با مرگ کنستانتین فئوکتیستف
جهان فضانوردی داغدار یکی از بزرگترین نوابغ خود شد
روز شنبه، کیهانوردی، یکی از چهره های نخبه و استثنایی خود را از دست داد. کنستانتین فئوکتیستف از جمله کسانی بود که به حق می توان او را از بزرگترین خدمتگزاران این فناوری دانست. فئوکتیستف زندگی پر فراز و نشیبی داشت. در7 فوريه سال 1926 درشهر وارونژ، يكي از قديمي ترين شهرهاي روسيه به دنيا آمد. هنوز سنين نوجواني را طي مي كرد كه جنگ جهاني دوم در گرفت و او در اين سن، داوطلبانه به ارتش پيوست و به عنوان طلایه دار، براي ارتش جاسوسي و آمار نيروهاي دشمن را براي نظاميان خودي تهيه مي كرد. طي يكي از همين ماموريت ها، در اوت 1942 زمانی که با آینه به نیرو های خودی با علایم مورس اطلاعات می فرستاد، توسط آلمانی ها شناسایی و مورد اصابت گلوله قرار گرفت و از ناحیه گردن مجروح شد. او توانست جلوی ریزش خون را بگیرد و خود را از چشم سربازان آلمانی مخفی کند . با تاریک شدن هوا وی خود را از منطقه دور کرد و به نیرو های شوروی رساند
.
فئوکتیستف مدتي در بيمارستان بستري بود. پس از بهبودي، او را به شهر «خوقند » ازبكستان فرستادند. در آنجا، آموزش را ادامه داد و دیپلم گرفت. پس از آن در 1943به مسکو آمد و در انستيتوي فني عالي بائومان مشغول تحصیل شد. در 1949 درجه مهندسی صنایع فارغ التحصیل و در یک کارخانه در اورال مشغول به کار گردید. اما این وضعیت چندان دوام نیافت و فئوکتیستف برای ادامه تحصیل به مسکو بازگشت. وی در 1955 به درجه دكتراي علوم و فناوری دست يافت و به عنوان یک عضو در دفتر طراحی سرگئی کارالیف سرمهندس سامانه های فضایی شوروی مشغول به کار شد. هم او بود که پس از انتخاب نخستین گروه کیهان نوردان ، آموزش فنی آنها را برعهده داشت. در زمانی که آمریکایی ها تصمیم به ساخت ناو دو نفره جمینی گرفتند، فئوکتیستف به کارالیف پیشنهاد کرد با انجام تغییراتی در سفینه وستک ، توانایی این ناو را از 1 نفر به 3 نفر افزایش دهد. البته به دلیل کمبود فضا، کیهان نوردان از لباس مخصوص فضایی استفاده نمی کردند
.
در ژانویه سال 1964 کارالیف به خروشچف رهبر سیاسی وقت شوروی اعلام کرد که مهندسان او می توانند زودتر از آمریکایی ها سفینه ای سه نفره را برای پرواز آماده کنند. خروشچف با آن که در گزارش خواند که خطر پرواز در وسخد 3 نفره بیش از وستک 1 نفره است اما با خوشحالی آنرا پذیرفت. با این پیشنهاد کار، جوش و خروش زیادی پیدا کرد و « نشدنی » در میان ناباوری « شدنی » گردید
.
در مارس آن سال کمیسیون صنایع نظامی ترکیب گروه فضانوردان را اعلام کرد: یک فضانورد خلبان ، یک مهندس کارشناس فضایی و بالاخره یک پزشک
.
