مقالات روانشناسی

توانايي نسبت دادن حالت هاي ذهني يعني نيات، احساسات، خواسته ها و باورها به خود و ديگران و درک اين که حالات ذهني ديگران مي تواند متفاوت از حالات ذهني خود فرد باشد اصطلاحا نظريه ذهن يا اختصاراTOM  ناميده مي شود. امروزه نظريه ذهن براي اشاره به ظرفيت شناختي خاصي استفاده مي شود. بر پايه رشد اين ظرفيت شناختي است که رفتارهاي ديگران معني دار شده و قابل درک مي شوند. عنصر اساسي در نظريه ذهن درک عوامل هدفمندي رفتار و جهت دار بودن ادراک ديگران است. خاستگاه تکاملي نظريه ذهن به نخستيني هاي غيرانساني برمي گردد. نظريه ذهن احتمالا واکنشي انطباقي به تعاملات اجتماعي اوليه مي باشد (پريماک و وودراف، 1978). در سه دهه اخير پيشرفت ها و پژوهش هاي گسترده اي در زمينه تحول نظريه ذهن در کودکان نابهنجار، زيربناهاي عصبي فيزيولوژيکي آن در مغز و اکتشاف بخش هاي موثر در اين واکنش شناختي و نقش نورون هاي آيينه اي، هم چنين بررسي هايي در مورد نظريه هاي مختلف در اين حيطه مهم تحولي صورت گرفته است. به دنبال تحقيقات گسترده در زمينه تحول بهنجار نظريه ذهن، بخش آسيب شناسي نظريه ذهن نيز به سرعت رو به گسترش بوده و هر روز با نتايج چشم گيري در مورد نقص هاي نظريه ذهن در افراد مبتلا به اسکيزوفرني، اختلالات شخصيتي، کودکان اتيستيک، سندرم آسپرگر و غيره مواجه هستيم. در اين مقاله تلاش شده است بيشتر به بررسي تاريخچه نظريه ذهن، نظريه ذهن به عنوان ابزاري براي سازگاري با پيچيدگي هاي اجتماعي، رويکردهاي نظري مختلف در زمينه نظريه ذهن، مراحل مختلف تحول نظريه ذهن در کودکان بهنجار، مکانيزم هاي مغزي نظريه ذهن، ارتباط نظريه ذهن با ساير توانايي ها پرداخته شود.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

هدف اصلي مطالعه حاضر بررسي روايي سازه نسخه ايراني پرسشنامه طرحواره يانگ- فرم 232 ماده اي مي باشد. 824 دانشجوي مقطع کارشناسي به پرسشنامه طرحواره يانگ پاسخ دادند. 671 نفر از اين دانشجويان، پرسشنامه افسردگي بک، پرسشنامه اضطراب بک و پرسشنامه سلامت رواني را نيز كامل كردند. تحليل مولفه هاي اصلي با چرخش ابليمين، 13 عامل قابل تفسير را نشان دادند. اين 13 عامل از همساني دروني و پايايي آزمون - بازآزمون رضايت بخشي برخوردار بودند. همچنين، عامل هاي استخراج شده به طور مستقيم و معني داري با نمرات افسردگي، اضطراب و سلامت رواني ارتباط داشتند كه حاكي از روايي همگرايي پرسشنامه طرحواره يانگ است. نتايج اين مطالعه شواهد اوليه را در مورد روايي و پايايي رضايت بخش پرسشنامه طرحواره يانگ در جمعيت غيرباليني فراهم مي كند. اما، مطالعات آينده بايد ويژگي هاي روانسنجي اين پرسشنامه را در جمعيت باليني مورد بررسي قرار دهند.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش، نيمرخ انگيزشي دانش آموزان ناشنوا و تفاوت نيمرخ گروه هاي مختلف را از نظر توانايي هاي فراشناختي مورد مطالعه قرار داد. جامعه آماري پژوهش دانش آموزان ناشنواي شهر تبريز بودند. 78 نفر از دانش آموزان (30 دانش آموز دختر و 48 دانش آموز پسر) با روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي نسبتي انتخاب شدند. پرسشنامه هاي هدف گرايي تحصيلي و ادراک دانش آموزان از توانايي فراشناختي خود به منظور جمع آوري اطلاعات استفاده شد. براي گروه بندي دانش آموزان، روش هاي آماري تحليل خوشه اي سلسله - مراتبي و تحليل تابع تشخيص به کار رفت. نتايج پژوهش سـه گروه از دانش آموزان: (الف) خوشه دانش آموزان هـدف گرايي پيشرفت پايين (ب) خوشه دانش آموزان چيرگي - هدف و گرايش - عملکرد متوسط (ج) خوشه اهداف چندگانه را شناسايي کرد. نتايج ديگر پژوهش نشان داد که دانش آموزان ناشنواي خوشه «اهداف چندگانه» از لحاظ توانايي فراشناختي با دو گروه دانش آموزان «هدف پيشرفت پايين» و گروه «چيرگي - هدف و گرايش - عملکرد متوسط» تفاوت معني داري دارند.

