماري التهاب روده (IBD) و افراد سالم اجرا گرديد. در اين مطالعه علي مقايسه اي، 90 نفر (30 نفر بيمار مبتلا به IBS، 30 نفر بيمار مبتلا به IBD و 30 نفر سالم) با استفاده از روش نمونه گيري در دسترس انتخاب شدند. سپس پرسشنامه ROM-II توسط پزشک متخصص گوارش براي بيماران IBS و IBD تکميل گرديد. همه افراد در گروه هاي IBS و IBD و افراد سالم پرسشنامه هاي جمعيت شناختي و مقياس پنج عاملي شخصيتي (NEO-PI) را تکميل نمودند. داده هاي به دست آمده با روش تحليل واريانس يک راهه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج به دست آمده نشان داد ميزان نوروزگرايي در بيماران BS و IBD بيشتر از افراد سالم بود، در حالي که ميزان گشودگي در افراد سالم بيشتر از بيماران IBS و IBD بود. به علاوه ميزان برون گردي در افراد سالم بيشتر از بيماران IBS و ميزان باوجدان بودن در بيماران IBD بيشتر از بيماران IBS بود. از نظر رگه توافق تفاوتي بين افراد مبتلا به IBS در مقايسه با بيماران IBD و افراد سالم وجود نداشت. شايد بتوان گفت با شناخت رگه هاي شخصيتي مبتلايان به IBS و آشنا کردن بيماران با اين ويژگي ها، آنها را در جريان بازخورد مثبت در جهت شناخت ويژگي هاي شخصيتي خويشتن قرار داد.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف بررسي واكنش هاي هيجاني ـ عاطفي به قطعات موسيقي دستگاهي ايراني انجام شده است. در اين مطالعه از هفت دستگاه موسيقي ايراني در دو بخش ريتميك و غيرريتميك استفاده شد كه به منظور بررسي حالات هيجاني اين دستگاه ها از آزمون 9 درجه اي SAM با سه بعد خوشايندي، انگيختگي و غلبه در 166 دانشجوي غيرموسيقي استفاده گرديد. داده هاي به دست آمده با استفاده از روش تحليل واريانس مكرر مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد دستگاه هاي ريتميك با خوشايندي بيشتر و انگيختگي بالاتري همراه هستند در حالي كه دستگاه هاي غيرريتميك خوشايندي كمتر و انگيختگي پايين تري را موجب مي شوند. اين مطالعه نشان داد با تغيير عناصر اصلي موسيقي همانند ريتم و دستگاه مي توان حالات متفاوت خلقي را القا كرد.

 نسخه قابل چاپ

در راستاي همه گيرشناسي بيماري افسردگي در جمعيت زنان ساکن شهرستان مرند و بررسي روابط عوامل جمعيت شناختي با شيوع اين بيماري، از جامعه زنان ساکن شهرستان مرند تعداد 2113 نفر به شيوه تصادفي طبقه اي انتخاب و با استفاده از پرسشنامه افسردگي بک و پرسشنامه جمعيت شناختي محقق ساخته اندازه هاي مربوط به متغيرهاي مورد مطالعه جمع آوري شد. تحليل نتايج نشان داد که حدود 61.5 درصد از زنان مورد مطالعه داراي افسردگي خفيف تا خيلي شديد هستند. علاوه بر اين افراد متاهل نسبت به افراد مجرد از افسردگي کمتري برخوردارند، و بين تحصيلات و ميزان افسردگي رابطه مستقيم وجود دارد و از سوي ديگر بين سطح درآمد و ميزان افسردگي رابطه معکوس وجود دارد. همچنين سن افراد در تغييرات خلقي (افسردگي) نقش معني دار ندارد. يافته هاي اين پژوهش تلويحاتي براي مداخلات روانشناختي و بهزيستي دارد که توجه به آنها براي دست اندرکاران امور بهداشتي حائز اهميت است.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف مقايسه انواع هويت، سبک هاي هويت در دانشجويان دختر و پسر انجام شد. روش اين پژوهش از نوع توصيفي - مقايسه اي بود که در آن نمونه اي شامل 200 نفر از دانشجويان سال اول دانشگاه تبريز (100 دختر و 100 پسر) به صورت تصادفي خوشه اي انتخاب و با استفاده از پرسشنامه سبک هاي هويت و پرسشنامه حالات هويت آدامز مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج حاصل با استفاده از روش تحليل واريانس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داد که بين سبک اطلاعاتي و سردرگم (P<0.01)، در دو گروه دانشجويان دختر و پسر تفاوت معني دار وجود دارد. بين هويت تعليق يافته (P<0.015)، هويت زود شکل يافته (P<0.01)، و هويت آشفته (P<0.01)، در دو گروه دانشجويان دختر و پسر تفاوت معني دار است.

