مقالات روانشناسی

در اين پژوهش رابطه بين سبک هاي دلبستگي با رضايتمندي زناشويي بررسي شد. بدين منظور 159 (81 زن و 78 مرد) دبير متاهل مقاطع راهنمـايي و متوسطه شهر تايبـاد انتخاب شدنـد. آزمودني ها، مقياس دلبستگي بزرگسالان (کولينز و ريد، 1990)، پرسشنامه دلبستگي به مادر (رجايي و ديگران، 1385) و پرسشنامه رضايتمندي زناشويي (السون و ديگران، 1987؛ بازنگري سليمانيان، 1994) را تکميل کردند. يافته ها بين رضايتمندي زناشويي و سبک دلبستگي ايمن يک همبستگي مثبت معنادار (r=0.53)، نشان دادند اما با سبک هاي دلبستگي اجتنابي و دو سوگرا همبستگي منفي (به ترتيب r=-0.28 و (r=-0.38 وجود داشت. همچنين سبک هاي دلبستگي بزرگسالان 52% و سبک هاي دلبستگي به مادر 29% واريانس رضايتمندي زناشويي را تبيين کردند. زنان و مردان از نظر رضايتمندي زناشويي تفاوت معنادار نداشتند.

 نسخه قابل چاپ

با هدف بررسي اعتبار و روايي دو زير مقياس وابستگي پذيري و پرخاشگري شاخص رفتار ضد توليد CBI (گوداشتاين و لانيون، 2002)، از بين کارکنان ايستگاه هاي قطار و بخشي از صنايع شهرک صنعتي جي، 172 مرد به صورت نمونه گيري خوشه اي انتخاب شدند. براي بررسي اعتبار از ضريب آلفاي کرونباخ و ضريب بازآزمايي و براي بررسي روايي سازه (از نوع همگرا و واگرا) همبستگي آنها با پرسشنامه پرخاشگري باس و پري (1992)، دو زير مقياس تمايلات پرخاشگرانه و خط مشي متابعت در محيط کار پرسشنامه ترسيم نيمرخ خطر متقاضي کار ARP (لوبت، 2001) و دو زير مقياس مقبوليت و مسووليت پذيري پرسشنامه NEO (کاستا و مک کري، 1992) استفاد شد. اعتبار برحسب همساني دروني (آلفاي کرونباخ) براي وابستگي پذيري، پرخاشگري و براي مجموع دو زير مقياس به ترتيب، 0.86, 0.84 و 0.92 به دست آمد. ضرايب اعتبار بازآزمايي براي وابستگي پذيري 0.77، براي پرخاشگري 0.73 و براي مجموع دو زير مقياس 0.76 بود. سوالهاي دو زير مقياس وابستگي پذيري و پرخاشگري CBI با يکديگر همبستگي معنادار از 0.26 تا 0.34 داشتند. روايي همگرا بين زير مقياس پرخاشگري CBI با مقياس هاي پرسشنامه پرخاشگري باس و پري از 0.22 تا 0.69 در نوسان بود. روايي بين زير مقياس پرخاشگري CBI با زير مقياس تمايلات پرخاشگرانه پرسشنامه 0.58 ,ARP به دست آمد. زير مقياس پرخاشگري CBI با زير مقياس مقبوليت از پرسشنامه NEO داراي ضريب همبستگي منفي معنادار (P<0.01) بود و زير مقياس وابستگي پذيري CBI با زير مقياس مسووليت پذيري از پرسشنامه NEO داراي ضرايب همبستگي منفي معنادار (P<0.01) بودند.

