در دستگاه سولا‌ريوم با استفاده از لامپ آفتابي و سطح بستر دستگاه مربوطه، مشتري در مواجهه با طيف‌هاي مختلف اشعه ماوراءبنفش قرار مي‌گيرد تا پوستش برنزه شود
مي‌خواهيد پوستتان كمي تيره‌تر شويد تا زيباتر جلوه كنيد؟ ايرادي ندارد، اما توجه داشته باشيد: زناني كه بيش از يك بار در ماه به <سولاريوم- >‌يا همان سالن‌هاي برنزه شدن‌- مي‌روند، لااقل 55 درصد بيشتر از ساير زنان در معرض ابتلا به ملانوم بدخيم قرار مي‌گيرند. ملانوم بدخيم چيست؟ بدترين نوع سرطان پوست. بدتر از آن، اينكه زنان 20 تا 29 ساله‌اي كه زياد به اين سالن‌ها مراجعه مي‌كنند، دو برابر بيشتر از سايرين در معرض اين خطر قرار مي‌گيرند. اين طيف سني دقيقا همان طيفي است كه 90 درصد مشتريان اين سالن‌ها را شامل مي‌شود. البته هر چه بلوندتر (بورتر) باشيد، خطر ابتلايتان به اين سرطان مرگبار پوستي بيشتر مي‌شود.
سالن سولاريوم چيست؟
امروزه برنزه كردن پوست در بسياري از كشورها و به ويژه نزد بانوان، به عنوان راهي براي افزايش زيبابي‌هاي ظاهري به رسميت شناخته مي‌شود. براي برنزه شدن، سه راه و يا تركيبي از آنها پيش روي افراد قرار دارد: آفتاب گرفتن در هواي آزاد، استفاده از محصولات شيميايي (لوسيون، اسپري، پودر، كرم و حتي قرص) و بالاخره استفاده از دستگاه‌هاي برنزه كننده. با اينكه دستگاه‌هاي برنزه كننده كوچكي نيز جهت استفاده شخصي در منزل به بازار عرضه شده است، اما معمولا دستگاه‌هاي برنزه كننده مجهزتر و پيچيده‌تري وجود دارند كه در استخرها، سالن‌هاي زيبايي و ديگر مكان‌ها مورد استفاده عمومي قرار مي‌گيرند. در كشور ما اين مكان‌ها را معمولا با نام <سالن سولاريوم> مي‌شناسند. در اين دستگاه‌ها با استفاده از لامپ آفتابي و سطح بستر دستگاه مربوطه، مشتري در مواجهه با طيف‌هاي مختلف اشعه ماوراءبنفش قرار مي‌گيرد تا پوستش تيره و يا به اصطلاح، برنزه شود.
سرطان در كمين است!
با توجه به دو برابر شدن احتمال ابتلا به سرطان پوست در تمام استفاده كنندگان از سولاريوم (و به ويژه جوانان)، كارشناسان پيشنهاد مي‌كنند استفاده از اين سالن‌ها براي جوانان زير 30 سال ممنوع اعلام شود. آنها معتقدند براي آن دسته از افراد بالاي 30 سال هم كه تمايل شديدي به استفاده از سولاريوم دارند، حتما رضايت‌نامه‌هايي تهيه شود تا آنان با امضاي حودشان تاييد كنند كه از خطرات مرگبار سولاريوم آگاهند. بعضي از پزشكان در آمريكا از دولت خواسته‌اند كه مسئولان اين سالن‌ها را وادارند تا در ازاي هر مراجعه‌كننده زير 18 سال، 20 دلار ماليات به دولت بپردازند تا صرف تحقيقات و برنامه‌هاي مبارزه با سرطان پوست شود. البته اين كه لامپ‌هاي سولاريوم تا اين اندازه خطر انواع سرطان‌هاي پوست را بالا مي‌برد، براي متخصصان بيماري‌هاي پوست اصلا تعجبي ندارد، زيرا برنزه شدن در واقع پاسخ طبيعي پوست بدن به اشعه‌هاي ماورا بنفشي است كه از خورشيد، لامپ‌هاي آفتابي و تخت‌هاي سولاريوم ساطع مي‌شود. فرايند برنزه شدن، پاسخ تطبيقي پوست در دفاع از خود و در برابر آثار مخرب اشعه ماوراءبنفش است. به كلام ساده‌تر، پوست با تغيير رنگش به زبان بي‌زباني به شما مي‌گويد: <دست از سرم برداريد، من به شدت تخريب شده‌ام>!
سالانه 28 ميليون دلار، فقط در سالن‌هاي آمريكايي
جالب است بدانيد كه در آمريكا حدود 25000 سالن سولاريوم وجود دارد و سالانه بيش از 28 ميليون مشتري، مبلغي بالغ بر 28 ميليون دلار پولشان را در اين سالن‌ها خرج مي‌كنند. خيلي از توليدكنندگان دستگاه‌هاي سولاريوم معتقدند كه تحقيقات انجام شده بر روي دستگاه‌هاي قديمي‌تر انجام شده است. آنها مي‌گويند دستگاه‌هاي جديد و پيشرفته سولاريوم بسيار مجهز است و مي‌تواند ميزان اشعه دريافتي را به دقت تنظيم و كنترل كند. اين افراد معتقدند مطالعاتي نيز در دست است كه به ارتباط معنا‌داري بين سولاريوم و سرطان پوست اشاره نمي‌كند و تنها خطر استفاده زياد آن را كمبود ويتامين‌D ناشي از عدم مواجهه كافي با نور آفتاب مي‌داند. البته اين درست است كه اشعه ماورابنفش موجود در نور آفتاب در توليد ويتامين‌D دخالت دارد، اما به گمان كارشناسان ميزان لازم اين اشعه براي توليد اين ويتامين، بسيار كمتر از آن مقداري است كه نوجوانان در حين آفتاب گرفتن و يا در سالن‌هاي سولاريوم دريافت مي‌كنند.