 نسخه قابل چاپ

هدف از پژوهش حاضر بررسي نقش متغيرهاي مرتبط با معلم در هيجانات تحصيلي رياضي و تنظيم هيجاني دانش آموزان است. امروزه روانشناسان تربيتي معتقدند که دانش آموزان در طي آموزش رسمي (مدرسه اي) نه تنها به کسب دانش و مهارت هاي شناختي نايل مي شوند، بلکه هيجانات خوشايند و ناخوشايند مرتبط با يادگيري و پيشرفت را رشد مي دهند. اما تحقيق بر روي هيجانات در بافت هاي آموزشي به آرامي در حال ظهور است و به ويژه هيجانات خوشايند به وسيله محققان تعليم و تربيتي ناديده گرفته شده است. بر همين اساس پژوهش حاضر به منظور بررسي رابطه پيش بيني كنندگي حمايت عاطفي و كيفيت تدريس معلم در هيجانات مثبت و منفي تحصيلي رياضي و تنظيم هيجاني دانش آموزان فراهم آمده است. بدين منظور تعداد 270 نفر (127 دختر و 143 پسر) از دانش آموزان سال اول دبيرستان شهر شيراز با روش نمونه گيري خوشه ايي تصادفي انتخاب شدند و پرسشنامه حمايت عاطفي معلم، مقياس كيفيت تدريس معلم، پرسشنامه هيجانات پيشرفت- رياضيات و پرسشنامه تنظيم هيجاني را تکميل نمودند. ميانگين سني گروه نمونه 15.25 و انحراف معيار 1.14 بود. يافته ها با استفاده از روش آماري تحليل رگرسيون چندمتغيره به شيوه همزمان بررسي شد. يافته هاي اين پژوهش بيانگر آن است که متغير كيفيت تدريس معلم مي تواند هيجانات مثبت رياضي و تنظيم هيجاني را به صورت مثبت و معناداري پيش بيني نمايد و متغير حمايت عاطفي معلم، هيجانات منفي رياضي را به صورت منفي و معنادار پيش بيني مي كند. بر طبق نتايج اين پژوهش معلم نقش مهمي در ايجاد هيجانات مثبت و منفي رياضي و تنظيم هيجاني دانش آموزان داراست.

