مقالات روانشناسی

تاب آوري يکي از موضوعات مطرح در روان شناسي سلامت است. بسياري از تحقيقات به بررسي عواملي پرداخته اند که با اين متغير در ارتباط مي باشند.هدف اين پژوهش بررسي نقش عاطفه مثبت، عاطفه منفي و خوش بيني در پيش بيني تاب آوري است. شرکت کنندگان در تحقيق، 201 (100 مرد و 101 زن) دانشجوي دانشگاه شيراز بودند که در طي 5 سال گذشته يک حادثه ناگوار را تجربه کرده بودند. از اين افراد خواسته شد که پرسشنامه هاي فهرست وقايع زندگي، عاطفه مثبت و منفي خصلتي (PANAS)، جهت گيري زندگي (LOT – R) و تاب آوري جوانان را تکميل نمايند. داده هاي حاصل با استفاده از تحليل رگرسيون به روش همزمان مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.تجزيه و تحليل داده ها نشان داد که عاطفه مثبت، عاطفه منفي و خوش بيني با تاب آوري رابطه معنادار دارند و مي توانند تغييرات آن را تبيين کنند. رابطه معني داري بين جنسيت و وضعيت تاهل با تاب آوري مشاهده نشد. اين تحقيق نشان گر اهميت عواطف مثبت و خوش بيني در افزايش توان مقابله افراد هنگام رويارويي با مشکلات سخت زندگي است. علاوه بر اين نتايج ممکن است بيانگر اين حقيقت باشند که افراد تاب آور، خوش بين تر هستند.

هدف اصلي پژوهش حاضر، بررسي تاثير موريتادرماني بر کاهش اضطراب مراجعين به مرکز مشاوره است. ابزار استفاده شده در اين پژوهش پرسشنامه حالت صفت اشپيل برگر (STAI) است. متغير مستقل پژوهش حاضر عبارت است از 6 جلسه موريتا درماني که بصورت انفرادي براي هر يک از مراجعين اجرا شده و متغير وابسته عبارت است از نمره ا که هر آزمودني از پرسشنامه اضطراب اشپيل برگر بدست مي آورد. جامعه آماري پژوهش حاضر را مراجعه کنندگان به دو مرکز مشاوره درتهران در سال 1387 که زن يا مرد بودند، 20 تا 35 سال سن داشتند، داراي تحصيلات در حد ديپلم، ليسانس يا فوق ليسانس بوده و هيچگونه دارويي مصرف نمي کردند، تشکيل مي داد. نمونه مورد نظر در پژوهش حاضر 20 زن و مرد از بين 29 مراجع بود که شرايط انتخاب را داشتند و به شکل تصادفي ساده نمونه گيري شده و سپس به صورت تصادفي به يکي از دو گروه آزمايشي و يا کنترل ملحق شده بودند. در اين تحقيق از روش پژوهش تجربي و طرح پيش آزمون پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده و تجزيه و تحليل داده ها از طريق آزمون غير پارامتريک يومن ويتني صورت گرفته است. نتيجه پژوهش، نشان داد که درمان موريتايي در کاهش اضطراب مراجعه کنندگان موثر بوده است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسي رابطه ابعاد کمال گرايي با اضطراب پنهان بود. آزمودني ها 175 دانشجوي دختر و پسر دوره کارداني و کارشناسي شاغل به تحصيل در دانشگاه آزاد اسلامي واحد شيروان بوده که با استفاده از روش نمونه گيري چند مرحله اي انتخاب شدند. براي سنجش کمال گرايي از مقياس ابعاد کمال گرايي (MPS) و براي سنجش اضطراب پنهان، مولفه اضطراب پنهان پرسش نامه سنجش اضطراب اسپيل برگر (STAI) استفاده شد. داده هاي بدست آمده با استفاده از روش هاي آماري همبستگي پيرسون و رگرسيون چند گانه جهت پيش بيني تغييرات متغير ملاک از روي مولفه هاي متغير پيش بين تحليل شد. نتايج نشان دادکه بين ابعاد کمال گرايي (خود مدار، ديگر مدار و جامعه مدار) با اضطراب پنهان رابطه مثبت معناداري وجود دارد. يعني هرچه ميزان کمال گرايي افزايش يابد ميزان اضطراب پنهان نيز افزايش مي يابد. و درتعامل مولفه هاي کمال گرايي، کمال گرايي جامعه مدار پيش بيني کننده معني داري براي اضطراب پنهان دانشجويان مي باشد.

