مقالات روانشناسی

اختلالهاي شخصيت در 60 زنداني غير سياسي زندان زنجان و 60 غير زنداني بدون سابقه بيماري رواني (به عنوان گروه مقايسه) با استفاده از فهرست چند محوري باليني ميلون 2 MCMI-II)؛ ميلون، 1987) مورد ارزيابي قرار گرفت. تحول يافتگي من شرکت کنندگان نيز با استفاده از پرسشنامه اي که شامل 4 عامل از پرسشنامه شخصيتي 16 عاملي کتل (کتل، 1965) بود اندازه گيري شد. يافته هاي تحقيق نشان دادند كه گروه زنداني در تمام مقياسهاي اختلالهاي شخصيت به جز مقياس شخصيت وسواسي با گروه غير زنداني تفاوت معنادار داشت و سطح بالاتري از اختلالهاي شخصيت را نشان داد. در مورد تحول يافتگي من، در دو بعد نيرومندي من و حساسيت هيجاني بين دو گروه تفاوت معنادار وجود داشت كه در آن گروه زنداني سطح پايين تري از تحول يافتگي من را نشان داد. در زمينه رابطه تحول يافتگي من با اختلالهاي شخصيت در گروه زنداني نتايج بيانگر رابطه منفي معنادار بين نيرومندي من و مقياسهاي اختلالهاي شخصيت اجتنابي، ضد اجتماعي، آزارطلبي، و گسيخته ريخت و رابطه مثبت معنادار بين حساسيت هيجاني و مقياس اختلال شخصيت مرزي بودند و در نهايت گروه زنداني در دو مقياس شخصيت مرزي و اسكيزوئيد بالاترين نمره ها را به خود اختصاص دادند. يافته هاي پژوهش در پرتو نتايج پژوهشهاي پيشين، مورد بحث قرار گرفتند.

 نسخه قابل چاپ

براي بررسي داده هاي دو ارزشي مدلهاي متعددي در IRT وجود دارد. اما انتخاب يک مدل بايد بر پايه ملاحظات نظري و تجربي، مانند برازش داده ـ مدل صورت گيرد. هر مدل با استفاده از ارزش عددي يك يا چند پارامتر، خم ويژه بخصوصي را معين مي كند و از لحاظ انتقال اطلاعات درباره ويژگيهاي فني سوالها ابزار مفيدي به شمار مي آيد (بيکر، 1381/2002). به منظور محاسبه احتمال پاسخ درست در سطوح مختلف توانايي، هر يك از مدلها از يك معادله رياضي استفاده مي كنند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي راهبردهاي مقابله اي در دانش آموزان دبيرستاني ايراني، 365 دانش آموز پسر و 434 دانش آموز دختر مقياس مقابله اي نوجوانان (فرايدنبرگ و لويس، 1993) را تکميل کردند. ميانگين دختران در نگراني پذيري، تلاش و پيشاپيش نگري و مذهب گرايي و ميانگين پسران در انکار و فعاليت بدني بالاتر بود. دانش آموزان رشته علوم انساني نسبـت به دانش آموزان علوم تجربي و رياضي، سطـوح بالاتر فعاليت بدني را نشان دادند. اثرات تعاملي بيانگر آن بودند که نمره هاي پسران رشته علوم تجربي و دختران رشته هاي علوم انساني و رياضي در تلاش و پيشاپيش نـگري بيش از دانش آموزان رشته هاي ديگر بود. پسـران رشته رياضي و دختران رشته علوم انساني در انزواي مايوسانه نمره هاي بيشـتري به دست آوردند. استلزامهاي جنس و رشته تحصيـلي در راهبردهاي مقابله اي بـه بحث گذاشته شد.

389 نفر از دانشجويان دانشگاه شهيد بهشتي به آزمون بازخوردهاي خوردن (گارنر و گارفينكل، 1979) و پرسشنامه روان بنه هاي يانگ (2001) پاسخ دادند. نتايج تحليل رگرسيون گام به گام نشان دادند كه باورهاي سازش نايافته بي اعتمادي/بدرفتاري، وابستگي/شكست و استحقاق در مردان و باورهاي سازش نايافته استحقاق، آسيب پذيري نسبت به صدمه، خود تحول نايافته/گرفتار در زنان به ترتيب بيشترين سهم را در پيش بيني نشانه هاي اختلالهاي خوردن داشتند.