 نسخه قابل چاپ

هدف پژوهش حاضر بررسي ساختار عاملي و پايايي نسخه فارسي مقياس هوش اجتماعي ترومسو (TSIS) بود. در ابتدا اين مقياس به زبان فارسي برگردانده شد. پس از ترجمه دوباره به زبان انگليسي و مطابقت با نسخه اصلي، شکاف هاي موجود در ترجمه شناسايي و اصلاح شدند. در نهايت پس از اجراي مقدماتي و رفع اشکالات، پرسشنامه نهايي بر دانشجويان گروه نمونه که شامل 413 نفر (304 زن و 109 مرد) از دانشجويان علوم انساني دانشگاه پيام نور مرکز تبريز بودند، اجرا شد. در اين پژوهش براي بررسي ساختار عاملي، تحليل عاملي اکتشافي (EFA) با استفاده از روش مولفه هاي اصلي و چرخش واريماکس بر روي 21 سوال TSIS اجرا شد. بررسي نمودار اسکري، راه حل سه عاملي را نشان داد. مانند خرده مقياس هاي نسخه اصلي اين عوامل پردازش اطلاعات اجتماعي (SIP)، آگاهي اجتماعي (SA) و مهارت هاي اجتماعي(SS)  نامگذاري شدند. پايايي مقياس هوش اجتماعي ترومسو با استفاده از روش هاي بازآزمايي و همساني دروني (آلفاي کرانباخ) محاسبه شد. ضريب پايايي آلفاي کرانباخ براي کل مقياس 0.75 و براي خرده مقياس پردازش اطلاعات اجتماعي، مهارت هاي اجتماعي و آگاهي اجتماعي به ترتيب برابر 0.73، 0.66 و 0.64 به دست آمد. همچنين ضريب پايايي بازآزمايي براي کل مقياس 0.81 و براي خرده مقياس هاي پردازش اطلاعات اجتماعي، مهارت هاي اجتماعي و آگاهي اجتماعي به ترتيب برابر 0.76، 0.86 و 0.66 بود. ضريب آلفاي کرانباخ و بازآزمايي نشان داد که پايايي هر يک از عامل ها در سطح قابل قبول مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين مطالعه، بررسي اثربخشي آموزش مهارت حل مساله گروهي در تغيير راهبردهاي مقابله اي دانشجويان بود. بدين منظور 20 دانشجو به وسيله روش نمونه گيري در دسترس انتخاب و به صورت تصادفي به دو گروه آزمايش و کنترل (هريک به تعداد 10 نفر) تقسيم شدند. پيش از اجراي آموزش حل مساله براي دانشجويان گروه آزمايش، هر دو گروه به وسيله پرسشنامه راهبردهاي مقابله اي بيلينگز و موس، مورد سنجش قرار گرفتند که از لحاظ نمرات کسب شده در اين ابزار، دو گروه با هم تفاوت معنادار نداشتند. سپس گروه آزمايش به مدت 7 جلسه تحت آموزش حل مساله قرار گرفت. پس از اجراي آموزش براي گروه آزمايش، مجددا از دو گروه خواسته شد تا پرسشنامه فوق الذکر را تکميل کنند. سپس تفاوت ميانگين پيش آزمون-پس آزمون دو گروه به کمک روش تحليل کوواريانس مورد مقايسه و تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتيجه يافته ها حاکي از آن بود که آموزش حل مساله باعث تغيير در راهبردهاي مقابله اي مي شود که در برخي از آنها (حل مساله، جلب حمايت اجتماعي) تفاوت بين دو گروه آزمايش و گروه کنترل از لحاظ آماري معنادار مي باشد. همچنين در ساير راهبردهاي مقابله اي (مانند ارزيابي شناختي، مهار هيجاني، مهار جسماني) هر چند تغييرات باليني مشاهده شد، ولي از لحاظ آماري معنادار نبود. مبتني بر يافته ها مي توان نتيجه گرفت که آموزش مهارت حل مساله به طور کلي مي تواند به تغيير در راهبردهاي مقابله اي منجر گردد که نتايج اين پژوهش در راستاي پژوهش هاي پيشين در اين زمينه مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين پژوهش مطالعه رابطه سخت رويي، رضايت از زندگي و اميد با عملکرد تحصيلي بود. براي رسيدن به اين مهم 358 نفر (171 مرد و187 زن) دانشجوي مقطع کارشناسي با روش نمونه گيري خوشه اي چندمرحله اي از دانشگاه اروميه انتخاب شدند. براي سنجش سخت رويي از پرسشنامه ديدگاه هاي شخصي، رضايت از زندگي از مقياس داينر و اميد از مقياس اميد بزرگسالان اسنايدر استفاده گرديد. جهت تحليل نتايج، آزمون همبستگي پيرسون و رگرسيون سلسله مراتبي به کار گرفته شد. يافته ها نشان دادند که ميان متغيرهاي سخت رويي و اميد و ميان مولفه هاي تعهد و کنترل سخت رويي با مولفه هاي اميد (کارگزار و گذرگاه) رابطه مثبت و معني دار وجود دارد. علاوه بر اين، بين سخت رويي و رضايت از زندگي و اميد و رضايت از زندگي رابطه مثبت و معني دار به دست آمد. نتايج تحليل رگرسيون نشان داد، مولفه کارگزار اميد به تنهايي 31 درصد از تغييرات مربوط به رضايت از زندگي را تبيين مي کند پس از آن متغيرهاي تعهد و گذرگاه به ترتيب بيشترين سهم را داشتند. علاوه بر اين رضايت از زندگي به تنهايي قوي ترين پيش بين در تبيين عملکرد تحصيلي مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

