مقالات روانشناسی

پژوهش حاضر با هدف بررسي رابطه بين کمرويي و مهارتهاي ارتباطي، مقايسه اين دو سازه در دو جنس و مقايسه سطح مهارتهاي ارتباطي افراد کمرو و عادي شکل گرفت. 115 دختر و 69 پسر از دانشجويان دانشگاه شيراز به سوالهاي آزمون تجديدنظر شده مهارتهاي ارتباطي (کوئين دام، 2004) و مقياس کمرويي (چيک و باس، 1981) پاسخ دادند. يافته ها يک همبستگي منفي معنادار بين مهارتهاي ارتباطي و کمرويي نشان دادند (0.0001 P< و 0.35- = r). تفاوت بين دو جنس در مقياس کمرويي معنادار بود (<0.02 P و 2.3- = t)، بدين معنا که دختران کمروتر از پسران بودند، اما در مهارتهاي ارتباطي معنادار نبود. مقايسه تفاوتهاي مهارتهاي ارتباطي در گروه کمرو و عادي نيز معنادار بود ( t=4.25،p<0.0001).

 نسخه قابل چاپ

???زن و 69 مرد دانشجوي ساکن خوابگاه دانشگـاه تهران در شرايط تنيدگي زاي امتحانها با تکميل پرسشنامه هاي خودشناسي انسجامي (قرباني، 1385)، آگاهي عيني (براون و رايان، 2003)، خودهشياري شخصي (فنيگشتيان و ديگران، 1975)، سبکهـاي دفاعي (اندروز و ديگران، 1993)، تنيدگي ادراک شده (کوهن و ديگران، 1983)، سرزندگي (رايان و فدريک، 1997)، بيماري (واتسن و پنبيکر، 1989) و فهرست نشانه هاي مرضي (بارتون، 1995) در اين پژوهش شرکت کردند. فرضيه اصلي اين بود که فرايندهاي خودشناختي به صورت منفي با بيماري و سبکهاي دفاعي ناسالم مرتبط اند و در اين ميان خودشناسي انسجامي قوي ترين نقش را دارد. براساس يافته هاي پژوهش حاضر، بين فرايندهاي خودشناختي، تنها خودشناسي انسجامي توانست بيماري، نشانه هاي مرضي، سرزندگي و سبکهاي دفاعي سـالم را پيش بيني کند. خودشناسي انسجامي و آگاهي از حالتهاي دروني، سبک دفاعي رشد يافته و تنيدگي ادراک شده را پيش بيني کردند و ارتباط آگاهي عيني با سبک دفاعي رشد نايافته منفي بود. داده ها بر مبناي اهميت انسجامي فرايندهاي خودشناسي مورد بحث قرار گرفتند.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف وارسي روايي و اعتبار پرسشنامه رگه هوش هيجاني (پترايدز و فـارنهام، 2001) و نيز بررسي تفـاوت احتمالي بين دانش آموزان دختر و پسر دوره هاي تحصيلي در متغير هوش هيجاني اجرا شد. 936 نفر از دانش آموزان دوره هاي راهنمايي و متوسطه از 19 منطقه آموزشي در استان گيلان به روش نمونه گيري سهميه اي انتخاب شدند و افزون بر پرسشنامه مذکور، آزمون هوش هيجاني شرينک (1999) نير اجرا شد. نتايج تحليل عاملي به روش بيشينه درست نمايي نشان دادند که پرسشنامه رگه هوش هيجاني (پترايدز و فـارنهام، 2001) از چهار عامل درک و ارزيابي عواطف خود و ديگران، خوش بيني، خودآگاهي و مهارتهاي اجتماعي تشکيل شده است و عوامل عمده موجود در ساخت نظري، سازه هوش هيجاني را مي سنجد. همبستگيهاي بالا بين نمره هاي دو مقياس، روايي همگراي آن را تاييد کردند. اعتبار مقياس با روشهاي همساني دروني و بازآزمايي به ترتيب برابر با 0.76 و 0.714 به دست آمد. نتايج نشان دادند نمره هاي هوش هيجاني دختران بيشتر از پسران است اما تفاوت بين دوره هاي تحصيلي و تعامل آن با جنس در هوش هيجاني معنادار نيست. يافته هاي پژوهش روايي سازه و اعتبار پرسشنامه رگه هوش هيجاني را مورد تأييد قرار دادند و ضرورت تداوم انجام پژوهشها به منظور بررسي تفاوتهاي بين دو جنس و سطح تحصيلي درسازه هوش هيجاني مطرح شد.