 نسخه قابل چاپ

هدف اصلي پژوهش حاضر، تعيين اثربخشي درمان نوروفيدبک مبتني بر الکتروآنسفالوگرافي کمي در مقايسه با درمان دارويي در کاهش نشانگان وسواس فکري - عملي است. 12 بيمار (وسواس فکري - عملي) از مرکز آتيه در شهر تهران انتخاب شدند و به صورت تصادفي در 3 موقعيت نوروفيدبک، درمان دارويي و ليست انتطار قرار گرفتند. بيماران با استفاده از پرسشنامه پادوا ارزيابي شدند. اين پرسشنامه براي کليه بيماران به صورت پيش آزمون و پس آزمون به فاصله 10 هفته اجرا شد.
نتايج اين پژوهش با استفاده از تحليل آماري کروسکال - واليس تفاضل نشان داد که تفاوت معناداري بين گروه هاي درماني وجود دارد. استفاده از تحليل آماري يو - من ويتني نيز نشان داد که درمان دارويي و درمان نوروفيدبک در کاهش علائم وسواس فکري و وسواس عملي تاثير يکساني دارند. در کل مي توان نتيجه گرفت که از نوروفيدبک مي توان به عنوان وجه درماني جديد اختلال وسواس فکري - عملي استفاده کرد.

 نسخه قابل چاپ

روانشناسان معتقدند كه بين شخصيت، و رفتارهاي جنايي و وابستگي به مواد رابطه وجود دارد. هدف اين پژوهش بررسي اختلالات شخصيتي مرتبط با رفتارهاي جنايي و وابستگي به مواد در افراد مجرم غير وابسته به مواد و افراد مجرم وابسته به مواد و مقايسه آنها با افراد عادي است. يافتن اين مساله که آيا ارتباط هايي بين مقياس هاي شخصيتي افراد مجرم غيروابسته به مواد و وابسته به مواد وجود دارد و اينکه در صورت وجود، کدام يک از اختلالات را شامل مي شود، عواملي است كه پژوهش به قصد دستيابي به آنها صورت گرفت. روش اين پژوهش از نوع توصيفي - مقايسه اي است که در آن نمونه اي شامل 150 نفر از مجرمين زنداني غيروابسته به مواد، مجرم وابسته به مواد در زندان تبريز و يك گروه از افراد عادي (50 نفر در هر گروه) که از نظر ويژگي هاي جمعيت شناختي با آنها همتاسازي شدند انتخاب گرديدند. داده ها به كمك پرسشنامه در دو بخش اطلاعات دموگرافيكي و پرسشنامه شخصيتي ميلون، جمع آوري گرديد. نتايج حاصل از تحليل واريانس نشان داد که در مقياس اسکيزوئيد بين گروه زنداني وابسته به مواد و بهنجار و همچنين با زنداني غيروابسته به مواد تفاوت وجود دارد. در مقياس اجتنابي بين گروه زنداني وابسته به مواد و بهنجار تفاوت وجود دارد. در مقياس نمايشي بين گروه زنداني غيروابسته به مواد با آزمودني هاي بهنجار و همچنين با زنداني وابسته به مواد تفاوت وجود دارد. در مقياس هاي خود شيفته، ضد اجتماعي، آزارگري، وابسته، منفعل و خود آزارگر بين دو گروه زنداني وابسته به مواد و غيروابسته به مواد با گروه بهنجار تفاوت وجود دارد.