مدل هاي شناختي در تبيين اختلالات روان شناختي به اثر طرحواره هاي منفي موثر در شکل گيري علائم آسيب شناسي رواني اشاره دارد. هدف اين پژوهش پيش بيني علائم سلامت روان با استفاده از طرحواره هاي ناسازگار اوليه بود. به اين منظور دو پرسشنامه فرم کوتاه طرحواره يانگ (SQ) در چارچوب نظريه درماني مبتني بر طرحواره جفري يانگ و پرسشنامه سلامت روان  (GHQ)بر 159 دانشجوي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا گرديد. تحليل نتايج اين پژوهش با استفاده از نسخه 17 نرم افزار SPSS با روش تحليل رگرسيون چندگانه صورت گرفت. نتايج بيانگر رابطه معنادار طرحواره هاي ناسازگار اوليه و علائم سه گانه جسماني سازي، اضطراب و افسردگي بود. در اين ميان طرحواره نقص/ شرم به طرز معناداري (P<0.01) هر سه علامت را پيش بيني کرد. از طرفي بخشي از واريانس هر اختلال توسط طرحواره هاي خاصي به صورت معنادار پيش بيني شد. نتايج به دست آمده با بررسي هاي پيشين همخوان بوده و بيانگر اين است که اين چارچوب نظري تلويحات درماني و تبييني مهمي در رابطه با اختلالات روانشناختي دارد. بر اين اساس مي توان نيمرخ خاصي از طرحواره هاي ناسازگار مربوط به هر اختلال را ترسيم کرد.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش، با هدف بررسي روايي و پايايي منابع اقتدار اخلاقي - نسخه تجديدنظر شده اجرا شد. 652 دانش آموز سال سوم دبيرستان (320 دختر و 332 پسر) که از طريق روش نمونه گيري چندمرحله اي انتخاب شده بودند، به پرسشنامه منابع اخلاقي - نسخه تجديدنظر شده پاسخ دادند. در اين پژوهش به منظور بررسي ساختار عاملي (روايي سازه) از تحليل عاملي اکتشافي و در تعيين پايايي پرسشنامه منابع اخلاقي - نسخه تجديدنظر شده از ضريب آلفاي کرونباخ استفاده شد. يافته هاي ضرايب آلفاي کرونباخ نشان داد که عامل ها و مقياس منابع اخلاقي - نسخه تجديدنظر شده از پايايي بالايي برخوردار است. نتايج تحليل عاملي اکتشافي، چهار عاملي را در اين پرسشنامه نشان داد. در کل، يافته ها نشان داد که پرسشنامه منابع اخلاقي - نسخه تجديدنظر شده از پايايي و روايي مناسبي برخوردار است.

 نسخه قابل چاپ

عدم تحمل بلاتكليفي، اجتناب شناختي، جهت گيري منفي به مشكل و باورهاي مثبت در مورد نگراني در اختلال اضطراب فراگير نقش بسزايي ايفا مي کنند و به ايجاد، تداوم و تشديد علائم اين اختلال منجر مي شوند. بنابراين هدف از پژوهش حاضر مقايسه اين مولفه هاي شناختي در بيماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگير و افراد عادي بود. در اين راستا، تعداد 30 نفر از بيماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگير و 30 نفر از افراد عادي به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب شدند، سپس پرسشنامه هاي عدم تحمل بلاتكليفي، اجتناب شناختي، پرسشنامه چرا نگراني و پرسشنامه جهت گيري منفي به مشكل اجرا شد. نتايج نشان داد بين گروه بيماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگير و افراد عادي در مولفه هاي جهت گيري منفي به مشکل (P<0.0001 ،F=19.13) و عدم تحمل بلاتکليفي (F=23.88، P<0.0001) تفاوت معنادار وجود دارد. تلويحات عملي و نظري يافته ها در قسمت نتيجه گيري مورد بحث واقع شده است.