معمولا به زوجها توصيه مي شود که براي افزايش هماهنگي و پرهيز از تعارضات، مهارتهاي ارتباطي خود را بهبود بخشند. اما مطالعاتي که هدفشان کاهش تعارضات زناشويي در مراکز مداخله و مشاوره خانواده است، محدودند.اين پژوهش با هدف تاثير آموزش برنامه ارتباط همسران برميزان تعارض زناشويي زوجهاي متعارض انجام شد. پژوهش حاضر شبه آزمايشي از نوع پيش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و نمونه گيري در دسترس و جايگزيني تصادفي بود. جامعه آماري 440 زوج مرکز مداخله در بحران شهر اصفهان در 1387 بود. 30 زوج به طورتصادفي در دو گروه جايگزين شدند. زوجهاي گروه مداخله طي دو ماه هشت جلسه دو ساعته مهارتهاي ارتباط همسران (شرود، ميلر، و همکاران، 1992) آموزش ديدند. ابزار تحقيق پرسشنامه تعارض زناشويي (براتي و ثنايي، 1375) بود که پايايي آن ?.?? بدست آمد. داده ها با استفاده از آزمون t گروههاي همبسته و ضريب همبستگي پيرسون تحليل شدند. يافته ها نشان دادند که بين ميانگين نمرات پس آزمون زوجهاي گروه مداخله و گروه گواه تفاوت معنادار (P<0.05) وجود دارد. همين طور، تفاوت معناداري درميزان تعارض کلي تعارض زناشويي و حيطه هاي واکنشهاي هيجاني، جلب حمايت فرزندان، رابطه با اقوام و دوستان خود (0.05>P) ديده شد. اين برنامه درکاهش واکنشهاي هيجاني، جلب حمايت فرزندان، رابطه با اقوام و دوستان خود و ميزان کلي تعارض زناشويي زوجهاي متقاضي طلاق موثر بوده است.

اين مطالعه با هدف مقايسه برخي از مهمترين باور هاي فراشناختي و راهبرد هاي کنترل فکر در ميان دانشجويان با سطوح طبيعي و بيمارگون نگراني انجام شد. به شيوه نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي، 146 دانشجوي کارشناسي انتخاب شدند و از آنها خواسته شد تا پرسشنامه هاي باور هاي فراشناختي، راهبرد هاي کنترل فکر و نگراني پن سيلوانيا را تکميل کنند. سپس دو گروه با نگراني طبيعي و بيمارگون بر اساس نمره نگراني در آزمون از هم جدا شدند. داده ها به وسيله آزمون هاي t براي گروه هاي مستقل و آزمون رگرسيون چند متغيره به شيوه گام به گام تحليل شدند. نتايج نشان داد بين دو گروه از لحاظ سه متغير باور هاي فراشناختي مثبت درباره نگراني، باور هاي کنترل ناپذيري و خطر و راهبرد کنترل فکر خود تنبيهي تفاوت معناداري وجود دارد. اما ميان راهبرد کنترل اجتماعي ميان دو گروه تفاوت معناداري به دست نيامد. نتايج تحليل رگرسيون نيز نشان داد که تنها باور هاي فراشناختي مرتبط با کنترل ناپذيري و خطر توانايي پيش بيني نگراني بيمارگون را دارند. نتايج اين پژوهش از اين ديدگاه حمايت مي کند که باورهاي فراشناختي و راهبرد هاي کنترل فکر نقش مهمي را در تداوم نگراني دارند.