 نسخه قابل چاپ

کتاب درسي مهمترين و پر کاربردترين رسانه آموزشي در کشور ايران است. اين رسانه با اهميت در بردارنده بخش هاي نوشتاري، تصويرها و تمرين هايي است که در راستاي تحقق هدف هاي کتاب انتخاب و سازماندهي مي شوند. از سوي ديگر آموزش خواندن و نوشتن به عنوان کليد ورود به نظام آموزش رسمي کشور، اهميت کتاب هاي درسي «بخوانيم و بنويسيم» را براي پايه اول ابتدايي دو چندان کرده است. پژوهش توصيفي حاضر درصدد بررسي چگونگي ارتباط متون نوشتاري، تصويرها و تمرين ها با هدف هاي کتابهاي درسي «بخوانيم و بنويسيم» پايه اول بود و با روش هاي متداول در آمار توصيفي با استفاده از روش تحليل محتوا، متون نوشتاري درس ها، تصويرها و تمرين هاي کتاب هاي مذکور بر اساس هدف هاي جزيي، مورد تحليل قرار گرفت. نتايج به دست آمده مبين آن بودند که %25.7 از هدف هاي جزيي بدون متن نوشتاري و %43.1 از هدف هاي جزيي بدون تصوير، 14.7% از هدف هاي جزيي بدون تمرين اند. بنابراين نيمي از هدف هاي جزيي برنامه با الگوي نظري تحقق هدف هاي يادگيري خواندن و نوشتن مطابقت ندارد که مي تواند امر آموزش را با مشکل مواجه سازد.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف اعتباريابي، رواسازي و تعيين ساختار عاملي مقياس راهبردهاي مقابله‌اي (فرايدنبرگ و لويس، 1993 الف) در نوجوانان ايراني در نمونه ‌اي به حجم 799 نفر از دانش‌ آموزان دبيرستاني (345 پسر و 454 دختر) كه با روش نمونه ‌گيري چند مرحله ‌اي انتخاب شدند، اجرا شد. ابزار پژوهش را دو پرسشنامه مقياس راهبردهاي مقابله ‌اي نوجوانان (ACS) و فرم فارسي پرسشنامه سبک هاي دفاعي (اندروز، سينگ و بوند، 1993؛ بشارت، 1383) تشكيل داد. تحليل سوال هاي مقياس بر پايه محـاسبه درجه‌ دشواري‌، قدرت تشخيص (ضريب‌ دو رشتـه ‌اي‌ نقطه ‌اي‌) و ضريب آلفاي كرونباخ نشان داد 12 سوال كه با كل مقياس همبستگي ضعيف و منفي داشتند، با مفهوم انزواي مايوسانه تشكيل يك زير ‌‌مقياس مستقل با ضريب آلفاي 0.63 را مي ‌دهد. اين ضريب، براي كل مقياس برابر با 0.88 و ضريب بازآزمايي با فاصله (دو هفته) برابر با 0.71 بود. نتايج تحليل‌ مولفه‌ هاي‌ اصلي‌ (PC) با استفاده‌ از چرخش‌ پروماکس نشان داد كه پرسشنامه (با حذف 5 سوال بدون بار عاملي) از 9 عامل كمك‌ طلبي، پيوندجويي، نگراني ‌پذيري، تلاش و پيشاپيش‌ ‌نگري، مثبت‌ نگري، انكار، پرخاشگري فعل‌ پذير، مذهب‌ گرايي و فعاليت‌ بدني تشكيل شده است. شاخص هاي برازش تحليل عاملي تاييدي بر پايه نرم‌افزار LISREL، وجود عوامل نه‌ گانه را تاييد كرد. نتايج مقايسه مدل تحليل عاملي مرتبه دوم و مدل تک‌ عاملي براي بررسي ساختار عاملي مشخص کرد که مدل نخست با دو عامل مرتبه يكم يعني سبک هاي سازش يافته (با پنج عامل) و سازش ‌نايافته (با چهار عامل) برازش بيشتري نسبت به مدل تك عاملي دارد. همبستگي مثبت و معنادار بين عوامل نه‌ گانه با پرسشنامه سبك هاي دفاعي، روايي همگراي مقياس راهبردهاي مقابله ‌اي را تاييد كرد.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله دو مدل رياضي براي بررسي کنش‌ وري هاي مغز در بازسازي خاطره‌ ها، فراموشي و برخي از نارسا کنش‌ وري هاي مغز مانند الزهايمر و روان گسيختگي ارايه شد. همچنين تلاش شد تا بر مبناي اين مدل ها، مکانيزمي براي تبيين روياها ارايه شود و چگونگي تعامل بين هيجان و شناخت و همچنين مسايلي مانند هشياري و ناهشياري با توجه به نظرات پياژه (1972) توصيف شدند.

 نسخه قابل چاپ

نظريه سوال پاسخ يکي از پيشرفته ترين نظريه هاي اندازه گيري و نقطه مقابل نظريه کلاسيک است. زيرا برخلاف اين نظريه بر نمره سوالها و نه نمره کل تست بنا شده است (بيکر، 1381/2002). در IRT براي تحليل داده هاي به دست آمده از مقياس ها و پرسشنامه ها از مدل هاي رياضي استفاده مي شود. به مدل هاي IRT اغلب مدل هاي خصيصه مکنون نيز گفته مي شود. اصطلاح مکنون براي تاکيد بر پاسخ هاي پيوسته سوالي به کار مي رود که در واقع نشانگر مشاهده پذير خصايص يا رگه هايي است که فرض مي شود وجود دارد و بايد از پاسخ ها استخراج شود.