 نسخه قابل چاپ

رابطه بين هوش هيجاني و مهارتهاي ارتباطي در گروهي از دانشجويان ايراني مورد بررسي قرار گرفت. 53 زن و 76 مرد دانشجو مقياس هوش هيجاني (شات و ديگران، 1998) و پرسشنامه مهارتهاي ارتباطي (جرابک، 2004) را تکميل کردند. داده ها نشان دادند که هوش هيجاني با مهارتهاي ارتباطي رابطه مثبت دارد. يافته هاي اين نکته را نيز آشکار کردند که تفاوتهاي جنسي در هوش هيجاني و مهارتهاي ارتباطي معنادار نيستند.

 نسخه قابل چاپ

روابط بين متغيرهاي فرسودگي شغلي و سلامت روانشناختي در دبيران دبيرستانهاي تهران در اين پژوهش، بررسي شد. فهرست فرسودگي مازلاچ (MBI : مازلاچ و جکسون، 1981) و فهرست تجديدنظر شده نشانه هاي رواني (SCL-90-R، دروگاتيس، 1975) در 137 زن و 163 مرد از دبيران شاغل در دبيرستانهاي تهران که با روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي انتخاب شدند، اجرا شد. براي تحليل داده ها، ضريب همبستگي پيرسون به کار رفت. نتايج همبستگيهاي مثبت معنادار بين متغيرهاي فرسودگي شغلي شامل خستگي هيجاني و شخصيت زدايي، با متغيرهاي سلامت روانشناختي شامل شکايتهاي جسماني، وسواس بي اختياري، حساسيت در روابط بين فردي، افسردگي، اضطراب، پرخاشگري، هراس، افکار پارانوييد و روان گسستگي را در زنان و مردان نشان دادند. افزون بر اين، بين فقدان تحقق شخصي (به منزله يک متغير فرسودگي) و همه متغيرهاي سلامت روانشناختي در دبيران مرد، همبستگي منفي و معنادار مشاهده شد. استلزامهاي اين يافته ها و پيشنهادهايي براي پژوهشهاي آينده مورد بحث قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ

فرايند فراتحليل بيش از يک فن آماري، يک روش شناسي براي بررسي نظام دار مجموعه اي از پژوهش ها، صورت بندي دقيق فرضيه ها، انجام يک جستجوي جامع و تهيه ملاک ورود يا حذف مقاله ها، ثبت و نگهداري ترکيب آماري داده ها و اندازه هاي اثر به دست آمده از بررسي هاي متعدد، جستجوي تعديل کننده ها و متغيرهاي ميانجي براي تبيين اثرات مورد نظر و گزارش نتايج است.
فراتحليل با مشکلات پزشکي آغاز شد. نخستين فراتحليل عملا در سال 1904 توسط کارل پيرسون (براي تعيين ميزان تاثير واکسيناسيون عليه آبله در رابطه با بازماندگان) انجام شد. فرايند ترکيب نتايج پژوهش پيرسون در مطالعه ها، در سال 1904 روي آوردن غير عادي بود. اما اگر تکنيک او به گونه منظم در طول سه ربع اول قرن بيستم به کار برده شده بود، اين امکان وجود داشت که پژوهش هاي متراکم، در تضادها و تعارض هاي نافرجام درمان باليني موثر باشند (هانت، 1997، فصل4، رابين، 1984). تنها در دو دهه پاياني قرن بيستم بود که فراتحليل در حوزه هايي مانند پزشکي، علوم رفتاري و وجه مشترک آنها (يعني حوزه روانشناسي تندرستي، روانشناسي پزشکي و طب رفتاري) و ساير رشته ها رايج شد و شهرت يافت.
اما اصطلاح فراتحليل براي تخستين بار در سال 1976 توسط جين گلاس در انجمن پژوهشسي آموزشي آمريکا به کار برده شد. فراتحليل موثرترين راه براي روشن تر کردن نتايج متضاد در مجموعه اي از آثار تجربي، شبيه به گزارش هاي تجربي، و داراي فوايد متمايز نسبت به بررسي هاي کيفي است (هانتر و اشميت، 1990؛ رزنتال، 1991). کليد اصلي اين اصطلاح را اندازه اثر تشکيل مي دهد.