اين پژوهش به بررسي تاثير آموزش خودگويي واقع گرابانه بر رضايت زناشويي زنان مي پردازد. روش آزمايش در اين پژوهش شامل زنان 20 تا 40ساله مراجعه کننده به پايگاه فرهنگي مسجد امام حسين در سه ماهه اول سال 1387 مي باشد. روش نمونه گيري اين پژوهش به صورت تصادفي ساده بود. براي انتخاب نمونه از جامعه آماري مورد نظر 20 نفر به صورت تصادفي از افراد مراجعه کننده به پايگاه انتخاب شدند و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش (n=10) و گروه کنترل (n=10) قرار گرفتند. پرسسشنامه رضايت زناشويي به طور همزمان براي دو گروه اجرا شد. آموزش فن خودگويي واقع گرايانه بر گروه آموزش اجرا شد. از جلسه دوم 2 نفر از اعضا گروه آزمايش از ادامه کار منصرف شدند و تعداد نمونه 8 نفر شدند. پس از پايان جلسات آموزشي پرسشنامه رضايت زناشويي براي دو گروه اجرا شد. پژوهش از نوع طرحهاي آزمايشي (طرح پيش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل) بود. روشهاي آماري مورد استفاده در اين پژوهش شامل آمار توصيفي و استنباطي بود و از آزمون تحليل کواريانس استفاده گرديد. نتايج به دست آمده از پژوهش نشان داد که آموزش خودگويي واقع گرايانه بر افزايش رضايت زناشويي و مولفه هاي آن موثر بوده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسي ويژگي هاي روانسنجي مقياس خودارزشيابي هاي مرکزي ساخته جاج، ارز، بونو و تئورسن (2003) انجام شد. بدين منظور219 نفر از کارکنان دانشگاه هاي شهيد چمران و علوم پزشکي اهواز به صورت تصادفي ساده انتخاب شدند و پرسشنامه هاي پژوهش را تکميل کردند. بررسي همساني دروني سوالات پرسشنامه با روش آلفاي کرونباخ و همبستگي هر سوال با نمره کل آزمون نشان داد اين مقياس از پايايي قابل قبولي برخوردار است. به منظور بررسي اعتبار (روايي) مقياس خودارزشيابي هاي مرکزي از چند روش استفاده شد. اول) تحليل عامل اکتشافي با روش مولفه هاي اصلي و چرخش واريماکس، مطابق با انتظار نشان داد که چهار صفت عزت نفس، خودکارآمدي تعميم يافته، جايگاه مهار و عصبيت از يک عامل تحت عنوان خودارزشيابي هاي مرکزي تشکيل مي شوند. دوم) تحليل عامل تاييدي نشان داد به استثناي يکي از ماده ها، ساير ماده هاي اين مقياس به طور معني دار روي يک عامل بار گذاشتند. سوم) نتايج حاصل از بررسي اعتبار همگرا نشان داد مقياس خودارزشيابي هاي مرکزي با مقياس هاي عزت نفس، جايگاه مهار و خودکارآمدي تعميم يافته رابطه مثبت و با مقياس ويژگي شخصيتي عصبيت رابطه منفي داشت. چهارم) نتايج حاصل از اعتبار تجربي نشان داد مقياس خود ارزشيابي هاي مرکزي با ملاک مهم خشنودي شغلي رابطه دارد. پنجم) نتايج حاصل از اعتبار افزايشي با استفاده از تحليل رگرسيون سلسله مراتبي نشان داد مقياس خود ارزشيابي هاي مرکزي وراي اثر عامل خودارزشيابي هاي مرکزي و چهار صفت مرکزي، خشنودي شغلي را پيش بيني کرد. در مجموع يافته هاي تحقيق نشان دادند که مقياس خود ارزشيابي هاي مرکزي همسان با پژوهش هاي انجام شده در غرب از يک عامل تشکيل شده است و از اعتبار و پايايي قابل قبولي برخوردار است. در نتيجه از آن مي توان براي سنجش اين سازه در کارکنان ايراني استفاده کرد.

اين پژوهش با هدف بررسي اثربخشي گروه درماني شناختي متمرکز بر طرحواره برتعديل طرحواره هاي ناسازگار اوليه در دختران نوجوان بي سرپرست و بد سرپرست انجام گرفت.پژوهش حاضر از نوع کاربردي و طرح پيش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل است. در اين پژوهش افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گيري در دسترس انتخاب شده (20= n) و بطور تصادفي در دو گروه آزمايش و کنترل گمارش شدند. پرسشنامه طرحواره هاي ناسازگار اوليه يانگ (فرم کوتاه) در پيش آزمون براي هر دو گروه اجراوسپس در گروه آزمايش مداخله گروه درماني شناختي متمرکز بر طرحواره اجرا شد.پس از پايان دوره 11جلسه اي درمان بار ديگر پرسشنامه طرحواره هاي ناسازگار اوليه يانگ (فرم کوتاه) بعنوان پس آزمون در هر دو گروه اجرا گرديد. نتايج حاصل از تحليل آماري با آزمون کوواريانس چند متغيره نشان مي دهد که گروه درماني شناختي متمرکز بر طرحواره در مقايسه با گروه کنترل، بطور معنادار باعث کاهش نمره کلي در پرسشنامه طرحواره هاي ناسازگار اوليه يانگ شده است باسطح معناداري (0.000=P). به جز دو طرحواره شکست و رهاشدگي، رويکرد درماني برکاهش نمرات ساير طرحواره ها بطور معنادار موثر بود.

