گفته می‌شود در گذشته‌های دور سطح ماه پر از آتشفشان‌های فعال بوده و مواد مذاب از این دهانه‌ها فوران می‌کرده؛ با این وجود دلیل این پدیده تا کنون بر محققین پوشیده بود. بررسی‌های کنونی نشان می‌دهند که در اوایل عمر منظومه‌ی شمسی، ماه در اثر برخورد یک جرم آسمانی به اندازه‌ی مریخ با زمین به وجود آمده و سطح آن با منظره‌ی آرام و بی‌حرکتی که در حال حاضر مشاهده می‌کنیم بسیار متفاوت بوده است. سطح ماه در آن دوران، گداخته و فعال بوده است و مواد مذاب از زیر سطح آن رو به بالا جوشیده و به صورت فواره‌های آتشین از دهانه‌ها خارج می‌شده‌اند. تا کنون محققین از دلیل اصلی بروز این انفجارها مطمئن نبودند اما در حال حاضر حدس می‌زنند دلیل اصلی این انفجارها گاز «مونوکسید کربن» باشد.
فواره های آتش در ایسلند، مشابه آنچه احتمالاً در ماه رخ داده
کربن عنصری است که نقش تعیین کننده‌ای در این اتفاق دارد؛ مقدار کمی آب و گوگرد نیز در این فرآیند شرکت دارند اما کربن عامل اصلی محسوب می‌شود. حالا می‌توانیم این‌طور نتیجه‌گیری کنیم که ساختار اولیه‌ی ماه بسیار به زمین شبیه بوده است؛ تراکم تمامی این عناصر فرّار به گونه‌ای است که شباهت بسیاری به مواد مذاب تشکیل‌دهنده‌ی بستر اقیانوس‌های زمین دارند.
ساختار ماه، چهار و نیم میلیارد سال پیش
نقش مونوکسید کربن در ایجاد فواره‌های مواد مذاب بر سطح ماه بعد از بررسی شیشه‌های آتشفشانی موجود در سطح این قمر مشخص شد. این شیشه‌ها در حقیقت مانند کپسول‌های زمان عمل می‌کنند که شرایط موجود در سطح ماه را در زمان ساخته شدن در خود ثبت کرده‌اند؛ حباب‌های حبس شده در این شیشه‌ها نیز گازهایی را در خود حفظ کرده‌اند که در غیراین صورت از میان می‌رفت. بررسی‌های جدید انجام شده بر این شیشه‌های آتشفشانی نشان می‌دهد گدازه‌هایی که در اعماق ماه اولیه جاری بوده‌اند، سرشار از کربن بوده و ترکیب آن با اکسیژن به هنگام بالا آمدن گدازه‌ها موجب تولید مونوکسید کربن می‌شده. همزمان با بالا آمدن گدازه‌ها و کاهش فشار، مونوکسید کربن تولید شده موجب ایجاد حباب و و پرتاب گدازه‌ها به سمت بالا می‌شده است.
گرچه پیش از این هرگز وجود کربن در سطح ماه به طور قطع اثبات نشده بود اما تکنیک‌های جدید اندازه‌گیری موفق به یافتن این عنصر در نمونه‌های موجود شدند. همین تیم تحقیقاتی پیش از این نیز وجود آب بر سطح ماه را از طریق بررسی شیشه‌های مشابهی اثبات کردند و این یافته‌ها موجب دگرگونی درک محققین از ماه و ساختار آن شد.
