بیش از هزار سال است که مسجدمقدس جمکران میعادگاه منتظران وسجدهگاه مشتاقان کوی مهدی، علیهالسلام، است. و هر شبچهارشنبه هزاران عاشق دلسوخته ازگوشه و کنار ایران اسلامی و دیگرکشورها به این مسجد رو میآورند تاشاید نشانی از آن یار غایب از نظربیایند.
به منظور فراهم آوردن امکانارتباط گستردهتر خوانندگان موعودبا مسجد شریف جمکران بر آن شدیمکه در هر شماره صفحاتی را به اینمسجد اختصاص دهیم.
مطالبی که در این صفحات درجمیشود همگی توسط معاونتفرهنگی مسجد مقدس جمکران تهیه وتدوین شده و در اختیار علاقهمندانموعود قرار گرفته است.
برادر «علیرضا سالار» از تهران:
آیا درست است که میگویند امامزمان، علیهالسلام، در بین مردمهستند و زندگی میکنند؟
1. امام زمان، علیهالسلام، از آن روکه پیشوا و مقتدای انسانهاست، و از آنجهت که حجتخدا بر بندگان است و بهعنوان نمونه عملی و الگوی عینی اسلامو احکام متعالی قرآن برای همهمسلمانان معرفی شده است، بایدخصوصیات و نیازهای سایر انسانهارا داشته باشد، تا عذری برای مردمباقی نماند. نگویند او چون غرایز وامیال بشری در وجودش نبود ونیازهایی مانند ما نداشت، قادر بودزندگانی خود را بر طبق خواسته خدا ومطابق با احکام اسلام قرار دهد.
پس میتوان گفت: امام زمان،علیهالسلام، نیز همچون سایر انسانهاغرایز و نیازهای بشری دارد، همانندآنها نیازمند زندگی اجتماعی است و دربین مردم زندگی میکند، همچون آنانغذا میخورد و همانند آنان در بازاررفت و آمد دارد. و این ویژگی نه فقطبرای امام، علیهالسلام، بلکه برای همهپیامبران، علیهمالسلام، نیز ابتبودهاست.
«و ما ارسلنا من قبلک من المرسلینالا انهم لیاکلون الطعام و یمشون فیالاسواق.» (1)
«پیش از تو نیز هیچ پیامبری رانفرستادیم مگر اینکه آنان نیز غذامیخوردند و در بازارها راه میرفتند.»
2. این که در روایات آمده است کهمردم امام زمان، علیهالسلام، رامیبینند ولی نمیشناسند، میتوانددلیل دیگری باشد بر اینکه او در میانمردم زندگی میکند و با آنان معاشرتدارد، اما به خاطر حکمتهای خاصی کهغیبت او را اقتضا میکند، مردم ازشناختن او محروم هستند.
«یجعل الله بینه و بین الخلقججابا یرونه و لا یعرفونه.» (2) امامصادق، علیهالسلام.
3. در روایات متعدد آمده است کهحضرت مهدی، علیهالسلام، هر سال درمراسم عبادی حجحاضر میشود وهمراه با مردم، مناسک و اعمال حج راانجام میدهد.
«یفقد الناس امامهم فیشهد الموسمفیراهم و لا یرونه.» (3) امام صادق،علیهالسلام.
عثمان بن سعید عمری - اولین نایبخاص امام زمان، علیهالسلام - گویا درصدد اثبات همین حضور مستمر آنبزرگوار در بین مردم است که سوگندیاد میکند و میفرماید:
«والله ان صاحب الامر لیحضرالموسم کل سنة، فیری الناس ویعرفهم و یرونه و لا یعرفونه.» (4)
«به خدا سوگند، حضرت صاحبالامر، علیهالسلام، هر سال در موسمحجحاضر میشود، مردم را میبیند ومیشناسد اما مردم او را میبینند ونمیشناسند.»
4. در جریان یکی از تشرفات بهمحضر امام زمان، علیهالسلام، کهبرای شخصی به نام «حسن بن وخباءالنصیبی» حاصل شده است، اومیگوید:
پس از طواف، زیر ناودان کعبه بهسجده رفته بودم و به تضرع و زاری ازخدا طلب حاجت میکردم که کسی مراتکانی داد و گفت: برخیز ای حسن بنوخباء! برخاستم و به دنبال او رفتم تابه خانه حضرت خدیجه، علیها السلام،رسیدم. در آنجا صدای مولایم امامزمان، علیهالسلام، را شنیدم که فرمود:بالا بیا، ای حسن!
از پلکانی که بود بالا رفتم و دم درایستادم. فرمود:
«ای حسن! آیا کمان کردی که ازدیدگان ما پنهان میمانی؟ به خداسوگند، در هیچ یک از اوقات حج از توجدا نبودم، من در همه لحظات حجبا توبودم.»
