دانشنامه ستاره شناسی ( س )

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

   

	ستاره CK روباهک CK Vulpeculae نام ستاره ای که بصورت یک نواختر در صورت فلکی روباهک در سال 1670 ظاهر شد قدر آن از 2.7 به کمتر از 17 رسید .احتمالا" این نواختر یک نواختر تجدیدشونده است.

   

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

ستاره آلفا قنطورس Rigil kentaurus, Alpha Centauri (Rigil kentaurus, Toliman) نزدیکترین ستاره چندتایی به خورشید با قدر28/0- که سومین ستاره پر نور آسمان هم به حساب می آید ودر نزدیکی صورت فلکی صلیب جنوبی درنیمکره جنوبی آسمان قرار دارد. قدر ستارهA در حدود 4/0- از رده طیفی G2V جرم 1/1 برابر جرم خورشید، قطر آن 4/1 برابر قطر خورشید، دمای سطحی آن 5700 درجه و درخشندگی 8/1 برابر خورشید. قدر ستاره B برابر با 34/1 ، رده طیفی K1V جرم آن 907/0 برابر خورشید،‌ قطر در حد 3/4 و قدر مطلق ستاره B نیز برابر با 7/5 است. دوره تناوب دوستاره در حدود 80 سال می باشد. فاصله واقعی آنها در حدود 25 واحد نجومی یاحدود 3600 میلیون کیلومتر است. فاصله ستاره آلفا قنطورسی برای اولین باردر سال 1839 بروش اختلاف منظر اندازه‌گیری شد. Besselیکسال پیش از این باهمین روش فاصله ستاره 61 دجاجه رااندازه‌گیری کرده بود. مشاهدات جدید فاصله ستاره آلفا را در حدود 395/4 سال نوری نشان می دهد. زاویه مدار چرخش A و B نسبت به خط دید 80 درجه و خروج از مرکز مداری نیز 52/0 است. اختلاف منظر دوستاره آلفا قنطورس 742/0 ثانیه قوسی است. ستاره آلفا قنطورس دارای همدمی است که نام آن پیروکسیما قنطورس است. این ستاره با فاصله ۱/۴ سال نوری نزدیک ترین ستاره به خورشید می باشد  از رده طیفی M5Ve، جرم 1/0 جرم خورشید و از قدر 11 است. ستاره  ای از نوع کوتوله قرمز بوده، نور آن 7000 برابر خورشید و قدر مطلق آن 4/15 است. با وجود فاصله 2/2 درجه ای از مجموعه Aو B به دلیل داشتن حرکت مشابه در فضا است، که این سه ستاره به عنوان همدم شناخته شده اند ظاهراً دروه تناوب این ستاره به دور ستاره الفا در حدود یک و نیم سال است. ستاره پروکسیما ستاره ای متغییر از نوع درخشی بوده و گه‌گاهی به اندازه یک قدر نور آن بیشتر می‌شود. مدار این ستاره به صورت سهموی (hyper bolic) است. تصور بر این است که سیستم ستاره ای قنطورس دارای۹ عضو دیگر می‌باشد که به صورت پراکنده در فضا قراردارند.دوستاره A و B از شناخته شده ترین ستاره های آسمان هستند و به دلیل شباهت زیاد به خورشید کاندیدای خوبی برای وجود سیارات فرا خورشیدی هستند. برای کسب اطلاعات در مورد احتمال وجود ستاره به سایت زیر مراجعه نمائید.  Homepage. Sunrise. Ch/homepage/schatzer/Alpha-centuri

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

شعرای شامی ستاره آلفا کلب اصغر Procyon شعرای شامی که نام انگلیسی آن ( Procyon ) از منبع یونانی به معنی "قبل از سگ" گرفته شده است. علت این نامگذاری به خاطر طلوعش قبل از ستاره مجاور آن یعنی شعرای یمانی (ستاره سگ) پرنورترین ستاره آسمان است. شعرای شامی ستاره ای زرد رنگ از قدر 3/0 و درخشندگی آن 7 برابر خورشید است. این ستاره 4/11 سال نوری از ما فاصله دارد و چهاردهمین ستاره شناخته شده نزدیک در آسمان و پنجمین ستاره نزدیک قابل مشاهده با چشم غیر مسلح می باشد. شعرای شامی 4/1 برابر جرم خورشید جرم دارد. در عرض یک قرن این ستاره به اندازه دو دقیقه قوسی در آسمان جابجا می شود. شعرای شامی هم مانند شعرای یمانی همدمی از نوع کوتوله سفید دارد. قدر این کوتوله سفید که در سال 1275 هجری شمسی توسط شابرل کشف شد، 8/11 است و فاصله زوایه ای آن از شعرای شامی A ، 44 ثانیه قوسی است. جرم شعرای شامی B ، 3/0 جرم خورشید و درخشندگی آن 0003/0 خورشید است. که هر 39 سال یک بار به دور شعرای شامی A ، می چرخد. قدر مطلق شعرای شامی A ، 6/2+ و قدر مطق شعرای شامی B ، 1/13+ است. شعرای شامی به همراه ستاره شعرای یمانی و ابط الجوزا (آلفا جبار)، مثلث درخشانی را می سازند که در آسمان شبهای زمستانی خودنمایی می کند و به آن مثلث زمستانی می گویند. منبع :سایت http://www.persianstar.com

