فرود انسان روی ماه برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ اتفاق افتاد، اما از آن زمان تاکنون هنوز برخی معتقدند که سفر بشر به ماه واقعا رخ نداده است. در این مطلب به بررسی صحبت‌های مطرح شده خواهیم پرداخت.
فرود انسان روی ماه در ۲۰ جولای ۱۹۶۹ برای اولین بار، در جریان ماموریت آپولو ۱۱ ناسا رخ داد. با این وجود از همان ابتدای موفقیت این دستاورد شگفت‌انگیز، بسیاری از طرفداران تئوری‌های توطئه در داخل و خارج آمریکا ادعا کردند که سازمان فضایی ایالات متحده در یک فریبکاری بزرگ سفر انسان به ماه را صحنه‌سازی کرده است؛ اما آیا واقعا چنین ادعایی می‌تواند درست باشد؟
جنجال‌های فرود انسان روی ماه
بیل کایسینگ (Bill Kaysing) در سال ۱۹۷۶، کتابی را با نام «ما هرگز به ماه نرفتیم: کلاه‌برداری ۳۰ میلیارد دلاری آمریکا» منتشر کرد که همانند آنچه از اسم کتاب برداشت می‌کنیم، سفر انسان به قمر سیاره زمین را در اواخر دهه ۶۰ میلادی تکذیب می‌کند. کایسینگ یک افسر سابق نیروی دریایی آمریکا بود و به علاوه، به عنوان نویسنده تخصصی برای یکی از کمپانی‌های سازنده موشک‌های پروژه ارسال انسان به ماه هم کار می‌کرد.
به واسطه دستیابی به اطلاعات موشک‌های مأموریت‌های آپولو و سایر داده‌های سری مربوط به پروژه، کایسینگ ادعا کرد که فرود انسان روی ماه یک دروغ بزرگ بوده و از آن زمان تاکنون، بسیاری بر این باور هستند که ناسا توانایی عملی کردن وعده قرار دادن فضانوردان بر روی ماه تا پایان دهه ۶۰ را نداشت و به همین دلیل، فیلم ثبت شده توسط اعضای ماموریت آپولو ۱۱ روی قمر زمین، در واقع در یک استودیو فیلم‌برداری ضبط شده است.
طرفداران نظریه فریبکاری ناسا به تصاویر ثبت شده روی ماه اشاره می‌کنند و به نکاتی می‌پردازند که نشان دهنده جعلی بودن ویدیوست؛ این نکات به صورت گسترده توسط کارشناسان بررسی شده‌اند و صحت ویدیو بار‌ها و بار‌ها تایید شده است. با این وجود یک نظرسنجی جدید در آمریکا نشان داد که بین ۵ تا ۱۰ درصد مرد نسبت به اطلاعات منتشر شده توسط دولت در این رابطه بی‌اعتماد هستند.
در سال ۲۰۱۲ نظرسنجی دیگری در بریتانیا مشخص کرد که ۱۲ درصد مردم این کشور معتقدند که فرود انسان روی ماه اتفاق نیفتاده است! میزان طرفداران تئوری توطئه در ایتالیا ۲۰ درصد بوده و در روسیه، رقیب اصلی آمریکا در رقابت‌های فضایی و تلاش برای ارسال انسان به ماه، چیزی در حدود ۵۷ درصد معتقدند که ایالات متحده در این رابطه دروغ گفته و فریبکاری کرده است.
دلایل شروع تئوری‌های توطئه
در زمانی که کتاب کایسینگ منتشر شد، نوعی بحران بی‌اعتمادی بین مردم آمریکا نسبت به دولت به وجود آمده بود؛ در سال ۱۹۷۱ گزارش‌هایی به بیرون درز کرد که از دروغ‌گویی دولت در مورد جنگ ویتنام خبر می‌دادند و از طرف دیگر، ماجرای کار گذاشتن شنود در دفاتر رقیب انتخاباتی نیکسون، رئیس جمهوری وقت آمریکا، در هتل واترگیت توجه بسیاری را جلب کرده بود. به علاوه صحبت‌های دیگری در مورد توطئه‌های مربوط به ترور جان اف کندی در داخل دولت مطرح شده بود. به همین دلیل فضای دهه هفتاد میلادی برای انتشار کتابی که یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های تاریخ بشر را به کلی زیر سوال می‌برد، کاملا مناسب بود.
همان‌طور که اشاره شد، از زمان انتشار کتاب تئوری‌های فریبکاری فرود انسان روی ماه همچنان مورد توجه قرار می‌گیرند و برای بررسی دلایل گوناگون دوام این تئوری‌ها و نظریه‌های توطئه آمیز دیگری که در مورد اتفاقات تاریخی بزرگ دیگر مطرح می‌شوند، باید جنبه‌های گوناگونی از جمله جنبه فرهنگی و روانشناسی را مدنظر داشت.
زیر سوال بردن ماموریت آپولو ۱۱ این فکر را به ذهن بسیاری انداخت که حادثه‌های دیگری مثل حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر و یا تیراندازی‌هایی که در مدارس آمریکا رخ داده‌اند، توسط دولت صحنه‌سازی شده‌اند و مردمی که در فیلم‌ها و عکس‌های گوناگون به عنوان شاهدان و افراد آسیب دیده نشان داده می‌شوند، بازیگرانی هستند که برای دراماتیک کردن ماجرا استخدام شده‌اند.
در سال ۱۹۷۸ هم فیلمی به نام “Capricorn One” منتشر شد که به نوعی تئوری‌های توطئه کتاب کایسینگ را بازگو می‌کرد و در آن موضوع صحنه‌سازی فرود انسان بر روی سیاره مریخ، مخاطبان را به یاد ایده‌های مطرح شده توسط کایسینگ و دیگران می‌انداخت.
از طرف دیگر بسیاری از کسانی که فرود انسان روی ماه را دروغ می‌دانند، معتقدند که کارگردان فقید آمریکایی، استنلی کوبریک (Stanley Kubrick) فیلم فضانوردان روی ماه را ساخته و با انتشار فیلم دیگری از کوبریک به نام “۲۰۰۱ A Space Odyssey”، یک سال قبل از ماموریت آپولو ۱۱، این باور به وجود آمده بود که تکنیک‌های جلوه‌های ویژه به حدی پیشرفت کرده‌اند که حتی توهم حضور اشخاص بر روی یک جرم آسمانی دیگر را به وجود آورند.
به هر حال با وجود صحبت‌های گوناگون مطرح شده و تئوری‌هایی که به اشکال مختلف سفر انسان به ماه و یا واقعیت‌های دیگری مثل گرد بودن زمین را زیر سوال می‌برند، به نظر می‌رسد که گاهی قانع کردن عده‌ای از مخاطبانی که بر روی باوری غلط پافشاری می‌کنند، غیرممکن است. از طرف دیگر با وجود این بحث که هر واقعیتی که ما در قاب تلویزیون و یا از طریق رسانه‌های گوناگون می‌بینیم، می‌خوانیم و می‌شوریم، پتانسیل جعلی و دروغ بودن را دارند، اثبات واقعی بودن فرود انسان روی ماه از آنچه تصور می‌کنیم، سخت‌تر می‌شود.
