مقالات روانشناسی

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

به منظور گسترش يك ابزار اندازه گيري راهبردهاي مقابله اي دانشجويان با دو فرم موازي، تعداد 230 گويه طي سه مرحله پژ‍وهشي، تجربي و نهايي، تهيه و در گروه نمونه اي به تعداد 1145 دانشجو (496 دختر و 649 پسر) كه با روش نمونه برداري چند مرحله اي انتخاب شدند، اجرا شد. پس از چندين بار تحليل عاملي اكتشافي با چرخش متمايل (در دو مرحله پژوهش) تعداد 100 گويه (با قدرت تشخيص بالاتر از 0.4 و بار عاملي ناب و بالاتر از 0.35) انتخاب شد كه هشت راهبرد مقابله اي 1) حمايت اجتماعي، 2) حمايت معنوي (مذهب گرايي)، 3) بازسازي شناختي، 4) حل مساله، 5) تفکر آرزومندانه، نگراني، 6) انحراف توجه (بدني و هيجاني)، 7) اجتناب شناختي و 8) تسليم را متمايز مي ساخت و بر روي هم 33 درصد واريانس را تبيين مي كرد. سپس دو فرم 50 گويه اي بر اساس شباهت در محتوا و همساني بار عاملي به گونه اي انتخاب شدند كه ضريب همبستگي هشت عامل آنها معنادار و تفاوت ميانگينهاي آنها غير معنادار بود. ضرايب اعتبار (همساني دروني) و خطاي استاندارد اندازه گيري دو فرم به ترتيب برابر با 0.910، 3.60 و 0.913، 3.61 بود. تحليل عاملي راهبردهاي مقابله اي دو فرم روي هم، وجـود عوامل هشتگانه را تايـيد كرد. مشخصه هاي روان سنجـي عاملهاي هشتگانه دو فرم محاسبه شد و مباني نظري عاملها مورد بحث قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ

با اجراي پرسشنامه درگيري شغلي (كانونگو، 1982) در 214 عضو هيئت علمي تمام وقت و نيمه وقت 5 واحد دانشگاه آزاد اسلامي كه با روش تصادفي چند مرحله اي انتخاب شده بودند، اطلاعات لازم جمع آوري شد. نتايج نشان دادند كه اعضاي هيات علمي  مرد به طور معناداري بيشتر از زنان با شغلشان درگير مي شوند (-2.891=t،P<0.01 ). همچنين، معلوم شد كه الف) با افزايش سابقه كار 0.182)=r،P<0.01 )، و ب) بالاتر رفتن مرتبه علمي (2.785=F،P<0.05 ) ميزان درگيري شغلي نيز افزايش مي يابد.

 نسخه قابل چاپ

در مطالعـه حاضر ارتباط بين سـه سبك دلبستگي: ادراك دلبسـتگي كودكي، دلبستگي بزرگسال و دلبستگي به خدا در جامعه اسلامي بررسي شد. 193 دانشآموز دبيرستاني به روش نمونه گيـري خوشـه اي انتخاب شدند و مقياسهاي سبك دلبستگي به خدا (روات و كرك پاتريك، 2002)، سبكهاي دلبستگي بزرگسال (هازان و شيور، 1987) و ادراك دلبستگي كـودكي به هر والد (هازان و شيور، 1986) را تكميل كردنـد. نتايج وجـود همبستگي مثبت بين دلبستـگي ناايمن بـه والدين با دلبستگي ايمن به خدا را نشان دادند. كيفيت ارتباط با خدا و دلبستگي به والدين به بحث گذاشته شد.

 نسخه قابل چاپ

در ايـن پژوهش 20 نوجـوان پسر (14 تا 16 سـاله) از يك مركز شبانه روزي پسران بي سرپرست و بد سرپرست انتخاب و به طور تصادفي و مساوي به دو گروه آزمايشي و كنترل تقسيم شدند. گروه آزمايشي به مدت 12 هفته در جلسه هاي دو ساعته هنر روان درمانگري شركت كردند. گروه كنـترل مداخلـه اي دريافـت نكرد. حرمـت خود و خودكـارآمدي آزمودنيها، در آغاز و پايان 12 جلسه با استفاده از مقياس حرمت خود روزنبرگ (1979) و فهرست خودكارآمدي شرر و ديگران (1982) اندازه گيري شدند. يافته ها نشان دادند كه حرمت خود و خودكارآمدي گروه آزمايشي افزايش يافته بود (P<0.05). به نظر مي رسد تمرينهاي شناختي ـ رفتاري هنر روان درمانگري مي تواند خودكارآمدي و حرمت خود را در نوجوانان با تقويت اعتماد به توانايي ابراز خود و مثبت انديشي افزايش دهد.

