در دسامبر 2004 در مرز منظومه شمسي، سفينه وويجر1 با چيزي كه تا كنون در دوره 26 ساله گشتش در منظومه شمسي تجربه نشده بود برخورد كرد. توده اي نامرئي به شكل بادهاي خورشيدي كه در برابر گازهاي بين ستاره اي در هم ميشكند. اين مرز كه توده پاياني ناميده ميشود، سر حد پاياني منظومه شمسي ما را نشان ميدهد. پهناي بيكراني از گازهاي متلاطم و ميدان هاي مغناطيسي پيچنده.
در این راستا يك تيم تحت حمايت ناسا براي اولين بار در حال تلاش براي ايجاد راهي براي ديدن اين قلمرو پر هرج و مرج اما ناديده است. فقط يك هنرمند امپرسيونيست قادر به خلق يك تصوير از ضربات بيشمار قلموي رنگ روي بوم نقاشي است! حال سفينه آيبكس ناسا تصميم به تهيه عكس از توده پاياني و فضاي اطراف آن با استفاده از ضربات وارده توسط اتمهاي پر سرعتي كه از اين ناحيه تابش ميشوند را دارد.
دكتر ديويد جي مك كوماس ميگويد: آيبكس به ما اجازه ميدهد كه براي اولين بار از فضاي وراي توده پاياني درست روي مرز منظومه شمسي مشاهده اي كروي داشته باشيم. اين منطقه بحرانيست زيرا از فضاي اطراف زمين و سياره ها در برابر نشت پرتو هاي كشنده كيهاني محافظت ميكند.
آيبكس به ما اجازه ميدهد براي اولين بار خانه مان درمنظومه شمسي را متصور سازيم و نحوه نمو آن در طول تاريخ منظومه شمسي را سياحت كنيم و در نهايت با اولين عكس برداري ها از مرزهاي بين ستاره اي كه در منظومه شمسي همسايه ما هستند ، آيبكس قدمي رو به اكتشاف مرزهاي كيهاني بر ميدارد.
پرتاب آيبكس در اکتبر 2008 به وسيله يك راكت پگاسوس انجام شد و نياز دارد تا به فضاي ماوراء ميدانهاي مغناطيسي زمين(مگنتوسفر) برود زيرا اين نواحي تشعشع و همان اتم هاي سرعت بالا كه آيبكس براي تهيه تصاوير از آنها استفاده ميكند، توليد ميكنند. براي جلوگيري از آلايش موضعي با آنها در مگنتوسفر، مدار آيبكس در حدود 200000 مايلي آنسوي زمين خواهد بود. برنامه ریزی زمانی اولیه فضاپیما بدین صورت تنظیم شده بود تا 6 ماه بعد از شروع ماموريت، آيبكس تمام آسمان را مشاهده خواهد كرد و ساختار كروي توده پاياني را براي اولين بار آشكار خواهد نمود.
سر حد منظومه شمسي ميلياردها مايل دورتر از ماست. پس براي ما سخت است تا به آنجا برويم اما هميشه چيزهاي جالب در مرزها اتفاق مي افتند و با آيبكس ما آنها را براي اولين بار ميبينيم.
ماموريت آيبكس به وسيله سازمان « برنامه مكتشف كوچك ناسا» تحت حمايت مالي قرار دارد كه مسئوليت تمام جوانب آن بر عهده «موسسه تحقيقاتي جنوب غربي» ميباشد. شركت اربيتال ساينس در دالاس، ويرجينيا نيز پيمانكار فرعي ساخت و پرتاب سفينه اين موسسه است.
پرتاب: برنامه ریزی اولیه برای جولاي 2008 تنظیم شده بود اما سفینه سرانجام در 19 اکتبر 2008 پرتاب شد. نحوه پرتاب فضاپیما بدین صورت انجام گرفته که يك هواپيماي ال-1011 راكت پرتاب پگاسوس را به ارتفاعات بسيار بالا برده و رها ميكند. پگاسوس آيبكس را به مداري در 60 مايلي زمين حمل ميكند. در آنجا موتور راكت خود سفينه آيبكس شروع به كار كرده و آنرا به مداري با ارتفاع بسيار بالا به نقطه اوج 200000 مايل، به جلو خواهد راند.
راكت پرتاب: پرتاب از محل جزيره كواجلين در مجمع الجزاير مارشال واقع در جنوب اقيانوس آرام انجام شد. با پرتاب از اين محل از انرژي دوران زمين - كه در نزديك استوا بيشتر از عرضهاي جغرافيايي بالاتر است – نیز استفاده شد.
تجهيزات: دو دوربين با دريچه ديافراگم بسيار بزرگ تك-پيكسلي كه اتمهاي خنثي پر انرژي با انرژي 10 الكترون ولت تا 2 كيلو الكترون ولت و 300 الكترون ولت تا 6 كيلو الكترون ولت را اندازه گيري ميكنند.
وزن سفينه: خالي = 80 كيلوگرم ، همراه با سوخت= 107 كيلوگرم ، حداكثر بار=26 كيلوگرم ، سيستم پرواز( همراه با موتور راكت و ابزارآلات وابسته)= 462 كيلوگرم
سفينه: سايز=23 اينچ × 38 اينچ ( 8 ضلعي، شبيه علامت توقف)
نيرو: در طول عمليات صوري 66 وات استفاده ميكند؛ حداكثر بار 16 وات و آرايش شمسي نيز 166 وات مصرف ميكند.
نيروي محركه: سفينه به يك موتور راكت اي تي كي-استار-27 متصل است كه آنرا از سرعت مداري بالايش به نقطه اوج، بالا ميبرد. آيبكس همچنين مجهز به يك سيستم پيشرانه هيدروزين با ظرفيت اضافه قابل توجه ميباشد.
ارتباطات و مخابرات: آيبكس دو آنتن نيم كره اي با يك جفتگر 3 دسي بلي و يك ديپلكسور كه پوشش مجازي كروي براي مخابره اطلاعات از زمين و به زمين فراهم ميكند نيز دارا ميباشد.
سرعت دريافت اطلاعات از سفينه: 320 كيلو بيت در ثانيه(اسمي)؛ 2 كيلو بيت در ثانيه براي رديابي و رله داده از ماهواره ، سرعت دريافت اطلاعات از زمين:2 كيلو بيت در ثانيه.
عمليات زميني: مركز كنترل ماموريت در شركت اربيتال ساينس. در دالس، ويرجينيا؛ مركز كنترل عمليات علمي آيبكس در تگزاس و دانشگاه بوستون، ماساچوست. اين ماموريت شبكه سازي فضايي جهاني را در ايستگاهاي زميني كاربردي خواهد ساخت.
منبع : سایت نجوم ایران
ترجمه طلا مشهدی از سایت رسمی ناسا
مدت ماموريت این فضاپیما 24 ماه بعد از شروع عمليات و با احتمال تمديد مدت ماموريت در نظر گرفته شده .