«یا حسن اتراک خفیت علی و الله مامن وقت فی حجک الا و انا معک فیه.» (5)
5. مرحوم میرزا حسین نوری درکتاب «جنة الماوی» جریان یکی ازتشرفات را از زبان مولی علی رشتینقل کرده است که طی آن جوانی به نامیاقوت از اهالی حله پس از گم شدن وسرگردانی فراوان در صحراها به امامزمان، علیهالسلام، توسل مییابد وزمانی که به دست آن حضرت بهقریهای راهنمایی میشود، میپرسد:آقای من! آیا شما با من به این روستانمیآیید؟
امام زمان، علیهالسلام، پاسخمیدهند: «نه، زیرا هزاران نفر در گوشهو کنار بلاد مختلف مرا میخوانند، میخواهم به فریادشان برسم» (6)
این همراهیها و فریاد رسیها نشانهخوبی بر همزیستی امام زمان،علیهالسلام، با مردم میتواند به شمارآید.
6. صریحترین پاسخ مثبتبه چنینسؤالی در فرمایش امام صادق،علیهالسلام، روایتشده است کهفرمود:
«صاحب هذا الامر یترد بینهم، ویمشی فی اسواقهم و یطا قرشهم و لایعرفونه.» (7)
«صاحب این امر - امام زمان،علیهالسلام - در بین مردم رفت و آمدمیکند، در بازارهای آنان راه میرود وبر فرشهای آنان قدم میگذارد ولیمردم او را نمیشناسند.»
امام صادق، علیهالسلام، این بیانرا در مقایسه بین امام زمان،علیهالسلام، و حضرت یوسف،علیهالسلام، آورده که برادرانش با اوسخن میگفتند; تجارت کردند و او راداشتند و با این که برادران وی در برابراو... اما تا زمانی که خود را معرفینکرد، آنان نیز نتوانستند او رابشناسند. بنابراین چگونه میشودمنکر شد که خدای تعالی، آخرین حجتخویش - امامزمان، علیهالسلام - را نیزهمچون حضرت یوسف، علیهالسلام،در میان مردم به طور ناشناخته باقیبدارد تا زمان ظهور فرا برسد. (8)
7. این که در برخی روایات، سخناز «عزلت امام زمان، علیهالسلام» بهمیان آمده، با آنچه که طی بندهایگذشته ذکر شد، منافاتی ندارد زیرا درهیچ یک از این نمونه روایات، بهاستمرار این عزلت و گوشه نشینی ودوری از مردم اشاره نشده است.
صریحترین روایتی که بیانگر چنیندیدگاهی است، روایتی است از امامصادق، علیهالسلام، که فرمود:
«لابد لصاحب هذا الامر من غیبة، ولا بد له فی غیبته من عزلة، و نعمالمنزل طیبة و ما بثلاثین من وحشة.» (9)
صاحب این امر - حضرت مهدی،علیهالسلام - را ناگزیر غیبتی خواهدبود و در غیبتش بناچار عزلتی خواهدداشت و بهترین منزل، مدینه طیبه استو با حضور سی نفر دیگر وحشتینخواهد بود.
اولا: عزلتی که در عزلتگاهیهمچون مدینه منوره صورت گیرد، باعزلت اصطلاحی تفاوت دارد.
ثانیا: او در همین عزلت هم سی نفربه همراه دارد، سی نفری که ازبرگزیدگان همین مردم هستند.
ثالثا: نکره بودن «عزلة» با موقتیبودن و مقطعی و گاه گاه انجام یافتنآن سازگارتر است.
8. این که بدانیم امام زمان،علیهالسلام، حتی در زمان غیبت نیز باما زندگی میکند اثرات اجتماعی وتربیتی فراوان دارد:
احساس انس ما را با امام،علیهالسلام، بیشتر میسازد.
برکات وجود او، زندگی و جامعه مارا شامل میشود.
باور ما نسبتبه اجابت او درفریادخواهیها و استغاثهها و توسلهایما بیشتر میکند.
جستجو را برای عاشقان دیدار،آسانتر میکند.
حس احترام به دیگران و پرهیز ازاهانت و تند خویی نسبتبه مردمناشناس را در وجود ما تقویتمینماید.
و بسیاری اثرهای دیگر... والسلام
پینوشتها:
1. سوره فرقان، آیه 20.
2. کمال الدین، صدوق، ج 2، ص 351.
3. مدرک پیشین، ص 440.
4. مدرک پیشین، همان صفحه، حدیث 8.
5. مدرک پیشین، ص 444.
6. جنة الماوی، ص 292، حکایت 47.
7. بحار الانوار، ج 52، ص 154.
8. همان مدرک، همان حدیثشریف.
9. بحار الانوار، ج 52، ص 157.