 نسخه قابل چاپ

هدف پژوهش حاضر مطالعه نوع رابطه سبک هاي دلبستگي ايمن، اجتنابي و دو سوگرا با راهبردهاي مقابله با تنيدگي در قالب سه سبک مقابله مساله محور، هيجان محور مثبت و هيجان محور منفي بود. 223 دانشجو (120 دختر، 103 پسر) با تکميل فهرست دلبستگي بزرگسال (بشارت، 1384؛ هازن و شيور، 1987) و مقياس سبک هاي مقابله تهران (بشارت، 1385؛ کارور، شيير و وينتراب، 1989) در اين پژوهش شرکت کردند. نتايج وجود رابطه معنادار بين سبک هاي دلبستگي و راهبردهاي مقابله با تنيدگي را نشان دادند. همبستگي بين سبک دلبستگي ايمن با سبک هاي مقابله هيجان محور مثبت و مساله محور، مثبت بود، در حالي که با سبک منفي هيجان محور، همبستگي منفي به دست داد. سبک دلبستگي اجتنابي با سبک مقابله مساله محور و سبک مقابله هيجان محور منفي و سبک دلبستگي دو سوگرا با سبک مقابله هيجان محور مثبت، همبستگي مثبت داشت. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش مي ‌توان نتيجه گرفت که راهبردهاي مقابله ‌اي تحت تاثير سبک هاي دلبستگي قرار مي‌ گيرند.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف مطالعه نقش كنترل ‌كننده سبک هاي مقابله بر تنيدگي تحصيلي و پيشرفت تحصيلي دانشجويان اجرا شد. نمونه ‌اي متشکل از 419 دانشجو (166 پسر و 253 دختر) پرسشنامه‌ هاي تنيدگي دوران دانشجويي (گادزلا، 1991) و مقابله با موقعيت هاي تنيدگي ‌زا (اندلر و پارکر، 1990) را تکميل کردند. براي تحليل داده ‌ها از همبستگي گشتاوري پيرسون و تحليل رگرسيون گام به گام استفاده شد. نتايج همبستگي بين متغيرها نشان داد که بين تنيدگي تحصيلي و پيشرفت تحصيلي رابطه منفي، بين سبک مقـابله مساله محور و پيشرفت تحصيلي رابطه مثبت، بين سبک هاي مقابله هيجان محور و اجتنابي با پيشرفت تحصيلي رابطه منفي، بين تنيدگي تحصيلي با سبک مقابله مساله محور رابطه منفي، و بين تنيدگي تحصيلي و سبک هاي مقابله ‌اي هيجان محور و اجتنابي رابطه مثبت وجود دارد. نتايج تحليل رگرسيون گام به گام نشان داد که متغيرهاي تنيدگي تحصيلي، سبک هاي مقابله مساله محور، هيجان محور و اجتنابي به ترتيب %2, %3, %9 و 1% از واريانس پيشرفت تحصيلي را تبيين کردند. به عبارت ديگر، رابطه بين تنيدگي تحصيلي با پيشرفت تحصيلي فقط تحت تاثير سبک هاي مقابله مساله محور و هيجان محور قرار ‌گرفت. نتايج پژوهش حاضر بر ضرورت بازشناسي نقش كنترل‌ كننده سبک هاي مقابله با تنيدگي (مساله محور و هيجان محور) را در رابطه تنيدگي تحصيلي و پيشرفت تحصيلي تاکيد کرد و راهبردهاي موثر براي ارتقاي سبک هاي مقابله ‌اي کارآمد در دانشجويان مورد بحث قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ

هدف مطالعه حاضر بررسي اعتبار و روايي مقياس رضايت از زندگي SWLS (دينر و ديگران، 1985) بود. بدين منظور 109 دانشجوي دانشگاه آزاد اسلامي واحد آزادشهر اين مقياس را تکميل کردند. اعتبار مقياس رضايت از زندگي (SWLS) با استفاده از روش آلفاي کرونباخ 0.83 و با روش بازآزمايي 0.69 به دست آمد. روايي سازه مقياس رضايت از زندگي از طريق روايي همگرا با استفاده از فهرست شادکامي آکسفورد OHI (آرگيل، 2001) و فهرست افسردگي بک BDI (بک و ديگران، 1961) برآورد شد. اين مقياس (SWLS) همبستگي مثبت با فهرست شادکامي آکسفورد (OHI) و همبستگي منفي با فهرست افسردگي بک (BDI) نشان داد. بر اساس نتايج اين پژوهش، مقياس رضايت از زندگي (SWLS) يک مقياس مفيد در پژوهش هاي روان‌ شناختي ايراني است.