 نسخه قابل چاپ

محتواي کتابهاي درسي مي تواند در شکل گيري ديدگاهها، بازخوردها و ارزشهاي کودکان به شدت موثر باشد. اين بررسي به منظور به تصوير کشيدن نقش زنان و مردان در کتابهاي فارسي اول تا چهارم انجام شد. نتايج تحليل محتوا نشان داد که : الف) 262 ارزش مثبت به مردان و 129 ارزش مثبت به زنان نسبت داده شده بودند، ب) 1266 و 507 جمله به ترتيب مشتمل بر مفاهيمي درباره مردان و زنان بودند. افزون بر آن، اين مفاهيم بازخورد مثبت تري را نسبت به مردان در مقايسه با زنان ايجاد مي کردند. مي توان نتيجه گرفت که کتابهاي فارسي دوره ابتدايي بازخوردهاي متفاوتي در کودکان، نسبت به مردان و زنان ايجاد مي کنند و اين بازخورد نسبت به مردان مثبت تر از زنان است.

 نسخه قابل چاپ

ساختار عاملي مقياس جامع نشانه هاي سلامت رواني کيز (2000، 2005) که شامل 13 زير مقياس اندازه گيري جنبه هاي لذت جويانه (براي مثال بهزيستي هيجاني) و فضيلت گرايانه (براي مثال بهزيستي اجتماعي و روانشناختي) است، بررسي شد. 88 دانشجوي پسر و 117 دانشجوي دختر دانشگاه تهران، به ترتيب 2، 6 و 5 زير مقياس بهزيستي هيجاني، روانشناختي و اجتماعي را تکميل کردند. عوامل بهزيستي هيجاني، روانشناختي و اجتماعي بر اساس تحليل عاملي اکتشافي استخراج شدند. تحليل عاملي تاييدي نيز 5 مدل فرضي از 13 نشانه سلامت رواني، مشتمل بر مدل مستقل، تک عاملي، سه عاملي ناهمبسته، سه عاملي همبسته و سه عاملي همبسته با بار مشترک را بررسي کرد. تحليل عاملي اکتشافي و تاييدي، نشان داد که مدل سه عاملي همبسته نشانه هاي سلامت رواني، بهترين مدل برازش شده براي تبيين داده هاي حاضر است.

 نسخه قابل چاپ

اين نکته که انواع رژيمهاي غذايي مي توانند شيوع بيماريهاي جسماني مانند بيماريهاي قند و قلب را پيش بيني کنند همواره مورد تاييد بوده اند اما تاثير احتمالي نوع تغذيه بر سلامت رواني غالبا ناديده انگاشته شده است. در مقاله اي که خطوط کلي آن در اين شماره در اختيار خوانندگان قرار داده مي شود به اين مهم پرداخته شده است.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش به منظور مقايسه بازخورد ورزشکاران دانش آموز و دانشجو و مربيان نسبت به روانشناسي ورزش اجرا شد. 100 مربي، 100 ورزشکار دانشجو و 100 ورزشکار دانش آموز با روش نمونه گيري تصادفي و به نسبت مساوي از هر دو جنس انتخاب شدند. همه آزمودنيها پرسشناه بازخورد نسبت به روانشناسي ورزش مارتين و ديگران (1997) را تکميل کردند. تحليل نتايج با آزمون t و تحليل واريانس يکراهه نشان داد که بازخورد مربيان و دانشجويان هر دو جنس در مقايسه با دانش آموزان نسبت به روانشناسي ورزش مثبت تر بود و زنان و مردان با سبقه ورزشي کمتر بازخورد منفي تري نسبت به روانشناس ورزشي داشتند. بر مبناي نتايج حاصل پيشنهادهاي کاربردي ارايه شدند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي رابطه بين زمان واکنش، هوش و سطح اضطراب، 36 دانشجـوي زن و 29 دانشجوي مرد دانشگاه تهـران به آزمون زمان واکنش (داندرز، 1968)، مقياس اضطراب کتل و آزمون ماتريسهاي پيشرونده ريون پاسخ دادند. نتايج نشان دادند که بين زمان واکنش سـاده و هوش (002/0 = P و 373/0- = r) و بيـن هوش و اضطراب آشکار (038/0 = P و 257/0- = r) و اضطراب کل (022/0 = P و 284/0- = r) رابطه منفي وجود دارد. بررسي زمان واکنش انتخابي نشان داد که نتايج مردان به طور معناداري از زنان برتر بود. با اين وجود، بين هوش و سطح اضطراب در دو جنس تفاوت معنادار وجود نداشت. همچنين، همبستگي بين زمان واکنش و اضطراب معنادار نبود.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش با هدف رواسازي مقياس کارآفريني در سازمانهاي دولتي شهر تهران به اجرا در آمد. نمونه اي با حجم 410 نفر از مديران پنج وزارتخانه به روش نمونه برداري طبقه اي انتخاب و پرسشنامه هومن (1380) شامل 121 ماده با طيف ليکرت در مقياس چهار درجه اي در مورد آنها اجرا شد. ضريب آلفاي کرونباخ اين پرسشنامه برابر با 0.986 بود و هفت ماده آن که داراي همبستگي پلي سريال ضعيف و غير معنادار با نمره کلي بودند، حذف شدند. پس از حذف اين مواد و ماده 111 به علت فقدان بار عاملي معنادار، از مقياس 113 ماده اي باقيمانده يک ضريب روايي 0.988 به دست آمد. تحليل مولفه هاي اصلي با استفاده از چـرخش واريماکس، هفـت عامل را به دست داد: سخت کوشي، خطرپذيري، کانون مهارگري، سيالي، خلاقيت و نوآوري، انعطاف پذيري و ترديد و تحمل ابهام.