نظامی ها که در آن زمان کنترل همه امور فضایی را در دست داشتند مایل بودند هر سه کیهان نورد از میان نظامیان انتخای شوند اما کارالیف مخالفت کرد و گفت بهتر است تنها خلبان ناو، نظامی باشد و دو نفر دیگر از میان غیرنظامیان انتخاب شوند. دامنه بحث بالا گرفت و سرانجام نظامی ها کوتاه آمدند چون اولا این ناو به لحاظ امنیتی چندان قابل اطمینان نمی نمود و دوم اینکه مدت کوتاهی تا پرواز مانده بود و برای مهندس ناو باید فردی انتخاب می شد که به گوشه کنار سامانه ها کاملا مسلط باشد. به همین دلیل فئوکتیستف که خود از طراحان و سازندگان ناو بود داوطلب پرواز شد. به عنوان پزشک باریس یگوروف انتخاب گردید و سمت فرماندهی ناو را به ولادیمیر کامارف دادند
.
ناو وسخد-1 در 12 اکتبر 1964 از سکوی شماره-1 پایگاه فضایی بایکونور راهی مدار زمین شد. سفری بی درد سر که 24 ساعت طول کشید و با فرود آرام ناو در قزاقستان پایان یافت. در بازگشت، به فئوکتیستف عنوان قهرمان اتحاد جماهیر شوروی، همچنین مدال لنین اهدا شد
.
وی تنها پس از چند روز، کار خود را مجددا در دفتر کارالیف از نو گرفت. پس از مرگ کارالیف در 1966 ، فئوکتیستف در کنار طراحی و نظارت بر ساخت سامانه های فضایی جدید از جمله ناو سایوز به آموزش مهندسان جوان پرداخت. او در طراحی و ساخت ایستگاه های فضایی شوروی از جمله سالیوت و میر نقش مهمی داشت
.
وی علیرغم کار سنگین علمی، آمادگی بدنی خود را با ورزش حفظ می کرد و به همین دلیل بود که سال ها بعد، برای سفری با ناو سایوز تی-3 انتخاب شد و آموزش دید گرچه در مراحل نهایی پزشکان وی را از پرواز منع کردند
.
او تا نخستین سال های دهه 1990 همچنان فعال بود اما بالاخره بازنشسته شد. گرچه به عنوان مدرس و مشاور، همچنان با سازمان فضایی روسیه همکاری داشت
.
از سال 2005 به تدریج وضعیت سلامتی او به دلیل بالا رفتن سن مشکل پیدا کرد. چند سال پیش ، زمانی که به وی تلفن زدم و تقاضای ملاقات کردم، همسرش ضمن عذرخواهی گفت که وی به دلیل مشکلات مربوط به سلامتی نمی تواند کسی را بپذیرد. گرچه نتوانستم با او ملاقات کنم اما وی با مهربانی، مجموعه ای از عکس هایی را که برایش فرستادم امضا کرد. جالب آن که حاضر نشد کتابی از نوشته های خودش را امضا کند چون در آن چند اشتباه تایپی وجود داشت و وی به ناشر گفته بود آنها را برطرف کند. وی ناشر را مجبور کرد کتاب اصلاح شده را چاپ کند. بعد از چند ماه به من پیغام داد کتابم را برایش ببرم. همسرش آن کتاب را از من گرفت و خواهش کرد چند روز بعد به مجتمع زندگی فضانوردان بروم. بعد از چند روز که رفتم متوجه شدم کتاب دارای اشکال را به ناشر برگردانده و به جای آن کتاب اصلاح شده را گرفته و امضا کرده است
!!
نزدیک دو سال پیش در زمانی که می خواستم در ایران نمایشگاه بگذارم به او خبردادم. در کمال لطف چند یادگار با ارزش به من هدیه کرد تا در نمایشگاه قرار گیرد
.
همه آنهایی که او را می شناسند از وی به نیکی یاد می کنند. فئوکتیستف نه فقط مهندسی توانا و با ذوق ، بلکه انسانی خوش قلب و شجاع بشمار می رفت. وی در دوران شوروی حاضر نشد عضویت حزب کمونیست را بپذیرد و تنها فضانورد آن دوران بشمار می رود که عضو حزب حاکمه شوروی نبود
.
خداوند او را بیامرزد
.