 نسخه قابل چاپ

هدف اصلي پژوهش حاضر، بررسي قدرت هاي رگه هاي پنج گانه شخصيت (نوروزگرايي، برونگردي، وظيفه شناسي، مقبوليت و گشودگي نسبت به تجربه) در پيش بيني نمره هاي بهزيستي فضيلت گراي دانشجويان بود. نقش حرمت خود در پيش بيني بهزيستي فضيلت گرا، نيز افزون بر نقش رگه هاي پنج گانه شخصيت، بررسي شد. 240 دانشجوي دانشگاه تهران (89 پسر و 151 دختر) پرسشنامه هاي پنج رگه اصلي شخصيت (جان و سريواستاوا، 1999)، مقياسهاي بهزيستي فضيلت گرا (ريف، 1989) و حرمت خود (روزنبرگ، 1979) را تكميل كردند. نتايج نشان دادند كه رگه وظيفه شناسي در هر دو گروه دختران و پسران و رگه هاي مقبوليت و برونگردي فقط در گروه پسران توانستند بهزيستي فضيلت گرا را پيش بيني كنند. حرمت خود نيز نقش معناداري در پيش بيني بهزيستي فضيلت گرا در هر دو جنس ايفا كرد. اما نقش حرمت خود در پيش بيني بهزيستي فضيلت گرا در دختران در مقايسه با پسران بسيار پررنگ تر بود.

 نسخه قابل چاپ

هدف پژوهش حاضر مقايسه اثربخشي گروه درمانگري عقلاني – هيجاني - رفتاري و روان نمايشگري در تغيير سبكهاي ابراز هيجان مراجعان مراكز مشاوره بهزيستي شهر تهران بود. بدين منظور 36 نفر از مراجعان داوطلب به طور هدفمند انتخاب شدند و به طور تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه قرار گرفتند. اعضاي گروهها به وسيله پرسشنامه هاي ابرازگري هيجاني و دوسوگرايي در ابراز هيجان (كينگ و امونز، 1990) و پرسشنامه مهار هيجاني (راجر و نجاريان، 1989) قبل و بعد از 12 جلسه مشاوره گروهي مورد سنجش قرار گرفتند. نتايج بيانگر آن بود كه هر دو روش گروه درمانگري عقلاني – هيجاني - رفتاري و روان نمايشگري در افزايش ابرازگري هيجاني كاهش بازداري و دو سوگرايي هيجاني مراجعان اثربخش بودند. همچنين مشخص شد كه روان نمايشگري از گروه درمانگري عقلاني – هيجاني - رفتاري در افزايش ابرازگري هيجاني موثرتر بود.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر به بررسي تاثير درمان نگهدارنده متادون MMT بر بهبود وضعيت سلامت رواني معتادان به ترياك و هروئين طي يك دوره 6 ماهه پرداخت. نمونه اين پژوهش شامل 60 ايراني معتاد به هروئين و ترياك (به تعداد مساوي در هر گروه) با طيف سني 18 تا 45 سال و حداقل تحصيلات سوم راهنمايي بود كه به روش نمونه برداري در دسترس انتخاب شدند. در مرحله پيش - آزمون، سلامت رواني شركت كنندگان با پرسشنامه سلامت عمومي GHQ)؛ گلدبرگ،‌ 1972) ارزشيابي شد. سپس در خلال شش ماه، بيماران افزون بر دريافت متادون، هر ماه با پرسشنامه GHQ ارزشيابي شدند. نتايج با استفاده از روش آماري اندازه هاي تكراري و آزمون t نشان دادند كه روند بهبود وضعيت سلامت رواني بيماران از همان ماه نخست مصرف متادون آغاز و تا پايان درمان، حفظ شد. نتايج اين پژوهش استفاده از MMT در درمان معتادان و تاثير مثبت آن بر سلامت رواني آنها را نشان دادند.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر به منظور بررسي رابطه بين جنس، سن و وضعيت اقتصادي - اجتماعي با باورهاي مذهبي كودكان انجام شد. بدين منظور مصاحبه ها و نقاشيهاي 122 كودك 6 تا 11 ساله كه با استفاده از روش نمونه برداري طبقه اي انتخاب شدند، درباره باورها و مفاهيم مذهبي بررسي شدند. نتايج نشان دادند كه كودكان در ترسيم خداوند از نور بيش از ساير نمادها استفاده كردند. در تداعي آزاد نيز صفت نيك خواهي پروردگار بيش از ساير صفتها مطرح شد. دختران خداوند را بيشتر به صورت نمادها و پسران بيشتر انسان گونه ترسيم كردند. در توصيف كارهاي خداوند كودكان 6 تا 7 ساله بيشتر جنبه هاي مثبت و خنثي، كودكان 10 تا 11 ساله بيشتر جنبه هاي منفي و كودكان 9 تا 10 سال بيشتر بر جنبه قدرت مطلق خداوند اشاره كردند. كودكان با وضعيت اقتصادي - اجتماعي پايين بيشتر به هنگام نياز و در زمانهاي خاص دعا مي كردند. در حالي كه كودكان با وضعيت اقتصادي - اجتماعي بالا دعا كردن در مكانهاي خاص و به صورت دايم را ترجيح مي دادند. با توجه به نتايج پژوهش، استلزامهاي آموزش مذهبي و مفاهيم مرتبط با آن مورد بحث قرار گرفتند.