 نسخه قابل چاپ

اثربخشي آموزش مهارتهاي والدگري بر پيشگيري تنيدگي در يك نمونه غيرباليني از مادران و كاهش مشكلات رفتاري كودكان آنها در اين پژوهش بررسي شد. شاخص تنيدگي والدين (PSI، آبيدين، 1990) در يك نمونه 198 نفري از مادران اجـرا شد. 51 نفر از مادراني كه نمره هـاي بالايي در PSI داشتند به تصادف در دو گروه آزمايشي (26 نفر) و كنترل (25 نفر) قرار گرفتند و به فهرست مشكلات رفتاري كودكان (CBCL، آشنبـاخ، 2001) پـاسخ دادند. داده هـاي كمي با استفـاده از پيش آزمون ـ پس آزمون (آزمون t)، ضريب همبستگي و تحليل كوواريانس چند متغيري تحليل شـدند. يافته ها نشان دادند كه پس از مداخلـه: الف) مادران گروه آزمايشي در مقايسه با مادران گروه كنترل سطح تنيدگي كمتري داشتند، ب) كودكان مادران گروه آزمايشي از كودكان مادران گروه كنترل مشكلات رفتاري نشان دادند.

 نسخه قابل چاپ

در ايـن پ‍ژوهش بـه بررسي اثربخشي بازي درمانگري بي رهنمود بر كاهش رفتارهاي دروني سازي شده در كودكـان پيش دبستاني كه بر اساس فهرست رفتاري كودك (CBCL، آشنباخ و رسكورلا، 2001) در حيطه مشكلات دروني سازي شده (اضطراب، افسردگي و كناره گيري) نيازمند توجه باليني بودند به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. اين كودكان در قالب گروههاي دو نفره در طي هفت هفته در 16 جلسه بازي درمانگري شركت كردند. مادران اين كودكان پس از پايان جلسه هاي چهارم، هشتم، دوازدهم و شانزدهم فرمهاي CBCL را در مورد فرزندان خود تكميل كردند. نتيجه آزمون اندازه گيريهاي مكرر نشان داد، نمره هاي مقياس دروني سازي شده به طور معناداري كاهش يافت. اهميت عملي يافته هاي پژوهش در ارتباط با يافته هاي پيشين در قلمرو پيشگيري و درمانگري اختلالهاي دروني سازي شده زودرس مورد بحث قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ

مقيـاس هوش هيجانـي (بشارت، 2007)، پرسشنـامه سبـك دفـاعي (اندروز، سينگ، و باند، 1993) و مقياس پذيرش اعتياد (AAS؛ ويد و ديگران، 1992)، در 296 نفر از دانشجويان دانشگاه تهران با انتخاب تصادفي اجرا شد. نتايج نشان دادند كه بين نمره هاي كل هوش هيجاني، زيرمقياس ادراك هيجاني و پذيرش اعتياد رابطه منفي معنادار وجود دارد. با كنترل اثر هوش هيجاني و مولفه هاي آن، بين مكانيزمهاي دفاعي رشد يافته و رشد نايافته و پذيرش اعتياد به ترتيب رابطه منفي و مثبت معنادار مشاهده شد. اما با كنترل اثر مكانيزمهاي دفاعي، هوش هيجاني، مولفه ادراك هيجاني و پذيرش اعتياد رابطه منفي داشتند. بنابراين، سازه هوش هيجاني مي تواند نقش متغير ميانجي نيرومند بين وي‍ژگيهاي هيجاني با پذيرش اعتياد داشته باشد.