هدف از پژوهش حاضر بررسي تاثير آموزش هوش هيجاني بر پرخاشگري نوجوانان پرخاشجوي بود. روش پژوهش از نوع تجربي (طرح پيش آزمون پس آزمون) با گروه کنترل بوده است. بدين منظور، ابتدا از بين مدارس راهنمايي ناحيه 5 آموزش و پرورش شهر مشهد به روش خوشه اي تصادفي چند مرحله اي يک مدرسه و از آن تعداد 100 دانش آموز به روش تصادفي ساده انتخاب شدند. آن گاه پرسشنامه خشم نلسون و همکاران (2000) اجرا و تعداد 20 دانش آموز که نمره بالاتري گرفته بودند به عنوان پرخاشجوي غربال شدند و به صورت تصادفي ساده به دو گروه آزمايش و کنترل تقسيم شدند. آزمودني هاي هر دو گروه قبل و بعد از برنامه آموزش هوش هيجاني، پرسشنامه هوش هيجاني شات و پرسشنامه خشم نلسون را کامل کرده و به گروه آزمايش به مدت 10 جلسه برنامه آموزش هوش هيجاني آموزش داده شد. جلسات آموزش بر اساس الگوي چهار بخشي ماير و سالوي (1997)، شامل: مباني نظري هوش هيجاني، به کارگيري و ابراز هيجان و مديريت هيجان ارائه شد. نتايج نشان داد که بين هوش هيجاني و پرخاشگري نوجوانان پرخاشجوي، همبستگي منفي معني داري وجود دارد (?.???-=r). همچنين آموزش هوش هيجاني به بهبود آن و مولفه هاي مربوطه شامل: تنظيم، ارزيابي و بيان و به کارگيري هيجان منتهي مي شود (?.??>p). به علاوه آموزش اين صفت بر پرخاشگري و مولفه هاي آن شامل: پرخاشگري بدني، ناکامي و ارتباط با همسالان در نوجوانان تاثير معني داري دارد (?.??>p). بنابراين مي توان نتيجه گرفت که نه تنها هوش هيجاني با پرخاشگري نوجوانان داراي همبستگي منفي است، بلکه آموزش آن باعث افزايش معني دار توانايي شناسايي و مديريت هيجان شده، پرخاشگري را کاهش داده و مي تواند رويکردي در آموزش و درمان آنان باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسي رابطه بين ساختار انگيزشي و رضايت زناشويي انجام گرفت. ساختار انگيزشي مجموعه مولفه هايي است که موفقيت افراد را در دستيابي به اهداف متعدد زندگي، از جمله در حيطه خانوادگي، تعيين مي کند.شرکت کنندگان (تعداد = 122، 79% زن) با استفاده از روش نمونه گيري غير تصادفي از ميان دانشجويان متاهل دانشگاه فردوسي مشهد انتخاب شدند و پرسشنامه هاي اهداف شخصي (PCI) و رضايت زناشويي را کامل کردند. براي خلاصه کردن داده هاي حاصل از PCI از روش تحليل مولفه اصلي (PCA) استفاده شد. بر اساس الگوي بارهاي عاملي، شاخص انگيزش انطباقي محاسبه شد. براي آزمون روابط بين رضايت زناشويي کلي و مولفه هاي آن با انگيزش انطباقي از روش تحليل رگرسيون سلسله مراتبي استفاده شد. نتايج نشان داد که بعد از کنترل اثر سن، جنسيت، سال هاي تاهل، تعداد فرزند، سن و شغل همسر، افزايش در انگيزشي انطباقي، افزايش در رضايت زناشويي کلي و مولفه هاي آن را پيش بيني مي کند. ساختار انگيزشي انطباقي، ?.? درصد از تغيير در واريانس نمره کلي رضايت زناشويي، ?.? درصد از تغيير در واريانس جاذبه، ?.? درصد از تغيير در واريانس تفاهم، ?.?درصد از تغيير در واريانس طرز تلفي و ??.? درصد از تغيير در واريانس سرمايه گذاري را پيش بيني کرد. نتيجه آن که به نظر مي رسد که سطح کلي موفقيت در دستيابي به اهداف در حيطه هاي مختلف زندگي مي تواند عامل مهمي در تعيين رضايت زناشويي باشد. نتايج در ارتباط با سودمندي مشاوره انگيزشي براي ارتقاء رضايت زناشويي مورد بحث قرار گرفته است.