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

ستاره آنکا Ankaa ستاره آلفای صورت فلکی سیمرغ با قدر 2.4 .این ستاره ،غولی از رده طیفی K0  بوده ودر فاصله 77 سال نوری از زمین قرار دارد.ستاره ای دوتایی بوده وشعاع آن 16 برابر شعاع خورشید است. دمای آن ۴۵۰۰ درجه ودرخشندگی آن ۹۹  وقطر آن ۱۶برابر خورشید است. آنکا همان عنقا یا سیمرغ می باشد.

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

ستاره الاولی جنوبی  Alula Australis ستاره کیسی xi دب اکبری، ستاره ای چندتایی و بسیار شبیه خورشید. منظور از الاولی در عربی بهار اول است.

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

ستاره الحنا(ستاره گاما جوزا) Alhena ستاره ای با قدر۹۳/۱ با فاصله ۱۰۵ سال نوری .این اسم احتمالاً به کلمه گردن شتر در زبان عربی بر می‌گردد (شتر نام یکصورت قدیمی دراین منطقه از آسمان بوده است). ستاره‌ای دوتایی طیفی بوده که دوره تناوب آنها 6/12 سال است. در سال 1991 سیارک Myrrha 381 از مقابل آن گذشت. با این عبور نه تنها قطر سیارک به اندازه 140 کیلومتر محاسبه شد بلکه مشخص گردید که همدم آن ستاره ای از رشته‌ اصلی و از رده طیفی G با درخشندگی200 برابر کمتر از ستاره‌ اصلی است. قطر این ستاره 7/5 برابر قطر خورشید، دمای سطحی آن 8900 درجه  کلوین و درخشندگی 182 برابر خورشید است. جرم آن 8/2 برابر جرم خورشید وجرم ستاره همدم نیز در حد جرم خورشید است. فاصله متوسط دوستاره حدود 5/8 واحدنجومی بوده ومدار چرخشی دو ستاره کاملاً کشیده است.ستاره الحنا به زودی به ستاره‌ای غول‌ تبدیل خواهد شدکه در آن هیدروژن در لایه‌های بالایی هسته و هلیوم موجود در خود هسته شروع به سوختن خواهد کرد.

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

   

	ستاره المرزم Mirzam ستاره بتا صورت فلکی سگ بزرگ  غولی از رده طیفی B1  بوده و قدر آن 2 می باشد.ستاره متغییر از رده ستارگان بتا قیفاووسی بوده وقدر آن در فاصله زمانی 6 ساعت به اندازه 0.1 قدر تغییر می کند.این ستاره در فاصله 750 سال نوری قرار دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر به زبان انگلیسی به دو آدرس زیر مراجعه نمایید:

   

