حدیث شماره 18: «جهاد اکبر»

حدیث شماره 18: «جهاد اکبر»

امام حسین(علیه السّلام) فرمودند:

مِن أَعظِمَ الجِهادِ، جِهادُ الرَّجُلِ نَفسَهُ عَن مَعاصِی اللهِ.

بزرگ‌ترین جهادِ مَرد، جهادی است که با نفس خود می‌کند تا او را از نافرمانی خداوند باز دارد.

(تحف العقول، ص 175)

  دشوارترین جهاد هر زن یا مرد            آنست که با نفس کند سخت نبرد   

تا نفسِ شریر را به فرمان آرَد                   آن‌سان که دگر گناه نتواند کرد 

منتظر نظرات و مطالب ارزشمند شما در خصوص این حدیث هستیم ...

آشنایی با طرح روزانه «احادیث امام حسین(علیه السّلام)»

سلام

اگه اشتباه نکنم سال سوم دبیرستان تو کتاب بینش اسلامیمون قسمت هایی از وصیت نامه امام خمینی (ره) رو داشتیم که تازه اونجا متوجه شدیم جهاد دو نوعه اکبر و اصغر. و هر کدوم به یه معنی. جهاد اصغر جهاد با دشمن و جهاد اکبر جهاد با نفس خود. خُب معلومه هرچه جهاد بزرگتر و ارزشش بیشتر باشد اسم آنهم بزرگتر و بالاتر می رود. جهاد با نفس خیلی سخت تر از جهاد با دشمن است. دشمن را همه می بینند و می توانند با او بجنگند ولی نفس را نمی بینند و هواهای نفسانی را.

اگر کسی نتواند با نفس خود بجنگد نمی تواند با نفس دیگری بجنگد. اگر نتواند با خودش کنار بیاید نمی تواند دیگری را آرام کند و فتنه ای را سرکوب. باید اول از خودش شروع کند خودش را متوجه خدا کند و بر هواهای نفسانیش غلبه کند تا بتواند بر دشمن بیرونی اش پیروز شود.

حتماً این را شنیده اید که هرچه کنی به خود کنی. آدم اگه با خودش کنار نیاد یعنی تسلیم هواهای نفسانی خودش بشه نمی تونه اصلاً نفس بکشه چون همیشه اسیر، اسیر خواسته های بیجا و .... و هوا و هوس خودش. اگه بتونه با خودش کنار بیاد و هوا و هوسشو کنترل کنه اون وقت می تونه با کس دیگری کنار بیاد. اون وقت تمرکز داره. قدرت فکر و عقل و اختیار داره. یعنی این قدرت ها دست خودشه نه هوای نفسانیش.

 اسمش هم معلومه هوا. هوا چیزی نیست که یکجای مشخص داشته باشه ولی میشه یک جا جمعش کنی و کنترلشو به دست بگسرس. هوا همه جا هست. خوب و بد. تمیز و کثیف. خیلی راحت تره که نگذاریم هوای تمیز نفسمون کثیف بشه تا اینکه کثیفشو بخوایم تمیز کنیم. وقت بیشتر، اسباب و لوازم بیشتر میخواد. همونطور که اگه بخوایم هوای کثیفی رو تمیز کنیم وسایل زیادی لازم داریم.

انسان باید کنترل هوای نفسانی خودشو به دست بگیره و نگذاره بر عقل و جسمش غلبه کنه. اگه جلوی اونو نگیره دیگه حریفش نمی شه. و جبران کردنش خیلی مشکل می شه و گاهی اصلاً امکان پذیر نیست. پس باید تا دیر نشده به فکر بیفته. علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد یا پیشگیری بهتر از درمان است مصداق های مناسبی برای این موضوعه. انسان اگه دربرابر هواهای نفسانی کوچکش شانه خالی کند و تسلیم شود نمی تواند دربرابر خواسته های نفسانی بزرگتر و وحشتناک تر مقاومت کند. پس باید دربرابر آنها چه کوچک و چه بزرگ مقاومت کند و خود زمام نفسش را به دست گیرد نه اینکه زمام خودش را به دست نفسش بسپارد.

در این زمینه هم می تواند از خیلی ها کمک بگیرد. از خدا، از سخنان و احادیث ائمه، از کتاب آسمانی قرآن، از افراد با تجربه و قابل اطمینان. تا یاد بگیرد چطور به جنگ نفس خود برود تا اینکه دربرابر مشکلی دنبال مقصر و گناهکار بگردد.

انسان می تواند خودش از نفسش مراقبت کند تا کار به جنگ و جهاد هم نرسد. چرا عاقل کند کاری که بازآرد پشیمانی. هر جنگ و جهادی ویرانی به دنبال دارد هر کدام به صورتی. درجنگ های دوکشور یا دو جناح همیشه شهرهایی خراب و ویران می شوند انسان های گناهکار و بی گناه کشته و مجروح و اسیر می شوند. در این جهاد هم همینطور است. با این تفاوت که جنگ و جهاد بین یک آدم است با خودش. ویرانی و کشته شدن یا مجروحیت و اسارت و ... متوجه خود شخص می شود. اگر شخص پیروز شود موفقیت با اوست ولی اگر پیروز نشود خسارات جبران ناپذیری متوجه او می شود. خساراتی که متوجه شخصیت و ایمان و اعتقاد و اراده و باور و ... خود شخص می شود.