 نسخه قابل چاپ

در هفتاد سال گذشته نظريه پردازان متعددي تلاش کرده اند تا نشان دهند که چگونه مي توان از اندازه ها و فراوانيهاي عيني، اندازه هاي انتزاعي، به دست آورد. يکي از عملي ترين و رايج ترين روي آوردهايي که براي اين منظور به کار مي رود، مدل راش است. جورج راش، رياضيدان دانمارکي، اين روي آورد را در سال 1953 و به منظور تحليل پاسخهاي يک رشته از آزمونهاي خواندن به وجود آورد. با آنکه وي را پدر تحليل راش مي دانند، اما بنجامين رايت را بايد قيم قانوني آن دانست. رايت و همکارانش در دانشگاه شيکاگو روشهاي پيشرفته و ابزارهاي تحليل راش را توسعه، و کاربرد آن را در حوزه هاي مختلف علمي ارتقا بخشيدند (ماسوف و فيشر، 2002).

 نسخه قابل چاپ

در اين پژوهش، نقش تعديل كننده كنش وري روان شناختي مثبت در اثر رويدادهاي ناخوشايند فرهنگ پذيري خاص و عام بر سازش يافتگي روان شناختي 238 مهاجر ايراني مقيم آمريكا، انگليس و هلند بررسي شد. ابزارهاي مورد استفاده در پژوهش عبارت بودند از: فهرست رويدادهاي ناخوشايند (لي و نگوئن، 1998). مقياس بهزيستي روان شناختي، (ريف، 1998) و مقياس نشانه هاي سلامت (صفدر و ديگران، 2003). نتايج نشان دادند كه ارتباط بين كنش وري روان شناختي مثبت و نشانه هاي رواني - جسماني معكوس است، در حالي كه ارتباط مثبت بين رويدادهاي ناخوشايند فرهنگ پذيري خاص و عام با نشانه هاي رواني - جسماني و همچنين پيش بيني نشانه هاي رواني - جسماني بر اساس رويدادهاي ناخوشايند فرهنگ پذيري خاص بيش از رويدادهاي ناخوشايند عام تاييد شد. به اين يافته نيز دست يافته شد كه كنش وري مثبت روان شناختي تعديل كننده اثر رويدادهاي ناخوشايند عام و نه فرهنگ پذيري خاص بر نشانه هاي رواني - جسماني بود.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين پژوهش بررسي روايي تفكيكي نسخه فارسي فهرست نشانه مرضي هاپكينز (دروگاتيس و ديگران، 1974) بر اساس تفاوت نمره هاي گروههاي باليني و بهنجار ايراني بود. بدين منظور 429 فرد بهنجار، 131 بيمار اتوايميون، و 111 بيمار جسمي عمومي به فهرست نشانه مرضي هاپكينز پاسخ دادند. همبستگي مثبت و معنادار بين زير مقايسها (بدني سازي، اضطراب، افسردگي، حساسيت بين شخصي و وسواس بي اختياري) بيانگر روايي دروني مقياس بود. بالا بودن نمره هاي دو گروه جسمي عمومي و اتوايميون نسبت به گروه بهنجار نشان دهنده روايي تفكيكي مقياس و مناس بودن آن براي پژوهشهايي است كه درصدد شناسايي نشانه هاي آسيب شناسي رواني در جمعيتهاي باليني و بهنجار فارسي زبان هستند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اعتبار و روايي فهرست شادکامي آکسفورد OHI)؛ آرگيل، 2001) نمونه اي متشکل از 142 مرد و 227 زن ايراني، 18 تا 53 سال (ميانگين = 25)، فهرست شـادکامي آکسفورد (OHI)، پرسشنـامه شخصيتي آيزنک (1999, EPQ)  و فهرست افسردگي بک BDI)؛ بک و ديگران، 1979) را تکميل کردند. بررسي همساني دروني فهرست شادکامي آکسفورد نشان داد که تمام 29 گزاره اين فهرست با نمره کل همبستگي بالايي داشتند. آلفاي کرونباخ براي کل فهرست برابر با 0.91 بود. همبستگي پيرسون بين فهـرست شادکامي آکسفورد با فهرست افسردگي بک و زير ـ مقياس هاي برونگردي و نوروزگرايي EPQ به