 نسخه قابل چاپ

در ادبيات علمي معاصر، اصطلاح دلبستگي داراي چهار معناي متمايز است: نوعي از رفتار که هدف آن حفظ مجاورت با يک شخص ديگر است؛ پيوندهاي دلبستگي که با پيوند والدين و فرزندان مرتبط اند؛ نظام دلبستگي که هدف آن حفظ مجاورت با چهره دلبستگي و دستيابي به احساس ايمني دروني است و بالاخره، ارتباط هايي که در برگيرنده ابراز توجه، در دسترس بودن هيجاني و جستجوي آرامش در رابطه والدين ـ کودک اند. دلبستگي يک نظام کنترل رفتاري با مبناي زيست شناختي است که به کاربرد چهره هاي دلبستگي توسط کودک به منزله يک پايگاه ايمن، منجر مي شود؛ پايگاهي که بر اساس آن کودک به اکتشاف محيط دست مي يابد.
بالبي، زنجيره متوالي رفتارهاي هيجاني کودک در قبال جدايي از مادر يعني اعتراض، واکنش افسرده وار و سپس بي تفاوتي و بالاخره ترس از جدايي مجدد پس از بازيافتن وي را توصيف کرد و چون به کشف واکنشهاي مشابهي در بيماران بزرگسال خود نيز دست يافت چنين نتيجه گرفت که تار و پود زندگي فردي همواره يکسان باقي مي ماند.

 نسخه قابل چاپ

کارآفريني 456 نفر از مديران دانشگاه آزاد اسلامي با استفاده از يک پرسشنامه ساخته (اعتبار=88/0) ارزشيابي شد. نتايج نشان دادند که نياز به پيشرفت، پشتکار، هدف گرايي، رقابت جويي، اعتماد به نفس، مسند مهارگري دروني و نمره هاي کل کارآفريني با جنس، ميزان تحصيلات، تجربه شغلي و رشته تحصيلي (علوم انساني، علوم پايه، علوم فني ـ مهندسي) همبستگي مثبت (009/(P=? داشتند. ضرايب تجربه شغلي ميزان تحصيلات و رشته تحصيلي از لحاظ آماري معنادار بودند و 4 درصد از واريانس نياز به پيشرفت و ضرايب متغيرهاي جنس و ميزان تحصيلات به ترتيب 6 درصد و 5 درصد از واريانس پشتکار و هدف گرايي را تبيين کردند. رشته تحصيلي و ميزان تحصيلات با رقابت جويي، اعتماد به نفس و مسند مهارگري دروني ارتباط معناداري داشتند و هر يک با 6 درصد از واريانس کارآفريني مطابقت مي کردند. استلزامهاي تفاوتهاي فردي مديران در کارآفريني به بحث گذاشته شدند.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش با هدف بررسي باورهاي غير منطقي در روابط زناشويي و استاندارد کردن پرسـشنامه باورهاي ارتباطي (رومنس و دي بورد، 1995)، در گروه نمونه اي به حجم 535 نفر متاهل (291 زن، 244 مرد) در شهر تهران اجرا شد. پس از حذف 13 گويه به دليل قدرت تشخيـص و بار عاملي ضعيف، اعتبار 58 گويه باقي مانده از طريـق همساني دروني و بازآزمايي با فاصله يک ماه به ترتيب برابر با 95/0 و 93/0 به دست آمد. تحليل عاملي اکتشافي با چرخش متمايل نشان داد که پرسشنامه از هفت عامل 1) کامل بودن همه چيز در روابط زناشويي 2) وابستگي متقابل 3) انحصارطلبي در روابط 4) فدا کردن خود براي ديگري 5) منطقي بودن و پذيرش متقابل 6) خواندن افکار يکديگر 7) آگاهي از افکار و احساسها و نيازهاي گذشته همسر اشباع شده است. تحليل عاملي تاييدي درستي عاملهاي استخراج شده را تاييد کرد. همبستگيRBQ  با آزمون باورهاي غير منطقي (جونز، 1968) روايي همگراي آن را تاييد کرد  (، p<0.01r=0.32).دو جنس از لحاظ باورهاي ناکارآمد زناشويي تفاوت نداشتند. افراد با تحصيلات غير دانشـگاهي، باورهاي ناکارآمد بيشـتري نسبت به افراد با تحصيلات دانشگـاهي داشتند. بين سن، مدت ازدواج و تعداد فرزندان با بـاورهاي ارتباطي رابطه اي به دست نيامد. جدول تبديـل نمره هاي خام به نمره هاي استاندارد RBQ براي کل گروه ارايه شد.

