بر اساس آیات قران وروایات چند روز طول کشیده است تا خداوند زمین و آسمانها را خلق کند؟
ايام آفرينش در قرآن شش روز دانسته شده كه چهار روز آن مربوط به زمين و تدبير امور آن است. چهار روز نيز مربوط به آسمانها است كه دو روز آن با زمين مشترك است فصلت (41)، آيات 10 و 12.؛ لذا جمعاً شش روز مىشود.
منظور از شش روز، شش دوره يا مرحله است؛ نه شش روز از شبانه روزهاى دنيا كه برابر با 24 ساعت است و يا روز در برابر شب كه بخشى از زمان ياد شده است.
مسئله آفرينش جهان در شش روز، در هفت آيه از آيات قرآن اعراف (7)، آيه 54 ؛ يونس (10)، آيه 3 ؛ هود (11)، آيه 7 ؛ فرقان (25)، آيه 59 ؛ سجده (32)، آيه 4 ؛ ق (50)، آيه 38 ؛ حديد (57)، آيه 4. آمده است. در سه مورد علاوه بر آسمانها و زمين، «ما بَيْنَهُما»؛ «آنچه در ميان زمين و آسمان قرار دارد» نيز اضافه شده است. البته پيدايش مجموعه جهان در شش روز معمولى دنياى ما به ظاهر خلاف علم است؛ زيرا علم مىگويد: ميلياردها سال طول كشيده تا زمين و آسمان به وضع كنونى در آمده است؛ لكن چنان كه گذشت «يوم» به معناى «يك دوران» نيز به كار مىرود؛ خواه اين دوران يك سال باشد يا صد سال يا يك ميليون سال و يا ميلياردها سال و شواهدى اين معنا را اثبات مىكند:
1. در قرآن بارها كلمه يوم به معناى مدت طولانى به كار رفته است؛ مانند: «يَوْمِ الْقِيامَةِ»؛ معارج (70)، آيه 4. كه حداقل پنجاه هزار سال طول مىكشد.
2. در لغت گاهى «يوم» به مدتى از زمان به هر مقدار باشد اطلاق شده است راغب اصفهانى، مفردات، دفتر نشر الكتاب، ص 553..
3. در روايات «يوم» به معناى دوران آمده است: «الدَّهْرَ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ»؛ نهج البلاغه، نامه 72 .؛ «دنيا براى تو دو روز است: روزى به سود تو است و روزى به زيان تو». و «سته ايام» هم به «ستة اوقات» (شش وقت و دوران) تفسير شده است ناصر مكارم شيرازى، تفسير نمونه، تهران: دارالكتب الاسلاميه، ج 6، ص 201..
4. در گفت و گوى روزمره نيز «يوم» و معادل فارسى آن به معناى دوران به كار مىرود. براى مثال مىگوييم: روزى زمين گداخته و سوزان بود و روز ديگر سرد شد، در حالى كه دوران گداختگى زمين به ميلياردها سال بالغ مىشود.
كليم كاشانى مىگويد:
به نامى حيات دو روزى نبود بيش |
آن هم كليم با تو بگويم چسان گذشت |
يك روز صرف بستن دل شد به اين و آن |
روز ديگر به كندن دل زين و آن گذشت |
دورانهاى ششگانه
از آنچه گذشت نتيجه مىگيريم كه خداوند، مجموعه زمين و آسمان را در شش دوران متوالى آفريده است؛ هر چند اين دورهها گاهى به ميليونها يا ميلياردها سال بالغ شده است، و علم امروز مطلبى مخالف اين موضوع بيان نكرده است. اين دورانهاى ششگانه احتمالاً به ترتيب ذيل بوده است:
1. روزى كه همه جهان به صورت توده گازى شكلى بوده كه با گردش به دور خود از هم جدا گرديد و كرات را تشكيل داد.
2. اين كرات به تدريج به صورت توده مذاب و نورانى و يا سرد و قابل سكونت در آمدند.
3. روز ديگر منظومه شمسى، تشكيل يافت و زمين از خورشيد جدا شد.
4. روز ديگر زمين سرد و آماده حيات گرديد.
5. سپس گياهان و درختان در زمين آشكار شدند.
6. سرانجام حيوانات و انسان در روى زمين ظاهر گشتند
تفسير نمونه، همان، ج 6، صص 200-202، با تلخيص و برخى اضافات..