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

میرا ستاره اومیکرون قیطس، ستاره میرا o-ceti, mira ستاره میرا یا اومیکرون قیطس که سرگروه دسته بزرگی از ستاره های متغییر بانام متغییر نوع میرایی هم می باشد یک غول سرخ بوده و اولین ستاره متغییری به حساب میآید که دوره ای بودن تغییرات نوری با دوره طولانی مدت آن مشخص شده است.اولین بار دیوید فابریسیوس در سال 1569 متوجه آن شد وآن را در نقشه های موجود نیافت.چند ماه بعد این ستاره ناپدید شد تا اینکه دوباره در فوریه 1609 قابل مشاهده شد.ژوهان بایر آنرا با نام اومیکرون(یکی از حروف یونانی)معرفی کرد.در سال 1642 نیز ژوهانس هولیوس آنرا میرا به معنای عجیب نامید.در سال 1660 مشخص شد که مدت زمان تغییرات نوری آن در حدود 11 ماه (یا به طور متوسط 331.96 روز) است که امکان دارد سی روز کمتر یا بیشتر بشود.نور این ستاره طی این زمان بطور متوسط بین قدر 2 تا 9.9 تغییر میکند که البته در درخشنده ترین حالت قدرهای 1.7 تا 4.9 و درتاریکترین حالت قدرهای 8.6 تا11.1 برای آن گزارش شده است.اندازه ودما ودر نتیجه رنگ این ستاره طی هر دوره بطور تناوبی تغییر میکند. رده طیفی این ستاره نیز بین M5e   تا M9e    تغییر میکند که از ویژگی های یک ستاره سرد است.خطوط قوی اکسید تیتانیوم و فلزات خنثی در میان طیف آن مشاهده میشود.این ستاره در تاریکترین حالت بسیار بزرگ وسرد وبا قطر حدود 400 برابر خورشید میشود.رابرت آیتکن در سال 1923 کشف کرد که دارای یک همدم میباشد این ستاره هم متغییر بوده وقدر آن نیز بین 9.5 تا 12 تغییر میکند وفاصله آن با میرا کمتر از یک ثانیه قوسی است این ستاره احتمالا کوتوله ای سفید است که با جذب گازهای فرار کننده از میرا دارای یک قرص بر افزایشی شده است.جرم ستاره همدم در حدود دو برابر جرم میرا است.این ستاره با تلسکوپهای قوی ودر حالت کم نورترین وضعیت میرا قابل مشاهده است. ستاره معروف میرا سر دسته گروه بزرگی از متغییرها با نام گونه میرا میباشد.دوره زمانی تغییرات آنها بین یکصد تا هزار روز وتفاوت قدر آنها در روشنترین وتاریکترین حالت بین 2.5 تا 11 است.تاکنون 6000 ستاره از گونه میرا شناسایی شده است که در اوایل کشف بسیاری از آنها به اشتباه به عنوان نواختر یا ستاره نو معرفی میشده اند.جرم ستاره های گونه میرادر حد جرم خورشید بوده ولی اندازه آنها بسیاربزرگ است وهمین بزرگی موجب می شود که لایه های بیرونی آنها تحت تاثیر گرانشی بسیار کمی باشند.اغلب مواد این لایه ها با سرعت زیاد به صورت بادهای خورشیدی از سطح آنها فرار میکنند ومقدار جرم گریزان حتی به ده بتوان منفی هفت تا ده بتوان منفی شش برابر جرم خورشید در سال میرسد.با چنین کاهش جرمی این ستاره ها بعد از حدود یک میلیون سال این مرحله از عمر را ترک کرده و به کوتوله سفید تبدیل می شوند.خورشید خودمان نیزدر چند میلیارد سال آینده به یک ستاره از گونه میرا تبدیل خواهد شد.

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

ستاره بارنارد Barnard star نزدیک ترین ستاره به خورشید بعد از ستاره های سه گانه آلفا قنطورسی. در صورت فلکی حوا یا مارافسای قراردارد.فاصله آن 9/5 سال نوری و قدر آن 54/9 می باشد.کوتوله ای قرمز است از رده طیفی M5با درخشندگی تنها 05/0 در صد درخشندگی خورشید.در سال 1916 توسط امرسان بارنارد کشف شده ودارای بیشترین حرکت سالیانه به مقدار 4/10 ثانیه قوسی در میان ستارگان می با شد.طی دو قرن می تواند به اندازه قطر ماه در آسمان جابجا شود.در سال 1960 مقداری حرکات نامنظم برای آن گزارش شده که براساس آن احتمال وجود دو سیاره را مطرح کرده بودند که البته چنین چیزی تا کنون اثبات نشده است .این تغییرات احتمالا" ناشی از خطای ابزاری بوده است.جرم وقطر این ستاره در حدود ۲۰ درصد خورشید است.درحال حاضر این ستاره با سرعت ۱۴۰کیلومتر در ثانیه به خورشید نزدیک می شود.سن آن در حدود ده میلیاردسال ودمای  آن در حدود ۳۰۰۰ درجه کلوین است.نور این ستاره گهگاهی تغییراتی از خود  نشان می دهد. این ستاره را امرسان بارنارد کشف کرده است.

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

ستاره بتا قنطورسی Hadar, Agena, Beta centauri دومین ستاره پرنور صورت فلکی جنوبی قنطورس.غولی از رده طیفی  B1 بوده وقدر آن 0.61 ودر فاصله  ۵۲۵سال نوری قرار دارد.این ستاره دستگاهی از چند ستاره بسیار نزدیک است.یک همدم با قدر 3.8 در فاصله 1.3 ثانیه قوسی ودو همدم دیگر که با کمک روشهای طیف سنجی کشف شده اند وبا دوره 0.157 و352 روزه بدور آن می چرخند.برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت زیر مراجعه نمایید: http://www.daviddarling.info/encyclopedia/H/Hadar.html

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

   