 نسخه قابل چاپ

نقاشي به عنوان وسيله اي ارزنده و مهم براي رشد و پرورش استعدادها و خلاقيت و همچنين براي سنجش ابعاد مختلف عاطفي، هيجاني، رفتاري و هوش کودکان مورد توجه قرار گرفته است. از اين رو اين پژوهش به منظور بررسي رابطه شدت علائم مشکلات هيجاني و مسايل رفتاري با نحوه ترسيم آدمک در گروهي از کودکان پيش دبستاني شهر شيراز انجام گرفت. روش پژوهش از نوع همبستگي بود. گروه نمونه، 100 کودک پنج ساله (50 پسر، 50 دختر) را که در پيش دبستاني هاي شهر شيراز آموزش مي ديدند شامل مي شدند. آنان از طريق نمونه گيري خوشه اي چندمرحله اي انتخاب و بررسي شدند. مربيان آنان پرسشنامه مشکلات هيجاني و رفتاري (SDQ) را تکميل کردند و هر يک از کودکان مطابق با تست آدمک گوديناف يک آدمک نقاشي کردند. جهت تحليل داده ها از همبستگي پيرسون و آزمون Z فيشر استفاده گرديد. نتايج به دست آمده از تحليل داده ها نشان داد که بين نحوه ترسيم آدمک با مشکلات هيجاني و رفتاري کودکان رابطه معنادار و معکوس آماري وجود دارد. نتايج آزمون Z فيشر، تفاوت معنادار اين متغيرها را در بين دختران و پسران نشان نـداد. لذا اينطور نتيجه گرفته مي شود که نقاشي هاي کودکان مي توانند نشان دهنده مشکلات هيجاني و مسايل رفتاري آنان باشند.

 نسخه قابل چاپ

هدف از اين پژوهش مقايسه اثربخشي درمان شناختي - رفتاري گروهي و مواجهه درماني در کاهش شدت علايم اختلال اضطراب اجتماعي و بررسي تاثير اين دو روش درماني در کاهش ميزان اضطراب کلي و افـسردگي همراه اين اختلال مي باشد. در قالب يک طرح تجربي پيش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل، آزمودني هاي پژوهش شامل 24 نفر دانشجوي دوره کارشناسي رشته هاي مختلف دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکي ايران بودند که تشخيص اختلال اضطراب اجتماعي داشتند و ابتدا به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب و سپس به روش تصادفي به سه گروه 8 نفري (درمان شناختي - رفتاري گروهي، مواجهه درماني، و گروه کنترل ليست انتظار) اختصاص داده شدند. درمان شناختي - رفتاري گروهي و مواجهه درماني به مدت 12 جلسه و مطابق کتابچه راهنماي استاندارد براي آزمودني ها اجرا شد و گروه ليست انتظار هيچ نوع درمان دريافت نکردند. داده هاي پژوهش با استفاده از پرسشنامه فوبي اجتماعي (SPIN)، پرسشنامه اضطراب بک (BAI)، و پرسشنامه افسردگي بک نسخه  (BDI-II) 2جمع آوري شدند و براي تحليل داده ها از فراواني، درصد، ميانگين و انحراف معيار و تحليل کوواريانس استفاده شد. نتايج نشان داد که درمان شناختي - رفتاري گروهي از لحاظ اثر بخشي بر کاهش شدت اختلال اضطراب اجتماعي تفاوت معني داري با مواجهه درماني ندارد (0.84=(P. همچنين نتايج نشان داد درمان شناختي - رفتاري گروهي و مواجهه درماني، هر دو در مقايسه با گروه کنترل ليست انتظار به طور معني داري منجر به کاهش ميزان اضطراب کلي در اختلال اضطراب اجتماعي مي شوند (P=0.002). معلوم شد اين دو روش درماني ميزان افسردگي افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعي را در مقايسه با گروه كنترل ليست انتظار کاهش مي دهند (به ترتيب P=0.001 و P=0.013)، اما در مقايسه با همديگر تفاوت معني داري ندارند (P=0.84). درمان شناختي - رفتاري گروهي و مواجهه درماني از لحاظ اثربخشي کلي در اختلال اضطراب اجتماعي تفاوت معني داري با هم ندارند، و در اثر اين دو درمان از ميزان اضطراب و افسردگي افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعي کاسته مي شود.