 نسخه قابل چاپ

از پيدايش علم روان سنجي تقريبا يک قرن مي گذرد. از آن زمان تاکنون، تغييرات بنيادي در نظريه هاي آن به وجود آمده اند و تداوم اين سير تحولي، دانش روان سنجي را به سوي تکامل رانده است. با آنکه تهيه و تفسير تست ها بر پايه نظريه هاي جديد و پيشرفته از فعاليت هاي عمده و مهم روان شناسان و متخصصان تعليم و تربيت به شمار مي آيد، متاسفانه اصول آنها هنوز براي کاربران و حتي بسياري از متخصصان اندازه گيري در کشور ما به درستي شناخته شده نيست و بيشتر کتاب هاي اندازه گيري و سنجش و نيز راهنماي اجرا و تفسير تست ها هنوز بر پايه نظريه کلاسيک تست قرار دارند. بنابراين، تلاش شده است تا با استناد به آثار مختلف- در سلسله مقاله هايي که از شماره حاضر آغاز مي شوند- به معرفي و توصيف اين نظريه ها پرداخته شود. براي درک بيشتر نظريه هاي جديد و علل پيدايش آنها، در اين مقاله مباني نظري، مشکلات و محدوديت هاي مدل هاي کلاسيک اندازه گيري توصيف شده است.

 نسخه قابل چاپ

هدف پژوهش حاضر بررسي رابطه بين شاخص هاي موقعيت اقتصادي و اجتماعي (درآمد، تحصيلات و شغل) با سلامت رواني و جسماني بود. 150 نفر از مديران ارشد، معاونين و روساي دانشگاه ها، استادان دانشگاه، دبيران، کارمندان، کارگران و کشاورزان استان زنجان، پرسشنامه سلامت رواني MHI (ويت و وير، 1983)، فهرست سلامت جسماني PHC (بوآردمن، 2004) و فرم اطلاعات جمعيت ‌شناختي را تکميل کردند. داده‌هاي پژوهش با استفاده از روش هاي آماري تحليل واريانس چند متغيري و آزمون مجذور کاي تحليل شدند. نتايج نشان دادند که اثر تعاملي شغل و درآمد بر زير مقياس درماندگي روان ‌شناختي سلامت رواني معنادار بود. بين سطوح تحصيلات با دو زير مقياس سلامت رواني (بهزيستي روان ‌شناختي و درماندگي روان‌ شناختي) همخواني وجود داشت اما سطوح تحصيلات با سلامت جسماني فاقد همخواني بود. زنان در مقايسه با مردان از سطوح پايين‌ تر بهزيستي روان‌ شناختي و سطوح بالاتر درماندگي روان ‌شناختي برخوردار بودند. اما در زمينه سلامت جسماني تفاوت معنادار نبود. پژوهش حاضر با تاييد رابطه بين سلامت رواني با موقعيت اقتصادي ـ اجتماعي مي ‌تواند راهگشاي سياست گذاري هاي مناسب در زمينه ارايه برنامه ‌هاي پيشگيرانه و برنامه ‌هاي مرتبط با ارتقاي سطح سلامت جامعه باشد.

 نسخه قابل چاپ

در اين پژوهش شکل گيري عمليات طبقه بندي در دانش آموزان دوره راهنمايي شهر تهران، بررسي شد. 1020 دانش آموز (510 دختر، 510 پسر) پايه هاي تحصيلي اول تا سوم راهنمايي، از پنج منطقه اقتصادي- اجتماعي شهر تهران با روش نمونه گيري تصادفي چند مرحله اي انتخاب شدند و آزمون عمليات طبقه بندي (کمي سازي درون گنجي و گروهه هاي ضربي) در مورد آنها به اجرا در آمد. تحليل داده ها نشان داد : 1) فقط درصد محدودي از آزمودنيهاي پژوهش به حد نصاب موفقيت (75%) رسيدند و تراکم درصدها در شرايط مرحله بين بيني بود. 2) بين دو جنس تفاوت معناداري مشاهده نشد. 3) ميانگين نمره هاي دانش آموزان در مناطق غيرمرفه (9، 13، 16) پايين تر از ميانگين نمره هاي مناطق 3 و 6 بود. 4) مقايسه نتايج کودکان ايراني با همتاهاي خارجي يک تاخير سه ساله را نشان داد که با توجه به عدم وجود تفاوتهاي زيربنايي، مي توان آن را به موانعي نسبت داد که در راه تجربه هاي ارتجالي و تفويضهاي اجتماعي که بخش عمده آن حاصل نارسايي هاي آموزش رسمي است، وجود دارد.

