تصوير هابل از انفجارستاره اي شگفت انگيز

تلسكوپ فضايي هابل تصاويري از يك ستاره مخابره كرده است كه انفجاري غير عادي دارد.

در دي ماه سال 1380 ، ستاره اي در صورت فلكي كم فروغ تك شاخ ، به ناگاه به درخششي معادل 600000 برابر خورشيد رسيد و ركورد درخشانترين ستاره كهكشان ما را از آن خود كرد. اين ستاره كه در فاصله 200 سال نوري از زمين قرار دارد، اندكي بعد به حالت اوليه و كم فروغ خود برگشت اما اين اول ماجرا بود. هابل به شكار اين ستاره رفت و جزييات بسيار ارزشمندي را از پديده موسوم به پژواك نوري يا Light echo در اطراف اين ستاره آشكار كرد. با كمك اين پديده و جزيياتي كه به لطف هابل از اين ستاره در اختيار داريم ، اخترشناسان خواهند توانست براي اولين بار و به شكل طبيعي ساختار گاز و غبار اطراف اين ستاره غول پيكر را به شكل كامل و سه بعدي تهيه كنند.

آخرين باري كه مورد مشابهي در كهكشان ما اتفاق افتاد و نور پژواك يافته از بين توده هاي غباري كه اطراف ستاره مادررا فراگرفته بودندبه زمين رسيد سال 1936 ميلادي بود، سالها پيش از آنكه هابل به كمك ما بيايد و بتوانيم دركي درست را نسبت به سرزمين هيچستان و غبار آلود محيط ميان ستاره اي به دست آوريم.

در مورد اين ستاره كه V838 Mon ناميده مي شود نور حاصل از انفجار ستاره پس از آنكه از مبدا خود حركتش را آغاز كرد به لايه هاي غباري كه اطراف ستاره را در بر گرفته است برخورد مي كند و باز تاب آن از اين لايه هاي غبار با اختلاف فازي نسبت به نور اصلي كه در اثر انفجار مستقيما به سمت ما آمده بود ، به زمين مي رسد. بنابراين به دليل اين لختلاف فاز ما مي توانيم در يك بازه زماني طولاني تصويري حقيقي و سه بعدي از لايه اي غبار اطراف ستاره را به دست آوريم . اين ستاره آن قدر درخشان است كه مي تواند لايه هاي غبار اطراف خود را روشن كند و بازتاب ايجاد شده به زمين برسد. وضوح تصاوير هابل به ما كمك مي كند تا امكان تهيه اين اسكن سه بعدي فراهم آيد. انفجار V 838 Mon از جهاتي شبيه به يك انفجار نواختري متداول است.. در يك انفجار نواختري عادي يك ستاره معمولي هيدروژن خود را به سوي كوتوله سفيد همدم خود روان مي سازد . اين انتقال جرم تا نجا ادامع مي يابد كه كوتوله سفيد ديگر تحمل آن را نداشته و همانند يك بمب هيدروژني عظيم منفجر شود و هسته اي با دماي چندصد هزار درجه از خود به جا گذارد. در مورد انفجار V838 Mon ستاره لايه هاي خخارجي خود را از دست نمي دهد بلكه به شكل غير معمولي گسترش پيدا مي كند آن قدر عظيم كه شايد دماي سطح آن قابل مقايسه با دماي يك لامپ روشنايي باشد.اين رفتار منحصر به فرد بسيار غير معمول است و تيم تحقيقاتي اين پروژه كه رصدهاي خود رازير نظر هوارد بوند به انجام رسانده بودند، راهي مشكل را براي درك ماهيت واقعي اين پديده پيش رو دارند.به ويژه كه همانطر كه گفته شداين رفتار بر مبناي نظريه هاي موجود در خصوص انفجارهاي نواختري قابل توضيح نيست.به ويژه كه برخي از رفتارهاي اين ستاره مشابه ستاره هاي سالخورده و ناپايداري است كه اصطلاحا متغيرهاي انفجاري ناميده مي شوند. ستارگاني كه به گونه اي ناگهاني و غير قابل پيش بيني درخشان مي شوند..

ساختار دايره اي شكل اين پژواك نوري هم اكنون قطري معادل دو برابرقطر ظاهري مشتري را در آسمان شب اشغال كرده است.اخترشناسان انتظار دارند گسترش اين ستاره تا آنجا امتداد پيدا كند كه آنها بتوانند دورترين ناحيه غبار اين مجموعه را نيز رصد كنند و به اين ترتيب اسكن سه بعدي آنها نيز تكميل شود. بنابراين اين ستاره در طول اين دهه سوژه مناسبي براي رصدهاي دقيق خواهد بود.