ترتيب برابر با 0.45, -0.48 و -0.39 بود که روايي همگرا و واگراي فهرست شادکامي آکسفورد را تأييد کرد. نتايج تحليل عاملي با استخراج 5 عامل رضايت از زندگي، حـرمت خود، بهزيستي فاعلي، رضايت خاطر و خلق مثبت توانستند با ارزش ويژه بزرگتر از 1 در مجموع %49.7 واريانس کل را تبيين کنند. ميانگين نمره هاي آزمودني هاي ايراني در فهرست شـادکامي آکسفورد (42.07) با يافته هاي پژوهش آرگيل (M=35.6) متفاوت بود. يافته هاي پژوهش نشان دادند که OHI براي اندازه گيري شادکامي در جامعه ايراني از اعتبار و روايي مناسب برخوردار است.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي ارتباط بين سبک دلبستگي و حرمت خود 100 دانشجوي مونث فهرست حرمت خود (کوپر اسميت، 1967) و پرسشنامه سبک دلبستگي (هازان و شيور، 1987) را تکميل کردند. حرمت خود به صورت مثبت با سبک دلبستگي ايمن و به صورت منفي با سبک دلبستگي اجتنابي ارتباط داشت. يک ضريب همبستگي غيرمعنادار منفي بين دلبستگي اضطرابي ـ دو سوگرا و حرمت خود، يافت شد. لزوم مطالعه در مورد جنس مذکر و نمونه هاي بزرگتر مورد بحث قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي ارزش هاي ازدواج در بين جوانان ايراني 2680 دانشجو و دانش آموز زن و مرد ايراني با استفاده از مقياس مولف ساخته ارزش هاي ازدواج (MVS) که بر اساس چهارچوب مفهومي ارزش هاي فرهنگي با ابعاد فرضي محاط شدگي، خودپيروي عاطفي، خودپيروي عقلي، سلسله مراتب، برابرنگري (شوارتز و راس، 1995) تدوين شده بود، ارزشيابي شدند. روي آورد آماري پژوهش حاضر براي تحليل ساختاري و محتواي ارزش هاي ازدواج، فن تحليل کوچکترين فضا (SSA) بود. يافته هاي پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزش هاي ازدواج جوانان ايراني، با 5 بعد الگوي نظري ارزش هاي شوارتز و راس (1995) در زمينه ازدواج تبيين پذير است. اين الگو بر حسب سن، جنس و قوم هاي فرهنگي تغيير نمي کند و ثابت است.

 نسخه قابل چاپ

در اين پژوهش به بررسي اثربخشي شناخت - رفتار درمانگري گروهي نوجوانان همراه با مهارت آموزي والدين و جلسه هاي مشترک نوجوانان والدين در کاهش نشانه هاي افسرده وار نوجوانان ايراني پرداخته شد. تعداد 64 نفر از نوجواناني که بر اساس آزمون افسردگي بک BDI)؛ بک و استير، 1993) نمره 10 يا بالاتر کسب کرده بودند انتخاب شدند و به طور مساوي در دو گروه آزمايش و کنترل قرار گرفتند. نوجوانان گروه آزمايش در خلال 6 هفته، 12 جلسه شناخت - رفتار درمانگري و مادران آنها 6 جلسه مهارت آموزي والدين را دريافت کردند. سپس 5 جلسه مشترک نوجوانان - مادران متمرکز بر تمرين عملي مهارت هاي ارتباطي براي گروه آزمايشي برگزار شد در حالي که در گروه کنترل هيچ گونه مداخله اي صورت نگرفت. نتايج تحليل هاي آماري نشان دادند که نشانه هاي افسرده وار پس از شناخت درمانگري گروهي توام با مهارت آموزي والدين به طور معناداري کاهش يافتند و معناداري تفاوت ميانگين هاي پس آزمون نخست و پس آزمون نهايي نيز تاثير جلسه هاي مشترک والدين - نوجوانان را برجسته کرد. اهميت عملي يافته هاي پژوهش در قلمرو پيشگيري و درمانگري اختلال هاي افسرده وار نوجوانان مورد بحث قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