در واقع، شواهد جديد حكايت از يك «محور عدم‌تقارن» دارد كه كهكشان‌هاي واقع در يك سوي آن به يك سمت مي‌چرخند و كهكشان‌هاي سوي ديگرش به سمت مخالف. اين اكتشاف حيرت‌آور، بسياري از دانسته‌هاي ما در مورد ساختار گيتي را زير سوال مي‌برد.
دو سال پيش بود كه اولين شواهد وجود چنين محوري توسط دانشمنداني كه به بررسي 15 هزار كهكشان پرداخته بودند به دست آمد.
كهكشان‌هاي موجود در گيتي يا چپ‌گرد هستند يا راست‌گرد. از آنجا كه دانشمندان تاكنون هميشه فرض را بر توزيع يكنواخت ماده و انرژي در گيتي و تقارن آن در همه جهات مي‌گذاشتند، فرض بر اين بود كه توزيع كهكشان‌هاي راست‌گرد و چپ‌گرد در همه قسمت‌هاي كيهان يكنواخت است.
به همين دليل، وقتي مشاهده شد در مناطقي از كيهان كه در آن، كهكشان‌ها بيشتر به يك سمت خاص مي‌چرخند آنان را به تعجب واداشته است.
با اين‌كه برخي از دانشمنداني كه در اين پژوهش حضور نداشتند اين نتايج را شانسي يا به خاطر اشتباه در محاسبات مي‌دانستند، مشاهدات جديدي كه صورت گرفت، مهر تائيدي بر نتايج قبلي بود.
پروفسور جيمز پيبل، كيهان‌شناس از دانشگاه پرينستون ـ كه يكي از پيشگامان حوزه كيهان‌شناسي فيزيكي است ـ در اين باره مي‌گويد: «نمي‌خواهم باورم را مبني بر اين‌كه در كيهان تقارن داريم، رها كنم و در عين حال نمي‌خواهم چشمم را روي اكتشاف جديد ببندم. در نظرداشتن مواردي غير از محدوده باورهاي پذيرفته‌شده، بي‌شك سودمند است.»
ايده متقارن دانستن كيهان از سال‌هاي نخستين قرن چهاردهم هجري آغاز شد. اين ايده در واقع با بررسي توزيع نسبتا يكنواخت كهكشان‌هاي نزديكي كه امواج راديويي تابش مي‌كردند و يكدستي تابش زمينه كيهاني (CMB) يعني تابش‌هايي كه از مهبانگ برجاي مانده، حاصل گرديد.
اما اين ايده سال گذشته به‌طور جدي زير سوال رفت. دكتر مايكل لانگو از دانشگاه ميشيگان در بررسي داده‌هاي مربوط به بيش از 15 هزار كهكشان مارپيچ متوجه شد كه با وجود توزيع يكنواخت كهكشان‌هاي چپ‌گرد و راست‌گرد در اكثر نقاط، در زاويه 25 درجه‌اي از مسير قطب شمال كهكشان راه شيري اوضاع به گونه‌اي ديگر بود. قطب شمال كهكشان راه شيري، يك نقطه قراردادي مرجع است كه درست در بالاي كهكشان راه شيري واقع شده است. وي متوجه شد كه در راستاي مذكور، تعداد كهكشان‌هاي مارپيچ چپ‌گرد بيشتر از راست‌گرد است. دورترين كهكشان بررسي‌شده در اين پژوهش، 1.2 ميليارد سال نوري از زمين فاصله داشتند.
پس از انجام اين پژوهش، پژوهشگر ديگري اقدام به بررسي جامع‌تر اين مساله نمود. دكتر ليور شامير از دانشگاه فني لورنس ميشيگان اقدام به طراحي نوعي نرم‌افزار براي پروژه خود نمود.
اين نرم‌افزار، چپ‌گرد يا راست‌گردبودن 25 هزار كهكشان مارپيچي را كه دورترين‌شان 3.4 ميليارد سال نوري از زمين فاصله داشت، تحليل مي‌نمود. پس از پايان بررسي‌ها، نمودار ايجادشده توسط اين نرم‌افزار نشان‌دهنده نوعي عدم‌تقارن در توزيع كهكشان‌هاي چپ‌گرد و راست‌گرد در برخي نقاط كيهان بود.
در واقع، اين پژوهش نشان‌دهنده بيشتربودن تعداد كهكشان‌هاي چپ‌گرد در محوري در زاويه 60 درجه‌اي سوي ديگر مسير قطب شمال كهكشان راه شيري بود. زاويه ميان‌محور قبلي مورد مطالعه لانگو و محور جديد، 85 درجه است.
البته براساس محاسبات، محل دقيق قرارگيري هريك از محورها چندان دقيق نيست و شايد اگر عدم قطعيت اين محاسبات را در نظر بگيريم، شايد حتي بتوانيم اين دو را در واقع يك محور واحد بدانيم.
البته در طبيعت مي‌توان نمونه‌هايي شگفت‌آور از عدم تقارن را يافت. به عنوان مثال، اكثر آمينواسيدها چپ‌گرد هستند و ذرات ريزاتمي كه نوترينو خوانده مي‌شود نيز بيشتر چپ‌گرد هستند.
اما وجود اين عدم تقارن در كيهان مي‌تواند نتايج ديگري در بر داشته باشد. به عنوان مثال، اگر بيشتر كهكشان‌ها بيشتر به يك جهت خاص چرخش داشته باشند، مي‌توان گفت كل كيهان داراي يك اسپين مشخص يا تكانه زاويه‌اي در جهتي خاص است.
از آنجا كه تكانه زاويه‌اي نه توليد مي‌شود و نه از بين مي‌رود، پس كيهان با يك اسپين مشخص ايجاد شده است و در نتيجه اين پرسش شكل مي‌گيرد كه كيهان به دور چه مي‌چرخد؟ اينها پرسش‌هايي است كه در صورت تائيد دو پژوهش بالا در آينده بايد به آنها پاسخ داد. در اين ميان، برخي از دانشمندان، دليل مشاهده چنين عدم تقارني را اشكالات جزئي تلسكوپ‌هاي مورد استفاده مي‌دانند كه در مطالعات انجام‌شده هيچ اشاره‌اي به آن نشده است.
در سال 1384 نيز دانشمندان نوعي توزيع غيريكنواخت نقاط سرد و گرم را در تابش زمينه كيهاني يافتند كه «محور شيطان» ناميده شد. بعدها مشخص شد اين امر به خاطر نقص‌هاي جزئي در تجهيزات و روش محاسباتي آنان بود.
دكتر شامير مي‌پذيرد كه ممكن است تجهيزات يا نرم‌افزار مورداستفاده او سبب ايجاد برخي نتايج نادرست شود، اما بيان مي‌كند اگر قرار است نتايجي نادرست شكل بگيرد بايد در همه قسمت‌هاي كيهان چنين چيزي مشاهده مي‌شد.
دانشمندان اميدوارند در آينده‌اي نه‌چندان دور كه تلسكوپ عظيم كشور شيلي به كار مي‌افتد و قادر به مشاهده 10 ميليارد كهكشان است، بتوانند اين معما را حل كنند.
newscientist - مترجم: صالح سپهري فر