 نسخه قابل چاپ

يکي از بحث هاي نظري عمده در رابطه با سوءمصرف و وابستگي به مواد افيوني، سوگيري توجه نسبت به محرک هاي مربوط به مواد افيوني مي باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسي رابطه بين مدت مصرف و ترک در سوگيري توجه نسبت به محرک هاي وسوسه انگيز مربوط به مواد افيوني در دو گروه از افراد وابسته به مواد افيوني و ترک کرده بود. طرح پژوهش حاضر از نوع علي - مقايسه اي مي باشد. بدين منظور، 30 فرد وابسته به مواد افيوني و 30 فرد ترک کرده انتخاب شدند و هر دو گروه از لحاظ متغيرهاي جمعيت شناختي همتاسازي شده و توسط آزمايه «پروب دات» مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج بر اساس ضريب همبستگي پيرسون مورد تحليل قرار گرفت. نتايج حاکي از آن بود که بين مدت مصرف و ترک مواد و سوگيري توجه نسبت به محرک هاي مربوط به مواد در حالت ارايه کلمات به مدت 500 هزارم ثانيه، رابطه وجود دارد، طوري که با افزايش مدت مصرف، افراد وابسته به مواد افيوني، سوگيري توجه بيشتري نشان مي دهند و زمان واکنش در آن ها بيشتر است و بالعکس با افزايش مدت ترک در افراد ترک کرده از ميزان سوگيري توجه کاسته مي شود و زمان واکنش در آن ها کمتر از گروه وابسته به مواد افيوني مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله تحول حافظه کاري در کودکان 5 تا 7 ساله (پيش دبستاني تا پايه دوم ابتدايي) بررسي شد. براي سنجش مدار آوايي از تکليف فراخناي ارقام مستقيم، مولفه ديداري - فضايي از فراخناي Corsi و براي سنجش مجري مرکزي از تکاليف فراخناي ارقام وارونه، فراخناي شمارش و آزمون استروپ ماه - خورشيد استفاده شد. نمونه تحقيق شامل 90 کودک (در هر پايه 30 نفر) با ميانگين هوشي 106-105 بود. تحليل داده ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس يکراهه و آزمون تعقيبي توکي نشان داد که تفاوت گروه هاي پيش دبستاني - پايه اول و پيش دبستاني - پايه دوم در تکاليف فراخناي ارقام مستقيم، فراخنايCorsi ، فراخناي ارقام وارونه و فراخناي شمارش معنادار بود. در آزمون استروپ ماه - خورشيد هم تفاوت پيش دبستاني - پايه دوم معنادار بود. تفاوت پايه هاي اول و دوم فقط در فراخناي ارقام مستقيم و فراخناي شمارش معنادار بود. نتايج تحقيق نشان دهنده تحول تمام مولفه هاي حافظه کاري بود، به اين نکته هم بايد توجه داشت که سرعت تحول بخش ديداري - فضايي و بازدارندگي مجري مرکزي کمتر بود و با تمايز بيشتر گروه ها از هم معنادار مي شود.