تربیت خانوادگی هم نقش مهمی در این زمینه داره. پدر و مادر می تونن با آموزش هایی که به فرزندانشون میدن اونارو در این جهاد بزرگ یاری و کمک بدن. آموزش های دینی، اخلاقی، کم کردن زمینه های گناه. نرفتن به مهمانی ها و اماکن ایجاد گناه. تقویت روحیه اعتماد به نفس. ایجاد زمینه سالم برای درد و دل و .......... .

همه این موارد نظر شخصی بنده بود. با کمال میل انتقاد و پیشنهادات شما هم کاربریان عزیز را پذیرا می باشم.

التماس دعای فراوان

بنام خدا

همیشه برای اینکه مردم را با مسائل نفسانی آشنا نمایند این روایت را گفته اند: وقتی پیامبر اسلام(ص) از یکی از جنگها بر می گشتند به صحابه گفتند خوشا بحال آنان که در جهاد اکبر هم موفق باشند.صحابه پرسیدند مگر این جنگ شامل جهاد اکبر نمی شود؟پیامبر فرمودند:خیر. این جنگ شامل جهاد اصغر میشود.گفتند پس جهاد اکبر کدامست؟ پیامبر فرمودند: جهاد با نفس را جهاد اکبر می گویند و خوشا بحال آنانکه علاوه بر جهاد اصغر بتوانند در جهاد اکبر هم موفق باشند.و به این ترتیب مبارزه با نفس و هوای نفسانی را برای مردم تشریح نمودند.

بنام خدا

مطلبی را در رابطه با جهاد با نفس در سایت تبیان دیدم که برایم جالب بود و بشرح ذیل میباشد:

روایت ذیل که از حضرت امیرالمۆمنین (صلوات الله علیه) در کتاب «تصنیف غررالحکم» نقل شده است: «الا و ان الجهاد ثمن الجنّة فمن جاهد نفسه مکلها و هی اکرم ثواب الله لمن عرفها» «افضل الجهاد مجاهدة المرء نفسه» «ثمرة المجاهدة قهر النفس» «انک ان جاهدت نفسک حوت رضی الله» «ان المجاهد نفسه و علی طاعة الله و عن معاصیه عندالله سبحانه بمنزلة برً شهید»؛ گونه ای از این روایات شریفه به این ترتیب است: «به هوش باشید! همانا جهاد کردن؛ بهای بهشت است پس هر آن کس که به جهاد با نفس خود پرداخت آن را مالک شد و این ارجمندترین ثواب برای کسی است که نفس خود را شناخته است»

 «برترین جهاد، مجاهده ای است که آدمی با نفس خود می کند» «حاصل مجاهده، چیرگی بر نفس است» «اگر مجاهده با نفس کنی به خشنودی خداوند دست می یابی» «کسی که در راه انجام طاعت خداوند و دوری از گناهان مجاهدت می ورزد، در نزد خداوند منزلت انسان نیکو کار شهید را داراست»

بنام خدا

ادامه مطلب مربوط به جهاد با نفس بشرح ذیل میباشد:

همانا رستگار شد آن کس که نفس خود را تزکیه نمود» به نظر می رسد هر کاری که آدمیان انجام می دهند برای رسیدن به رستگاری و راحتی است. ولی متاسفانه بسیاری از ما یا رستگاری حقیقی را نمی شناسیم و یا اگر آن را می شناسیم، راه رسیدن به آن را گم نموده ایم.

 و حال آنکه خالق حکیم و رحیم ما می فرماید، راه فلاح و آزادگی و راحتی، تزکیه نفس است. تأمّل در  احادیث  به خوبی نشان می دهد، ثمره جهاد با نفس و تزکیه، چه سود بزرگ و خوشحال کننده ای می باشد. براستی آیا رسیدن به برترین ثواب الهی و دستیابی به رضایت خداوند، باعث شادی و آسایش نیست. چنانکه در کتاب تصنیف غررالحکم  از امام علی (علیه السلام) نقل می کند که: « من مقت نفسه احبّه الله» ؛ «کسی که بر نفس خود غصبناک باشد، خدای متعال دوستش دارد.»

بنام خدا

در مورد جهاد با نفس یک کتاب بسیار خوب و کاربردی بنام جهاد با نفس«وسایل الشیعه» که رهنمودهای عالم ربانی آیت الله شیخ محمد تقی بهجت میباشد، نوشته شده که توصیه میکنم دوستان در هر فرصتی یکی از 101 باب آنرا مطالعه و پس از تفکر بر مطالب بیان شده در حد توان به آن عمل نمایند.

بنام خدا

مطالب شما که اظهار نموده اید نظر شخصی میباشد خوب و مفید بود ولی قطعا موارد بیشتری هم هست که بیان نشده است و لذا باید از کلام الله مجید و روایات و احادیث ائمه و پیامبران برای جهاد با نفس استفاده نمود و آنها را در زندگی بکار بست تا در محضر خداوند و در روز رسیدگی به حساب شرمنده نباشیم.

انشاالله