 نسخه قابل چاپ

کمتر اتفاق مي افتد که داوران مختلف در داوريهاي خود حتي نسبت به يک امر واحد مجموعه يکساني به دست دهند. اگر مجموعه نمره هاي دو داور دقيقا برابر با يکديگر باشد، بيشينه مقدار ضرايب همخواني بين نمره ها برابر با 1+ خواهد بود. اما به عکس، ضريب همخواني 1+ دلالت بر اين ندارد که دو مجموعه داده هاي مورد مطالعه دقيقا برابر با يکديگر است. داوران مختلف در واقع تنها درباره وضع نسبي افراد، چيزها يا پديده ها داوري مي کنند، نه وضع مطلق آنها. مقصود از اين مقاله معرفي ضرايبي است که ميزان توافق مطلق و همانندي واقعي بين نمره هـاي داوران مختلف را به نمايش مي گـذارد. برخي از ويژگيهاي همبستگي گشتاوري ممکن است براي يک موقعيت معين نامناسب باشد. براي اين موقعيتها نوعي ضرايب همخواني ارايه شده است که بسياري از آنها متعلق به طبقه ضرايب اقليدسي است. بحث درباره ويژگيهاي مطلوب اين گونه ضرايب نشان مي دهد که چگونه ضرايب همانندي و تعميم هاي مربوط به آن مي توانند براي ارزيابي توافق درجه بندي کنندگان به کار روند و افزون بر اين مشخص مي کند که کدام يک از اطلاعات مربوط به داده ها بايد از طريق ضرايب مختلف تبيين و از کدام يک از آنها بايد صرف نظر شود.

 نسخه قابل چاپ

نمونه ‎اي مشتمل بر 60 دانش‎ آموز پسر و دختر پايه‎ تحصيلي اول شهر تهران به طور تصادفي انتخاب شدند و براساس يک طرح تحقيق آزمايشي پيش‎ آزمون و پس ‎آزمون با گروه كنترل، با فرم الف «آزمون تفاوتهاي فردي در انتخابهاي راهبرد جمع» (کرکمن و سيگلر، 1997) مورد ارزشيابي قرار گرفتند. پس از آن، آزمودنيهاي گروه آزمايشي در معرض آموزش راهبرد کمينه قرار گرفتند. در مرحله پس آزمون، فرم ب آزمون مذکور در مورد هر دو گروه اجرا شد. نتايج نشان دادند که آموزش بر فراواني استفاده از راهبرد كمينه در گروه آزمايشي تاثير گذاشته است. اما به رغم آنکه ميزان درستي پاسخهاي بازيابي ‎شده در دو گروه تفاوت معناداري نداشت، ميزان درستي راهبردهاي پشتيبان و راهبرد كمينه در گروه آزمايشي بيش از گروه کنترل بود. افزون بر اين، دو گروه از لحاظ سرعت اعمال راهبرد کمينه به طور معناداري متفاوت بودند و گروه آزمايشي از گروه کنترل سرعت بيشتري داشت. استلزامهاي کاربردي يافته ‎هاي به دست آمده مورد بحث قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ

در اين پژوهش رابطه بين سبکهاي يادگيري، سبکهاي شناختي و انتخاب رشته هاي تحصيلي دانش آموزان پسر دبيرستاني بررسي شد. 300 پسر سال دوم دبيرستانهاي تهران که رشته هاي رياضي، علوم تجربي و علوم انساني را به عنوان رشته تحصيلي انتخاب کرده بودند، نمونه اين بررسي را تشکيل دادند. از پرسشنامه سبکهاي يادگيري کلب (LSI) و آزمون شکلهاي گروهي نهفته ويتکين (GEFT) استفاده شد تا چهار سبک يادگيري (همگرا، واگرا، جذب کننده و انطباقي) و دو سبک شناختي (وابسته به زمينه و مستقل از زمينه) در آزمودنيها اندازه گيري شود. نتايج نشان دادند که آزمودنيهاي برخوردار از سبک شناختي مستقل از زمينه، بيشتر رياضي و علوم تجربي را به عنوان رشته هاي تحصيلي انتخاب مي کنند. در حالي که آزمودنيهاي داراي سبک شناختي وابسته به زمينه بيشتر علوم انساني را به عنوان رشته تحصيلي بر مي گزيند. همچنين، آزمودنيهاي داراي سبک يادگيري همگرا و جذب کننده بيش از آزمودنيهايي که از سبکهاي واگرا و انطباقي بهره مي جويند به انتخاب رشته هاي رياضي و علوم تجربي مي پردازند. اما دانش آموزان داراي سبکهاي واگرا و انطباقي در مقايسه با گروه همگرا و جذب کننده بيشتر علوم انساني را بر مي گزينند.

 نسخه قابل چاپ