۱۰ شگفتی منظومه‌ی شمسی

دنیای اطراف خورشید ما از تکه سنگ‌های بیجان گرفته تا غول‌های گازی هرکدام ویژگی‌های شگفت انگیزی دارند. با ما همراه باشید تا ۱۰ مورد از شگفتی‌های منظومه شمسی را ببینیم.
 

۱. سطح آتشین زهره

با وجود این که زهره دومین سیاره‌ی نزدیک به خورشید است اما جو متراکم و سمی آن اثر گلخانه‌ای شدیدی را پدید آورده که گرما را به تله می‌اندازد و اجازه‌ی خروج به آن نمی‌دهد، به همین دلیل دمای سطح زهره به ۴۶۵ درجه‌ی سانتیگراد می‌رسد، یعنی سیاره‌ای داغ‌تر از سُرب مذاب.

۲: نوسانات وحشتناک دما در سطح عطارد

به عنوان نزدیک‌ترین سیاره به خورشید، دمای سطح عطارد تا ۴۵۰ درجه سانتیگراد در روز بالا می‌رود اما از آنجا که جو کافی برای نگه داشتن این گرما وجود ندارد شب‌های عطارد تا ۱۷۰ درجه زیر صفر سرد می‌شوند. این یعنی بیشتر از ۶۰۰ درجه سانتیگراد اختلاف که بزرگترین تغییر دما در کل منظومه‌ی شمسی محسوب می‌شود.

۳: کوه‌ها و دره‌های مریخ

سیاره‌ی قرمز خانه‌ی بلندترین کوه و کوتاه‌ترین دره‌ی منظومه‌ی شمسی است. رشته کوه‌های المپیوس مریخ ارتفاعی بیشتر از ۲۷ کیلومتر دارد که سه برابر بلندتر از کوه اورست است. در حالی که دره‌ی مارینراید مریخ عمقی برابر ۸ تا ۱۰ کیلومتر با گستردگی ۶۰۰ کیلومتر و طولی حدود ۴۰۰۰ کیلومتر دارد یعنی تقریبا به بزرگی عرض استرالیا یا فاصله‌ی تهران تا رم.

۴: انحراف عجیب محور اورانوس

محور چرخش اورانوس ۹۸ درجه نسبت به بقیه سیارات منظومه‌ی شمسی اختلاف دارد بنابراین اورانوس برخلاف دیگر سیارات منظومه‌ی شمسی روی محوری تقریبا افقی به دور خورشید می‌چرخد. بسیاری از ستاره شناسان بر این باورند که این جهت گیری غیر معمول ممکن است به علت برخورد با یک سیاره به اندازه زمین در روزهای نخست شکل گرفتن سیاره به وجود آمده باشد.

۵: بادهای نپتون

در نپتون بادهایی با سرعت ۱۱۰۰ کیلومتر در ساعت می‌وزد. منبع به وجود آورنده‌ی انرژی لازم برای شکل گیری سریع‌ترین بادهای منظومه‌ی شمسی در این سیاره‌ی دوردست ناشناخته باقی مانده است. فاصله‌ی نپتون از خورشید ۴.۵۰ میلیارد کیلومتر است. آن را با فاصله‌ی ۱۵۰ میلیون کیلومتری زمین تا خورشید مقایسه کنید.

۶: حلقه‌های زحل

شهرت زحل به خاطر حلقه‌های زیبا و جذاب آن است. یکی از حلقه‌های زحل به حدی کج نبود که از زمین دیده شود. این حلقه در سال ۲۰۰۹ کشف شد. برآورد می‌شود قطر آن حداقل ۲۰۰ برابر قطر زمین باشد، یعنی یک میلیارد کره‌ی زمین را می‌توان داخل این حلقه جای داد.

۷: طوفان شن در مریخ

طوفان‌های شن مریخ بزرگترین طوفان در منظومه‌ی شمسی هستند که قادرند تمام سطح سیاره‌ی سرخ را به مدت یک ماه تیره کنند. این که چگونه طوفان شن می‌تواند به اندازه‌ی سطح کل سیاره رشد کند را با این تئوری توضیح می‌دهند که با بلند شدن طوفان شن در یک منطقه ذرات گرد و غبار معلق در جو سیاره انرژی بیشتری را از نور خورشید جذب می‌کنند و باعث گرم شدن هوای آن منطقه می‌شود، سپس هوای گرم بالا رفته و جای خود را با هوای سرد عوض می‌کند که همین باعث تولید باد می‌شود. با تولید باد گرد و غبار بیشتری به هوا بلند می‌شود که باعث گسترش طوفان و چرخه‌ی بزرگ شکل‌گیری آن می‌شود.

۸: شش ضلعی عجیب در زحل

زحل سیاره‌ای با حلقه‌های مشهور است. مشتری، اورانوس و نپتون نیز حلقه دارند، اما آن‌ها چیزی مثل شش ضلعی بزرگی که قطب شمال زحل را در برگرفته ندارد هر ضلع شش گوشه‌ی زحل ۱۲۵۰۰ کیلومتر طول دارد، یعنی به حدی بزرگ است که می‌تواند ۴ زمین را در خود جای دهد. تصاویر حرارتی نشان می‌دهند این شش ضلعی در بعضی نقاط تا ۱۰۰ کیلومتر به داخل جو سیاره فرو رفته است. دانشمندان در باره‌ی منشا این شش ضلعی تئوری‌های مختلفی را ارائه داده‌اند که بیشتر به اثرات تعامل پیچیده موج‌های هوا در جو سیاره برمیگردد.

۹: لکه‌ی بزرگ سرخ مشتری

بی‌شک فوق‌العاده‌ترین ویژگی سطح مشتری لکه‌ی بزرگ قرمز رنگ آن است. در حقیقت این لکه طوفان عظیمی است که بیشتر از ۳۰۰ سال است دیده می‌شود. بزرگترین قطر آن سه برابر گسترده‌تر از زمین است و هر لحظه لکه‌ی قرمز کاملا محو و دوباره پدیدار می‌شود.

۱۰: هوای زمین

هوا یکی از موهبت‌هایی است که شکل گرفتن زندگی‌مان را مدیون آن هستیم. زمین از اقیانوس‌هایی پر از آب پوشیده شده البته مریخ هم می‌توانست زمانی دریا داشته باشد ولی در هیچ سیاره‌ی دیگری در منظومه‌ی شمسی جوی پر از اکسیژن وجود نداشته که همین عامل باعث به وجود آمدن حیات در منظومه‌ی شمسی شده است.