	ستاره تپنده دوتایی Binary Pulsar ستاره تپنده ای که حول یک ستاره در حال چرخش است وبا آن تشکیل یک ستاره دوتایی می دهد.اولین تپنده دوتایی در سال 1974 با شماره PSR 1913+16 کشف شده است.جوزف تیلور و راسل هاس در سال 1993 بخاطر کشف آن به دریافت جایزه نوبل فیزیک نائل شدند.این تپنده که چرخش آن بدور خود تنها در 0.059 ثانیه طول می کشد با دوره 8 ساعته حول یک ستاره نوترونی می چرخد.پالسهای این ستاره نوترونی تاکنون مشاهده نشده که احتمالا" ناشی از زاویه دید آن باشد.در بعضی زمانها پالس ها 3 ثانیه از بقیه زمانها زود تر می رسند بنابراین عرض مداری چرخش تپنده به اندازه 3 ثانیه نوری وچیزی در حد قطر خورشید است.با توجه به این مشاهدات جرم دو ستاره بین یک تا سه برابر جرم خورشید محاسبه شده است.مطالعات دقیق نشان داده اند که با مرور زمان دو ستاره به هم نزدیک می شوند که این طبق روابط نسبیت عام ناشی از تابش انرژی به صورت امواج گرانشی است.چرخش محور بزرگ بیضی مداری ستاره تپنده نیز به اندازه 4 درجه در سال است. برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت زیر مراجعه نمایید: www.astro.cornell.edu/.../astro201/psr1913.htm

   

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

ستاره چی دجاجه Chi Cygni ستاره ای از گونه میرا از رده طیفی S7 محدوده تغییرات قدر آن از هر ستاره میرای دیگری بیشتر است (محدوده 10) .در زمانی که قدر آن بیشترین است رنگ آن قرمز ودمای آن در حدود 2000 درجه کلوین است.دوره تغییرات آن 407 روزه وکمترین قدر مشاهده شده آن 3.3 وبیشترین قدر مشاهده شده نیز 14.2 بوده است.فاصله آن 228 سال نوری است ووبدلیل داشتن مولکولهایی مانند CO وSiO دارای تابشی قوی در محدوده مادون قرمز طیف است.گازهایی که از سطح آن می گریزند سرد شده و تشکیل سیلیکات ومولکولهایی می دهند سپس این مواد مقداری از تابش ستاره را جذب کرده ودر طول موج قرمز باز پس می دهند.قطر آن حداکثر ۳۰۰ برابرخورشید ودرخشندگی آن بین ۰.۴ تا ۱۰۰۰۰ برابر خورشید است.

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

   

	ستاره دوتایی اخترسنجی Astrometric binary ستاره ای دوتایی که وجود ستاره همدم ناپیدا یا غیرقابل تشخیص با توجه به حرکات نسبی (بی نظمی معمولا"موج دار)ستاره اصلی آشکار می شود.حتی درستاره های دوتایی عادی می توان وجود همدم سوم را به همین روش پیش بینی کرد. بعضی از ستاره های دوتایی اخترسنجی را می توان با روش تداخلسنجی Speckle کشف کرد.این همدمهای ناپیدا می توانند کوتوله های قرمز کم فروغ، کوتوله قهوه ای یا حتی سیاره فراخورشیدی باشند. ستاره همدم ستاره شعرای یمانی یعنی شعرای B با همین روش یافت شده است.

   

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

   

	ستاره رده Ae(ستاره هربیگ Ae/Be) Ae Star ستاره رده A با خطوط نشری قوی معمولاً ناشی از هیدروژن که روی زمینه طیف عادی ستاره وجود دارد. این طیف ناشی از لایه های منبسط شونده از مواد گرم اطراف ستاره است. بعضی از ستاره های Ae دارای عمر کمی هستند و امکان مشاهده یک سحابی از مواد قابل رویت اطراف آنها وجود دارد که در این صورت به آنها ستاره های هربیگ Ae/Be هم گفته می شود.

   

پاسخ به:دانشنامه ستاره شناسی ( س )

ستاره رده الغول Algol Star یکی از سه گروه اصلی ستاره های متغییر گرفتگی که سردسته آنها ستاره الغول یا بتا برساوشی، می باشد.دوستاره به صورت دوتایی بسیار نزدیک به هم بوده و دوره چرخش آنها بین 5 ساعت تا 30 سال است. یکی از ستاره های معمولاً ستاره از رشته‌ اصلی و ستاره همدم یعنی عامل گرفتگی هم  ستاره ای سبکتر از نوع زیر غول Subgiant قرمز می باشد که لبRoche خود را پر کرده است. آینده یک سیستم ستاره ای از نوع الغول تا حد زیادی به جرم  دوستاره بستگی دارد