 نسخه قابل چاپ

اثـربخشي نمايـش درمانگري بـر کاهش نشانـه هاي اختلال اضـطراب اجتماعي- شامل اضطراب کارآمدي، اجتناب کارآمدي، اضطراب اجتماعي و اجتناب اجتماعي ـ در اين پژوهش بررسي شـد. 220 کودک (10-11 ساله) دو مدرسه ابتدايي تهران، مقياس اضطراب اجتماعي لايبويتز براي کودکان و نوجوانان LSAS-CA)؛ ماسياـ وارنر، کلاين و لايبويتز، 2003) را تکميل کردند. سپس 32 نفر از کودکاني که بيشترين نمره ها را در مقيـاس LSAS-CA به دست آورده بودند به عنـوان نمونه انتخاب شدند و به طـور تصادفي در گروه آزمايشي (16 نفر) و گروه کنترل (16 نفر) قرار گـرفتند. گروه آزمايشي به مـدت 6 هفته، هفته اي دو بار در جلسه هـاي دو ساعـته روان نمايشگري شرکت کردند. گروه کنترل مداخله اي دريافت نکرد. يافته ها کاهش معنادار نشانه هاي مرضي در کودکان گروه آزمايشي در مقايسه با گروه کنترل را نشان دادنـد و يک پيگيـري سه ماهـه نيز پايداري نتايج را تاييد کـرد. استلزامهاي باليني براي پيشگيري و درمان اختلال اضطراب اجتماعي در کودکان مورد بحث قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ

تعيين ويژگيهاي مبتلايان به اختلال اضطراب تعميم يافته (GAD) بر اسـاس شاخصهاي تفصيلي و ساير شاخصهاي آزمون رورشاخ (در سيستم جامع اكسنر، 2003) هدف پژوهش حاضر بود تا امكان تشخيص GAD بر مبناي نتايج آزمون اخير فراهم شود. بدين منظور، 30 بيمار واجـد اختلال اضطراب تعميم يافته و 30 فرد فاقد اين اختلال، با استفاده از مصاحبه باليني و فهرست نشانه هاي اضطراب تعميم يافته در DSM-IV، انتخاب شدند و پس از آن، آزمون رورشاخ به اجرا در آمد. نتايج دو گروه در آزمـون رورشاخ با استفاده از تحليل نيمرخ و تحليل واريانس چند متغيري مقايسه شد. نتايج به دست آمده امكان دستيابي به يك شاخص كلي با عنوان شاخص اضطراب (ANXI) را فراهم كرد.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف تعيين شيوع بازيهاي رايانه اي به عنوان سرگرمي در نوجوانان استان زنجان ايران انجام شد. 1500 دانش آموز از 18 دبيرستان (750 دختر، 750 پسر) پرسشنامه محقق ساخته اي را که شامل پرسشهاي جمعيت شناختي و پرسشهاي تعيين کننده ميزان کاربري رايانه اي و مدت زمان آن بود، تکميل کردند. يافته ها نشان دادند که 53 درصد از شرکت کنندگان کاربر بازيهاي رايانه اي بودند و 43 درصد از آنها بيش از سه ساعت در هفته را به اين بازيها اختصاص مي دادند. شيوع بازيهاي رايانه اي در پسران (68 درصد) بيش از دختران (39 درصد) بود. فراواني بازيهاي رايانه اي در دانش آموزان پايه اول (63 درصد) در مرتبه نخست قرار داشت و اين فراواني در دانش آموزان پايه دوم، سوم و پيش دانشگاهي به ترتيب 54، 57 و 50 درصد بود. فراواني بازيهاي رايانه اي در دانش آموزان شهري (62 درصد) بيش از دانش آموزان روستايي (35 درصد) بود. يافته هاي پژوهش با نتايج تحقيقات مشابه در کشورهاي ديگر مقايسه شد.

 نسخه قابل چاپ