 نسخه قابل چاپ

هدف مطالعه حاضر بررسي ويژگي هاي روانسنجي پرسشنامه استرس زندگي دانشجوييSSI) ؛ گادزيلا، 1991)، يعني پايايي، روايي، تاييد ساختار عاملي آن در جمعيت دانشجويي دانشگاه تبريز بود. SSI يک پرسشنامه خودسنجي 51 ماده اي است که از آن علاوه بر يک نمره کلي استرس، نمره هايي براي منابع استرس و واکنش به استرس به دست مي آيد. همچنين براي بخش منابع، پنج خرده مقياس ناکامي، تعارض، فشار، تغييرات و قيود دروني و براي واکنش ها به استرس، چهار خرده مقياس فيزيولوژيکي، هيجاني، رفتاري و شناختي وجود دارد. براي اين منظور، 435 دانشجو (با ميانگين سني 20.35 و انحراف معيار 2.2) به شيوه نـمونه گيري طبقه اي نسبتي انتخاب شدند که از اين تعداد 179 مرد و 256 زن بودند. اين دانشجويان پرسشنامه استرس زندگي دانشجويي (SSI) و پرسشنامه سلامت عمومي 28 ماده اي (GHQ-28) را تکميل کردند. پايايي از راه همساني دروني (ضريب آلفاي کرونباخ) براي مقياس کلي و دو خرده مقياس اصلي منابع و واکنش ها به ترتيب عبارت بودند از 0.91، 0.84 و 0.86. دامنه ضرايب پايايي براي 9 خرده مقياس فرعي از 0.58 (براي خرده مقياس قيود دروني) تا 0.84 (براي خرده مقياس ارزيابي - شناختي) قرار داشت. روايي همزمان از طريق همبستگي SSI و خرده مقياس هاي آن با GHQ-28 و خرده مقياس هاي آن برآورد شد که جز در خرده مقياس ارزيابي شناختي، از لحاظ آماري معني دار و در جهت تاييد فرضيه ها بود .(P<0.05) تفاوت ميانگين نمره هاي SSI و خرده مقياس هاي آن در دانشجويان داراي سطوح استرس خود گزارشي خفيف، متوسط و شديد نيز از لحاظ آماري معني دار و در جهت تاييد فرضيه ها بود .(P<0.05) روايي سازه SSI و خرده مقياس هاي آن از طريق تحليل عاملي تاييدي (CFA) برآورد گرديد. مدل کلي SSI و دو مدل منابع و واکنش ها از برازش بسيار عالي برخوردار بودند (با GFI به ترتيب 0.92، 0.098 و 1.00). دختران و پسران دانشجو در سطح استرس کلي و منابع استرس تفاوتي نداشتند اما در سطح واکنش به استرس، دختران نمره بالاتري به دست آوردند (P<0.01). ميانگين SSI و خرده مقياس هاي آن در دانشکده هاي مختلف از لحاظ آماري معني دار نبود. در مجموع مي توان نتيجه گرفت که SSI ابزاري روا و پايا براي سنجش استرس کلي، منابع استرس و واکنش در برابر استرس مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

هدف از انجام پژوهش حاضر تعيين رابطه متغيرهاي باور هوشي، عزت نفس و انگيزه پيشرفت با كارآفريني در دانشجويان دانشگاه پيام نور استان هاي آذربايجان شرقي و غربي مي باشد. تعداد نمونه برابر 848 نفر دانشجو، 450 نفر دانشجوي زن و 398 نفر دانشجوي مرد با روش نمونه گيري طبقه اي - تصادفي انتخاب شده بودند. براي تحليل داده ها عـلاوه بر روش هاي توصيفي ميانگين و انحراف معيار از ضريب همبستگي و رگرسيون چندگانه براي آزمون فرضيه ها استفاده شد. روش تحقيق از نوع توصيفي و به شيوه همبستگي انجام شده است. ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه هاي باورهاي هوشي بابايي (1377)، عزت نفس كوپر اسميت (1976) انگيزه پيشرفت هرمانز (1970) و كارآفريني روبينسون و همكاران (1991) است. نتايج نشان داد كه همبستگي انگيزه پيشرفت با كارآفريني در سطح 0.01 معني دار است. همچنين همبستگي هاي عزت نفس و باورهاي هوشي با كارآفريني در سطح 0.01 معني دار مي باشد. نتايج تحليل رگرسيون نشان مي دهد كه متغيرهاي پيش بين اين پژوهش (باور هوشي، عزت - نفس و انگيزه پيشرفت) توانايي پيش بيني واريانس متغير ملاك (كارآفريني) را دارا هستند.

 نسخه قابل چاپ