سرطان‌زاترين مُد سال
طبق آمار، نزديك به يك سوم دختران سفيد پوست در آمريكا حداقل 3 نوبت از سولاريوم استفاده كرده‌اند. اين آمار در درجه اول به اين معناست كه دختران نوجوان علاقه وافري به برنزه شدن دارند و خطر ابتلا به سرطان پوست را چندان جدي نمي‌گيرند. دختران معمولا در سنين پايين‌تر، علاقه بيشتري به استفاده از سولاريوم نشان مي‌دهند و مراجعات مكرري به چنين مكان‌هايي دارند. آنها فقط اين روي سكه را مي‌بينند كه با برنزه شدن احتمالا بر جذابيت‌هاي ظاهري‌شان اضافه مي‌شود. غافل از اين كه وقتي همين نوجوانان به حول و حوش60 سالگي برسند، به علت تخريب پوستي گسترده، بدن‌شان شكل يك كيف چرمي را پيدا خواهد كرد. آن وقت است كه مجبورند كلي پول خرج كنند بلكه پزشكان بتوانند پوست‌شان را به شكل عادي برگردانند. آسيب‌پذيري نوجوانان در استفاده از سولاريوم وقتي بيشتر نمود پيدا مي‌كند كه بدانيم در دوران نوجواني، پوست به طور طبيعي دچار تغييراتي مي‌شود و در برابر اشعه ماورابنفش آسيب‌پذيري بيشتري پيدا مي‌كند. دارندگان سالن‌هاي سولاريوم در تبليغات خود، برنزه كردن مصنوعي را بي‌خطرتر از آفتاب گرفتن توصيف مي‌كنند. اين خود يكي از عوامل جذب نوجوانان است. البته اين حرف، صحيح نيست و مبناي علمي ندارد. بايد تعداد دفعات مراجعه را حتما در نظر گرفت. مراجعه هر از گاه و دير به دير به سالن‌هاي سولاريوم شايد چندان هم خطرناك نباشد، اما مشكل اين‌جاست كه معمولا مشتريان اين مكان‌ها، اين كار را مكررا انجام مي‌دهند. بدتر اين كه خيلي از دختران جوان و نوجوان در فصل‌هاي خاصي از سال مرتبا به سالن‌هاي سولاريوم مراجعه مي‌كنند، نه براي اينكه صرفا برنزه شوند بلكه آن طور كه خودشان صادقانه اعتراف مي‌كنند فقط براي اين كه اين كار مُد شده است!
. . . و اما عوارض ديگر ديگر عوارض استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم عبارتند از: قرمز شدن پوست، پيرپوستي، انواع سوختگي‌هاي پوستي با درجات مختلف، آسيب عروق خوني، اختلال در سيستم ايمني بدن و نيز آسيب‌ها و عوارض چشمي ناشي از مواجهه با اشعه ماوراءبنفش (آسيب قرنيه، شبكيه، ملتحمه و يا آسيب توامان قرنيه و شبكيه.) اين در حالي است كه بيشتر مشتريان از آنها از عينك‌هاي ايمني نيز استفاده مي‌كنند. برخي از تحقيقات شانس ابتلا به آب مرواريد چشم را نيز در اين افراد بيشتر دانسته‌اند. از آنجايي كه استفاده از اين نوع دستگاه‌ها مدت زمان زيادي نيست كه مرسوم شده است، عوارض بلند مدت استفاده از آنها هنوز به طور كامل روشن نشده است. از آنجايي كه هيچ فايده‌اي بر استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم مترتب نيست، بايد استفاده كنندگان نسبت به خطرات آن كاملا توجيه شوند. همچنين بايد طبق دستورالعمل مربوطه به نحوي رفتار كنند كه شانس ابتلا به عوارض در آنان به حداقل ممكن كاهش يابد. استفاده از عينك‌هاي ايمني از جمله اين نكات است. افرادي كه از داروهاي خاصي استفاده مي‌كنند بايد حتما با پزشك خود مشورت كنند، چرا كه بعضي از اين داروها باعث افزايش حساسيت به نور مي‌شوند و بروز عوارض را تشديد مي‌كنند. سولاريوم در پايتخت استخرها و سالن‌هاي زيبايي متعددي در تهران از دستگاه‌هاي سولاريوم برخوردارند كه البته تعداد شان روز به روز در حال افزايش است. بر خلاف تصور، استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم فقط محدود به بانوان نمي‌شود؛ تعداد زيادي از مشتريان سولاريوم را آقا پسرها تشكيل مي‌دهند! تعداد مراجعه به اين مراكز در 6 ماه اول سال، به خصوص در تابستان، بسيار بيش از 6 ماه دوم سال است. گردانندگان اين اماكن اگرچه خطرات بالقوه سولاريوم را رد نمي‌كنند، با اين حال به مشتري اطمينان مي‌دهند كه دستگاه‌هاي‌شان از نوع پيشرفته و بي‌خطر است! جالب‌تر اينكه بسياري از اين مراكز عينك‌هاي ايمني مربوطه را، به تعداد لازم، در اختيار ندارند و مشتري را وامي‌دارند تا در كل مدت استفاده از دستگاه، چشمان خود را بسته نگه دارد! و اما نرخ متوسط استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم