موضوع مطرح در هفته ي نجوم و علوم فضايي اروپا کاهش فعاليت هاي خورشيدي بود که در دانشگاه هرتفوردشاير بررسي شد. به گفته ي پروفسور مايک لاک وود، از دانشگاه ساوت همپتون و آزمايشگاه رادرفورد- اَپلتون؛ « فعاليت خورشيد امروز در کمترين حالت از زمان آغاز عصر فضاست».
خورشيد چرخه اي (تقريبا) 11ساله دارد. اما آغاز آخرين چرخه، چرخه ي 24، با تاخيري طولاني همراه بود که منجر به تعداد کمي لکه و زبانه ي خورشيدي شد. بين چرخه ها فعاليت کاهش مي يابد و ميدان مغناطيسي خورشيد برعکس مي شود و لکه هاي جديدي با قطبيت مخالف لکه هاي پيشين توليد مي کند. نخستين لکه ي چرخه ي 24 در ژانويه ي 2008/ دي 1386 رصد شد اما چرخه ادامه نيافت. آنچه فيزيک دانان خورشيد شناس به عنوان آغاز چرخه توصيف مي کنند- يعني زماني که شکوفه هاي چرخه ي جديد تمام رد پاي چرخه ي قبلي را پاک کنند - هنوز اتفاق نيفتاده است و کمينه ي فعاليت هاي چرخه ي طولاني 23 همچنان در نيمکره ي جنوبي خورشيد ادامه دارد. مقايسه ي نسبت شار مغناطيسي خورشيد طي چرخه هاي متعدد نشان مي دهد که انحراف از مسير عادي پنج يا شش سال پيش در نيمکره ي جنوبي آغاز شده است که اين يعني کاهش فعاليت هاي خورشيد علتي ديرينه دارد.
شايد ما نبايد زياد هم متعجب شويم . درست است که اين طولاني ترين کمينه ي خورشيدي از زمان ثبت چرخه ها بوده است ، اما ثبت هاي قابل اعتماد، که متعلق به رصدخانه هاي فضايي اند، تا دهه ي 1970 ميلادي قدمت دارند. به گفته ي پروفسور لاک وود ، « اين براي عصر فضا يک کمينه ي خورشيدي استثنايي است.» پيش از عصر فضا راه هاي ديگري براي بررسي فعاليت خورشيد وجود داشت؛ از جمله شمارش لکه ها و ثبت پرتوهاي کيهاني در سه مخزن. اين نشان مي دهد که چرخه اي بزرگ تر و مخفي از بيشينه و کمينه در فعاليت هاي خورشيدي وجود دارد که قرن ها به طول مي انجامد. يکي از کمينه هاي معروف و بزرگ کمينه ي ماوندر بين سال هاي 1645 و 1715 بود که با عصر يخبندان کوچک در اروپا و يخ زدن رود تايمز همزمان شد. لاک وود بر اين باور است که ما در واقع هنوز در بيشينه ي بزرگ هستيم که البته زياد طول نمي کشد و بنا به پيش بيني او بايد تا پيش از سال 1399/2020 از اين چرخه خارج شويم . آنچه مسلم است اين که تعداد لکه ها از سال 1364/1985 کاهش يافته، اوج شارمغناطيسي خورشيدي در سال 1366/1987 بوده، و فشارباد خورشيدي افت کرده است. بنابراين اين کاهش مدتي است که درحال رخ دادن است و ما تازه متوجه آن شده ايم . آيا همه ي اين ها براي مقابله با افزايش دماي زمين (گرمايش جهاني) و تغييرات آب وهوايي روي زمين کافي نيست ؟
البته مدرکي وجود ندارد که گرمايش جهاني به سبب کاهش فعاليت هاي خورشيدي متوقف مي شود. دماي جهاني در مقياس هاي زماني کوچک بسيار کم تغيير مي کنند و تا به حال هيچ کاهشي درروند افزايش دماي زمين به چشم نخورده است. از سوي ديگر، موضوعي که لاک وود مطرح مي کند، که شايد کمي هم نگران کننده باشد، اين است که وقتي خورشيد ساکت تر و آرام تر است بايد منتظر فعاليت خورشيدي - زبانه ها و فواران تاجي ماده- شديدتري باشيم ، مانند اينکه اين فشار را درون خودش زنداني کرده باشد که ناگهان بيرون بزند. زبانه اي که مستقيم به سوي زمين بيايد مي تواند صدها ماهواره يا شبکه هاي برق فشار قوي را از کار بيندازد که خود تبعات گوناگوني دارند. شدت انرژي خام خورشيد، حتي زماني که در حالت آرامش است ، بسيار متحير کننده است.
منبع:نجوم،شماره 185.