 نسخه قابل چاپ

در پي دستيابي به سلسله مراتب ارزشي جوانان دانشجو و بررسي اثر متغيرهاي جنس و گرايشهاي تحصيلي بر آن، 600 دانشجو (300 مرد و 300 زن) به نسبت مساوي از چهار دانشکده فني، علوم انساني، تربيت معلم و مديريت دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب، به روش نمونه گيري تصادفي ساده، انتخاب شدند و با «زمينه ياب ارزشي شوارتز» (SVS) مورد ارزشيابي قرار گرفتند. يافته هاي پژوهش مشخص کردند که ترتيب سلسله مراتبي ارزشي جوانان با سلسله مراتب ارزشي همه ـ فرهنگي مطابقت داشت. اما برخي از تفاوتهاي نامتعارف نيز مشاهده شد. بين مردان و زنان در خصوص ترتيب سلسله مراتبي ارزشها وفاق قابل توجهي ديده شد و دانشجويان با گرايشهاي تحصيلي متفاوت، در خصوص ترتيب سلسله مراتبي ارزشها، شباهت زيادي داشتند.

 نسخه قابل چاپ

در اين پژوهش، رابطه معيارهاي ارتباطي (باورها در مورد اينکه روابط فرد و همسرش، چگونه بايد باشد) با سازگاري زناشويي بررسي شد. متغيرهاي پژوهش با پرسشنامه معيارهاي ارتباطي ويژه (ISRS) و سازگاري زناشويي با مقياس سازگاري دو نفره (DAS) مورد ارزيابي قرار گرفتند. جامعه پژوهش، دبيران زن دبيرستانهاي ناحيه 3 مشهد و همسرانشان بودند. در مجموع 100 نفر (50 زوج) به روش نمونه گيري خوشه اي، از 10 دبيرستان به صورت تصادفي انتخاب شدند. نتايج تحقيق با روش همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندگانه (همزمان و گام به گام) تجزيه و تحليل شدند. نتايج نشان دادند که معيارهاي ارتباطي رابطه مدار در سه حيطه مرزها، قدرت، سرمايه گذاري و همچنين رضايت از برآورده شدن معيارهاي ارتباطي در رابطه زناشويي، با سازگاري زناشويي مرتبط بود. بين ميزان ناراحتي افراد از برآورده نشدن معيارهايشان با سازگاري زناشويي رابطه معنادار مشاهده نشد. همچنين معيارهاي ارتباطي افراد در مجموع 25% از واريانس سازگاري زناشويي را پيش بيني کرد. تحليل رگرسيون گام به گام نشان داد که معيار سرمايه گذاري بياني به تنهايي سازگاري زناشويي را به صورت معنادار پيش بيني و 24.6% از واريانس آن را توجيه کرد. تفاوت معيارهاي ارتباطي زوجها با ميانگين سازگاري زناشويي رابطه معنادار و منفي داشت.

 نسخه قابل چاپ

در شماره هاي پيشين به بررسي يک مقاله مروري درباره پژوهشهايي که بر ارزشيابي پيامدهاي حرمت خود متمرکز شده اند، پرداخته شد. به علت تکثر تعداد مقاله ها، گرايش افراد واجد سطح بالاي حرمت خود به برتر دانستن خويش در بسياري از ابعاد، مشکلات در برقراري روابط علت و معلولي و جهت آنها و بالاخره، نامتجانس بودن سطح بالاي حرمت خود، در اين مقاله فقط پژوهشهايي در نظر گرفته شده اند که از يکسو، از ابزارهايي عيني سود جسته اند و از سوي ديگر با انجام پژوهشهاي طولي فرصت دستيابي به مسير علي را فراهم کرده اند.

 نسخه قابل چاپ