نقطه جوش سلامت الکترونیک ( گفتگوی داغ درباره سلامت الکترونیک… )
درج خبر برگزاری نشستی تحت عنوان «گفتگوی داغ صفر و یک» در وب سایت سازمان نظام صنفی رایانه ای -که از ظاهر و تصویر انتخابی برای خبر به نظر یک برنامه تلویزیونی در شبکه آموزش صدا و سیما می نماید- بهانه ای برای نگارش این مطلب شد. موضوع مورد نقد نگارنده، در وهله اول نوع نگاه ابزاری متخصصان به کلمات و عبارات کلی مورد استفاده در مباحث مهم آی تی (در این مورد خاص «سلامت الکترونیک») و در وهله دوم رفتار نامناسب در زیر سوال بردن دانش و آگاهی کاربران و همکاران برای توجیه کاستیهای فعالیهای خود بوده و به هیچ عنوان هدف، گذاشتن علامت سوال بر روی تمامی زوایای اینگونه مباحث نیست
گفتگوی داغ درباره سلامت الکترونیک…
حرفهای داغ… گِله های داغ… تقصیرهای داغ بر گردن این و آن…
و در نهایت متخصصین کاسه داغ تر از آش…
دنبال چی هستین؟
چرا تو این مملکت خیلی ها عادت کردن با ارائه راه حل های فوق پیچیده برای مسایل ساده، خودشون رو فوق متخصص جلوه بدن؟! و با نمایشهای پر زرق و برق از اختراع دوباره چرخها (عرض کردم نمایشِ اختراع دوباره چرخ، نه خودِ اختراع دوباره چرخ!) سعی در بدست گرفتن سکان تصمیم گیریهایی کنن که اصلاً نباید وجود داشته باشن و اهداف جانبی خودشون رو تحقق ببخشن؟
آخه برادر عزیزِ متخصص مدیکال IT، هیچ کی ندونه من و تو که بهتر از همه می دونیم بحث سلامت الکترونیک به این شکل که شما مطرح می کنید اصلاً نمی تونه طرح دولتی باشه که بشینیم و براش متولی دست و پا کنیم. اصلاً دولت نباید نقشی تو اجراش داشته باشه. اگر هم می بینی تو اروپا و آمریکا بحثهایی با این عنوان مطرحه، فقط و فقط در سطح تدوین استانداردها و سیاستگزاری و سامان دهی روابط بخشهای بیمه گر و درمانیه. تازه این صحبت هم مال زمانیه که استانداردها هنوز به درستی شکل نگرفته بود، نه حالا که همه چیز تقریباً آماده شده.
تبادل الکترونیک داده های مرتبط با سلامت، استانداردهای خاص خودش رو داره که در جای خودش هم داره تدوین میشه و من و تو و امثال ما اگه عُرضه داشته باشیم یا باید نقشی در تدوین استانداردها داشته باشیم (که مطمئناً بدلیل غیر انتفاعی بودنش، خیلی دور و برش نمی ریم)، یا اینکه این استانداردها رو بصورت صحیحش در نرم افزارها و سیستمهامون پیاده کنیم. تازه به این مساله باید استانداردهای عمومی رو هم اضافه کرد.
من و شما که بهتر از بقیه از وضعیت HIS در کشورمون اطلاع داریم. تعدادی نرم افزار مبتنی بر فناوری های ۱۰-۱۵ سال پیش که بصورت جزیره ای توسعه پیدا کردن و حالا تبدیل شدن به مجموعه های ناهمگن که حتی قابلیت عملکرد اونها در بخشهای مختلفشون هیچ همخوانی با هم ندارن! درسته که در زمان خودشون الحق براشون زحمات زیادی کشیده شده، ولی این دلیل نمیشه که چشم روی ضعفهاشون ببندیم و عدم پاسخگویی به نیازهای امروز مشتریهاشون رو نادیده بگیریم. ندیدن ضعفهای نرم افزارهایی که کوچکترین تطابقی با استانداردهای جدید طراحی UI نداشته و برای انجام یک فرآیند ساده مثلاً پذیرش، کاربر رو وادار به باز و بستن ۵-۶ پنجره جانبی می کنه و از کاربر انتظار داره توالی مورد نظر برنامه نویس رو در حافظه نگه داره و توجیه اینگونه نقایص با «سطح پایین دانش آی تی پزشکان!»، آیا توهین به شعور این قشر از جامعه (و حتی هر کاربر ساده ی دیگه ای) نیست؟!
وقتی بروزرسانی و ارتقاء اینگونه نرم افزارها، با تکیه بر توان فقط ۱-۲ نیروی کدنویس ساده (و نه حتی تحلیل گر و طراح) داره انجام میشه که طبیعتاً با حجم بالای درخواستها، فقط می تونن راه حلهای لحظه ای و محدود ارائه بدن و بقول کرمونی ها «درازش کنن، میلی بشه، پهنش کنن، بیلی بشه…»، چرا باید تقصیر رو گردن اطلاعات کاربر بندازیم؟!
خداییش وقتی به مجموعه همکاران پزشک نگاه می کنم می بینم یا اصلاً سراغ آی تی نیومدن، یا اگر اومدن خیلی خوب خودشون رو با موقعیت تطبیق دادن و به بهترین شکل ممکن دارن از ابزارهای آی تی استفاده می کنن. پس بحث زیر سوال بردن توانایی بهره گیری این قشر از آی تی رو نباید بهونه کنیم و یه کم واقع بینانه تر به نقایص خودمون نظر بندازیم.
از این مسائل بگذریم؛ منظورتون از شرکتهای اصلی مدیکال IT دقیقاً چیه؟ کدوم شرکت(ها)؟ حتماً شرکتهای خاصی مد نظرتون بوده دیگه؟
سوال دوم: منظورتون از به بازی گرفتن اون شرکتها توسط دولت چیه؟
در یه همچین فضایی (که هممون از دریای بی کران حمایتهای دولتی بهره بردیم و معنی این حمایتها رو فهمیدیم) وسط کشیدن دوباره پای دولت، آیا مفهومی غیر از ایجاد رانت و دست و پا کردن مشتری زورزورکی برای نرم افزارهای پر از اشکالمون و صد البته در کنارش دست و پا کردن چند تا پست مشاوره در وزارت بهداشت برای طرح ناقص الخلقه دولتی ای به نام سلامت الکترونیک داره؟
اگه به اصل رقابت -به عنوان عامل اصلی انگیزشی برای رشد کیفی محصولات نرم افزاری- اعتقاد دارین، این رو هم باید قبول داشته باشید که انتخاب سیستم مناسب و منطبق با استانداردها وظیفه مشتریه که اونهم باید با تحقیق و کمک گرفتن از مشاوران خوب انجام بشه، نه توصیه دولت، یا به بیان شما «به بازی گرفتن شرکتهای اصلی مدیکال IT»…
شما هم بجای اینکه سعی کنی با وسط کشیدن پای دولت، فضای رقابت رو در صنعت نرم افزار کشور از بین ببری، تلاش کن فرهنگ مشاوره تخصصی در حوزه سلامت الکترونیک رو در سطح کاربرانش جا بندازی…