 نسخه قابل چاپ

هدف پژوهش حاضر تعيين تاثير القاي خلق بر سوگيري حافظه آشکار [زمان واکنش، سوگيري پاسخ (b) و حساسيت پاسخ (d’)] در افراد با حساسيت بالاي BAS، BIS بود. ابتدا 527 نفر از دانشجويان، پرسشنامه BAS و  BISرا به همراه تعدادي سوال براي کنترل برتري جانبي دست تکميل نمودند. سپس بر اساس نمره استاندارد25 (z)  نفر آزمودني با حساسيت بالاي BAS، 25 نفر با حساسيت بالاي BIS و 25 نفر به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. ابتدا واژه اي هيجاني به آزمودني ها ارائه شد تا آنها را به خاطر بسپارند. سپس نيمي از آزمودني هاي هر گروه در معرض القاي خلق شاد و نيم ديگر در معرض القاي خلق غمگين قرار گرفتند. در مرحله بعد واژه هاي هيجاني قبلي به همراه يک سري کلمات ديگر به آزمودني ها ارائه شد تا آنها را بازشناسي نمايند. قبل از تجزيه و تحليل آماري، ابتدا شاخص هاي سوگيري پاسخ و حساسيت پاسخ بر مبناي نظريه تشخيص علامت محاسبه گرديد و سپس با استفاده از روش تحليل واريانس با اندازه گيري مکرر تحليل شدند. نتايج به دست آمده نشان داد که افراد با BIS بالا در شرايط القاي خلق غمگين در مقايسه با BAS بالا و گروه کنترل واژه هاي داراي بار هيجاني منفي را سريع تر بازشناسي مي کنند اما در مورد افراد با BAS بالا در موقعيت هاي القاي خلق تفاوت معني داري مشاهده نگرديد. در مورد حساسيت پاسخ تفاوت معني داري مشاهده نشد. نتايج مربوط به مولفه سوگيري پاسخ نشان داد که ميانگين b براي واژه هاي منفي در گروه BIS به طور معناداري پايين تر از گروه BAS و کنترل بود؛ يعني اين افراد در بازشناسي واژه هاي منفي راهبرد سهل گيرانه اي را اتخاذ مي کنند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور مقايسه حافظه فعال کودکان مبتلا به نقص توجه / بيش فعالي با کودکان سالم، 13 دانش آموز پسر مبتلا به نوع غالب نقص توجه و 15 کودک مبتلا به نوع غالب بيش فعال / تکانشگر، پس از تشخيص روانشناس باليني با استفاده از پرسشنامه مرضي کودکان (CSI-4) انتخاب و آزمون حافظه بصري کيم کاراد و مقياس حافظه وکسلر بر روي آنها اجرا شد. گروه کنترل پژوهش را نيز 14 کودک سالم تشکيل مي دادند. تحليل واريانس داده هاي به دست آمده نشان داد که بين گروه کنترل با گروه غالب نقص توجه و غالب بيش فعال / تکانشگر در حافظه بصري در سطح (P<0.05) تفاوت معني داري وجود دارد. همچنين نتايج پژوهش نشان داد که بين گروه کنترل با گروه غالب نقص توجه و بيش فعال / تکانشگر در سه خرده مقياس (کنترل ذهني، حافظه منطقي و حافظه تداعي) و نمره کل حافظه کلامي وکسلر در سطح (P<0.05) تفاوت معني دار وجود دارد. اما در زمينه خرده مقياس حافظه عددي تنها بين گروه کنترل و گروه غالبا بيش فعال / تکانشگر در سطح (P<0.05) تفاوت معني دار وجود دارد.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر به بررسي نقش گرايش هاي عليتي و كانون كنترل سلامت در پيش بيني رفتارهاي خودمراقبتي بيماران ديابتي نوع II پرداخته است. در اين تحقيق كه از نوع همبستگي است، تعداد 60 بيمار به طور تصادفي از بين كساني كه به مركز آموزش ديابت بيمارستان سينا در شهر تبريز مراجعه كرده بودند، برگزيده شدند. از آزمودني ها خواسته شد مقياس چندوجهي كانون كنترل سلامت، مقياس گرايش هاي عليتي عمومي و مقياس رفتار خودمراقبتي را تكميل كنند. براي تحليل داده هاي پژوهش از روش هاي آماري معني داري، ضريب همبستگي، تحليل رگرسيون چندگانه و آزمون t گروه هاي مستقل استفاده شد. نتايج پژوهش نشان داد كه بين رفتار خودمراقبتي با كانون كنترل دروني سلامت رابطه مثبت معنادار و با كانون كنترل شانس رابطه منفي معنادار وجود دارد. در صورتي كه بين كانون كنترل قدرت ديگران و رفتار خودمراقبتي رابطه اي مشاهده نشد. هم چنين نتايج حاكي از آن بود كه بين رفتار خودمراقبتي با گرايش عليتي خودمختار رابطه مثبت معنادار و با گرايش غيرشخصي رابطه منفي معنادار وجود دارد. بر اساس يافته هاي اين پژوهش، از ميان متغيرهاي فوق، كانون كنترل دروني سلامت بيشترين سهم را در پيش بيني رفتار خودمراقبتي فرد مبتلا به عهده دارد. هم چنين در اين پژوهش از نظر گرايش هاي عليتي، كانون كنترل سلامت و رفتارهاي خودمراقبتي بين زنان و مردان تفاوتي ديده نشد.

 نسخه قابل چاپ