رويکرد انعطاف پذيري مغز، کاربردها و دلالتهاي زيادي براي افزايش فعاليتهاي عصبي و هوشي بر اساس فعاليتهاي بدني دارد. يکي از موضوعات مهم در اين چارچوب بررسي نقش فعاليتهاي بدني و به خصوص حرکات موزون در عملکردهاي شناختي، عاطفي يا رفتاري است. هدف پژوهش حاضر نيز بررسي تاثير آموزش حرکات موزون ورزشي بر سطح هوش عيني کودکان پيش دبستاني است. شرکت کنندگان در اين پژوهش 57 کودک پيش دبستاني هستند که در سال تحصيلي 88-1387 در مهد کودک دانشگاه فردوسي مشهد ثبت نام شده بودند.آزمون به کار رفته براي ارزيابي هوش عيني، آزمون معتبر و مشهور آدمک گوديناف بود. قبل از آموزش حرکات موزون، سطح هوش عيني کودکان مورد ارزيابي قرار گرفت. سپس تمام شرکت کنندگان به طور تصادفي به دو گروه آزمايش و گروه گواه تقسيم شدند. گروه آزمايش طي4 ماه، و در هر هفته دو جلسه يک ساعت و نيم و با بکارگيري 60% ضربان قلب کودک تحت تاثير برنامه آموزشي طراحي شده قرارگرفتند. در اين آموزش ها هر آزمودني گروه آزمايش از يک مربي بهره مي گرفت. گروه گواه هم تحت آموزشهاي ديگري قرار گرفته بودند. پس از اتمام دوره آموزشي، شرکت کنندگان هر دو گروه از لحاظ سطح هوش عيني مورد ارزيابي مجدد قرار گرفتند. با اجراي آزمون تحليل کوواريانس دو گروهي براي مقايسه تفاوتهاي پس آزمون دو گروه با کنترل پيش آزمون، نتايج نشان مي دهد که آموزش حرکات موزون ورزشي در افزايش سطح هوش عيني کودکان پيش دبستاني تاثير معناداري داشته است.

هدف پژوهش حاضر تعيين نقش سرشت و منش در پيش بيني نشانه هاي اختلال وسواس در نوجوانان بود. اين پژوهش از نوع همبستگي بود. نمونه پژوهش شامل 60 دانش آموز دختر بود که به صورت تصادفي ساده از ميان دانش آموزان داراي اختلال وسواس فکرس- عملي در دبيرستانهاي شهر اردبيل انتخاب شدند. براي جمع آوري داده ها از پرسشنامه وسواس فکري- عملي مادسلي و پرسشنامه سرشت و منش کلونينجر استفاده شد. داده هاي پژوهش با روشهاي همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندمتغيري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داد که منش (?.??-= r) و سرشت (?.??-= r) با نشانه هاي وسواس نوجوانان رابطه منفي معناداري دارند. همچنين نتايج تحليل رگرسيون چندمتغيري نشان داد که49 درصد واريانس مربوط به نشانه هاي اختلال وسواس توسط سرشت و منش تبيين مي شود. همچنين ابعاد خودراهبري، خودفراروي و آسيب پرهيزي مهمترين پيش بيني کننده هاي نشانه هاي وسواس نوجوانان بودند. اين نتايج تلويحات مهمي در آسيب شناسي اختلال وسواس دارد. بر اين اساس متخصصان، مي توانند از اين نتايج براي پيشگيري و درمان اختلال وسواس استفاده کنند.