این کتاب، از جمله آثار برجسته «فریتس مایر» شرق شناس و محقق نامدار سوئیسی (1998-1912م) است که پژوهشهای ارزندهای در زمینه عرفان و تصوف اسلامی از خود به یادگار گذاشته است. مترجم کتاب حاضر، این افتخار را یافته است که حق ترجمه کلیه آثار «فریتس مایر» از طرف خود استاد به وی واگذار شود.
و اما کتاب حاضر، علاوه بر ترجمه متن اصلی «فریتس مایر» درباره زندگی و اندیشه «بهاء ولد»، پدر «مولانا جلالالدین رومی»، شامل تحلیل و تشریح افکار و معانی آورده شده در این کتاب است. پیشگفتار و زندگینامهای که مترجم بر آن افزوده است نه تنها خطوط اصلی تاریخ شرق شناسی و ایران شناسی را روشن میکند، بلکه فلسفه شخصی «مایر» را نیز با فلسفه کلامی «بهاء ولد» در میآمیزد و خواننده مشتاق را به تفکر و پیگیری مطالب وا میدارد.
متأسفانه تاکنون صرف نظر از پژوهشهای ژرف و عالمانه استاد «بدیع الزمان فروازنفر» و مطالعاتی چند از «هلموت ریتر»، توجه چندانی به شناخت و شناساندن «بهاء ولد»، این عارف گمنام و شوریده دل که زمین و زمان را به بازی گرفت و معیارهای عرفان سنتی را درهم شکست، نشده و حتی درباره ارتباط او با پسرش «مولانا» و شرح حال و حیاتش نیز تنها اشارهای کوتاه شده است. کتاب «فریتس مایر» از این رو، اثری بینظیر، تحقیقی و مستند در معرفی این جان بیقرار عرصه عرفان ایران است.
فهرست مطالب:
دیباچه مترجم
پیش گفتار مؤلف
فصل یکم: معارف بهاء ولد
فصل دوم: بهاء ولد و خوارزمشاه
فصل سوم: سفر به سوی غرب
فصل چهارم: بهاء ولد در خانواده و جامعه
فصل پنجم: بهاء ولد در در مقام عالم و معلم
فصل ششم: آیا بهاء صوفی بود؟
فصل هفتم: افکاری در تبیین مفهوم خدا
فصل هشتم: بهاء . معتزله
فصل نهم: ثنویت (دو گرایی) و سلسله مراتب
فصل دهم: درباره مکان خدا
فصل یازدهم: افعال و صفات خداوند
فصل دوازدهم: علیت در همه جهات
فصل سیزدهم: معیت ذهنی در کلام و عرفان
فصل چهاردهم: معیت ذهنی در اندیشه بهاء
فصل پانزدهم: سه احساس اصلی دینی
فصل شانزدهم: بیثمر بودن تدبیر و عقل
فصل هفدهم: دیانت اشیاء و ذرات
فصل هجدهم: احساس لذت (مزه)
فصل نوزدهم: بهشت و حوریان
فصل بیستم: نظرهایی چند از بهاء درباره روح و ادراک
فصل بیست و یکم: آثار و اثرپذیری صفات خداوند
فصل بیست و دوم: عرفان اسماء پرودگار
(فصل بیست و سوم: نکاح یا مباشرت روحانی(heirol gamol
فصل بیست و چهارم: حجاب خداوند
فصل بیست ونجم: درباره امکان گونه ای اتحاد
فصل بیست و ششم: معیت عاطفی
فصل بیست و هفتم: جمع بندی و مروری بر آنچه گذشت
علائم اختصاری کتاب و نشریات
الحاقات تکمیلی
فهرست راهنما
معارف برهانالدين محقق
این کتاب یکی از آثار ارزشمند عرفانی به زبان فارسی است. مولانا مدت 9 سال مرید و مصاحب برهانالدین بوده و مسلماً تحت تاثیر تعالیم او بوده است، تعالیمی که در کتاب معارف درج گردیده است. اولین بار فروزانفر این کتاب را تصحیح کرد و همراه با دو تفسیر کوتاه از سورههای "محمد" و "فتح" در سال 1339 منتشر کرد.
با توجه به اهمیت این کتاب و چون نسخههای چاپ اول نایاب شده بود، مرکز نشر دانشگاهی این کتاب را تجدید چاپ کرده است.
در این چاپ، مقدمه و متن و یادداشتهای مرحوم فروزانفر و فهارس او عیناً چاپ شده و غلطهای آن اصلاح گردیده است.
فهرست مطالب:
1. مقدمه مصحح
2. معارف برهان محقق
3. تفسیر سوره محمد
4. تسیر سوره فتح
5. حواشی و تعلیقات
6. فهرست آیات قرآن
7. " احادیث
8. " کلمات مشایخ و امثال عربی
9. " امثال و حکم فارسی
10. " اشعار فارسی و عربی
11. " مصطلحات و نوادر لغات و تعبیرات
12. " اسماء رجال و طوائف
13. " بلاد و امکان
14. " اسامی کتاب
15. " تکمله حواشی
