ایران / هرساله در چنین ماه‌هایی به دلیل افزایش سفر، میزان خرید و فروش خودرو افزایش پیدا می‌کرد و بازار خودرو رونق می‌گرفت اما در سال جاری به دلیل مشخص نبودن قیمت‌ها، کاهش تولید خودرو، همزمانی تابستان با ماه مبارک رمضان و البته رشد قیمت‌ها، بازار خودرو با رکود مواجه شد و مردم دست از خرید برداشتند تا وضعیت قیمت خودروها شفاف شود.
نه مردم به بازار و کاهش خرید خودرو از نمایندگی‌ها نشان می‌دهد که مردم خواستار واقعی شدن قیمت‌ها هستند و نرخ‌های فعلی که به شدت افزایش یافته را قابل قبول نمی‌دانند. البته این جمله بدان معنا نیست که مردم تمایلی به خرید و یا تعویض خودرو ندارند، بلکه دست از خرید کشیده‌اند تا قیمت‌ها مورد بازنگری قرار گیرد. خودروهای وارداتی نیز با افت قیمت دلار در مسیر کاهش قرار گرفته و آن دست از خودروها که کاهشی نداشتند ثبات قیمت را تجربه کردند؛ مسأله‌ای که مدت‌ها بود در بازار خودرو به فراموشی سپرده شده بود.
فعالان بازار خودرو پیش‌بینی دقیقی از بازار ندارند و آن‌ها نیز مانند مردم صبر پیشه کردند تا وضعیت مشخص شود. این گروه حتی در خرید خودرو تعلل می‌کنند و معتقدند قیمت‌ها سیر نزولی به خود خواهد گرفت.
ثبات در بازار خودروهای وارداتی
بازار خودرو در هفته گذشته روزهای آرامی را پشت سر گذاشت که برای وارداتی ها ثبات بها و برای خودروهای داخلی در سایه بی‌رونقی در خرید و فروش، کاهش نسبی قیمت‌ها را به ارمغان آورد.
دستورالعمل ضوابط فروش خودرو
در زمینه دستورالعمل تعیین قیمت خودرو حرف‌های زیادی به میان می‌آید. در این راستا باید گفت: تعیین قیمت خودرو در حاشیه بازار، تعیین چهار روش فروش خودرو، افزایش جریمه تاخیر تحویل و امکان تست خودرو پیش از خرید، از مهم‌ترین موارد مندرج در دستورالعمل شرایط و ضوابط فروش خودرو در کشور است.
هم‌اکنون آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو در حال بازنگری است تا علاوه بر ضوابط خدمات پس از فروش، شرایط و ضوابط فروش خودرو نیز در آن دیده شود.
وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال بررسی نهایی این دستورالعمل است. در شرایطی که بررسی‌های این وزارتخانه در این زمینه همچنان ادامه دارد، مهم‌ترین بخش‌های این دستورالعمل در ویرایش فعلی آن، منتشر می‌شود.
تعیین قیمت خودرو در حاشیه بازار، تعیین چهار روش برای فروش خودرو، افزایش میزان جریمه تاخیر تحویل خودرو و ایجاد امکان تست خودرو پیش از خرید، از مهم‌ترین موارد پیش‌بینی شده در این دستورالعمل است.
در این دستورالعمل، شرایط و الزامات فعالیت خودروسازان و واردکنندگان خودروهای وارداتی، نمایندگی‌های عرضه خودروهای داخلی و وارداتی و نحوه ارزیابی عملکرد آن‌ها مشخص شده است. بر این اساس، روش‌های مختلف فروش خودرو در چهار مدل «تحویل فوری»، «فروش قطعی»، «پیش فروش» و «فروش سفارشی» طبقه‌بندی شده و شرایط هر کدام تعیین شده است.
در مدل تحویل فوری، خودروساز و یا واردکننده باید ظرف حداکثر یک ماه خودرو را تحویل خریدار دهد. در فروش قطعی نیز زمان تحویل خودرو حداکثر سه ماه دیده شده است. در شرایط پیش فروش نیز حداکثر یک سال پس از آغاز پیش فروش، خودرو باید تحویل مشتریان شود. در شرایط پیش فروش، عرضه کننده موظف است پس از تکمیل وجه توسط مشتری حداکثر ظرف مدت 10 روز خودرو را تحویل دهد. در صورت تاخیر باید هم جریمه تاخیر و هم سود مشارکت به خریدار پرداخت شود.
در این دستورالعمل، پرداخت سود انصراف، سود مشارکت و جریمه تاخیر به خریداران خودرو پیش‌بینی شده است به‌گونه‌ای که میزان جریمه تاخیر در نظر گرفته شده برای عرضه‌کنندگان خودرو بیشتر از میزان فعلی است.
در این زمینه عرضه‌کنندگان خودرو (خودروسازان و واردکنندگان) باید سامانه‌ای را برای پرداخت خسارت تاخیر به خریداران ایجاد کنند به‌گونه‌ای که مشتری بتواند به صورت آنلاین از میزان و چگونگی دریافت خسارت خود مطلع شود.
علاوه بر آن در حالی که مناقشه چند ماهه شورای رقابت و وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره نحوه تعیین قیمت خودروهای داخلی و وارداتی همچنان ادامه دارد، در این دستورالعمل پیش‌بینی شده که قیمت خودروهای داخلی و وارداتی در حاشیه بازار تعیین شود.
در این دستورالعمل، ویژگی‌ها و شرایط فضای نمایشگاهی نمایندگی‌های عرضه خودرو نیز مشخص شده به‌گونه‌ای که نمایندگی فروش موظف است از هر خودرو، یک مدل را در محل نمایندگی در معرض دید عموم قرار دهد.
همچنین امکان تست خودرو پیش از خرید نیز برای مشتریان ایجاد شده به‌گونه‌ای که مشتری می‌تواند پیش از خرید هر مدل خودرو، نمونه موجود از آن خودرو در نمایندگی را روشن کرده و در محدوده معینی رانندگی و تست کند.
در این زمینه استاندارد میزان شدت نور در فضای نمایندگی‌ها تعریف شده تا مشتری هنگام خرید، دید کاملی نسبت به خودروی مورد نظر داشته باشد. رنگ‌بندی خودروها نیز باید از طریق استند در محل نمایندگی‌های عرضه خودرو به رویت مشتریان برسد.
پس از اصلاح آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو و اجرایی شدن دستورالعمل شرایط و ضوابط فروش خودرو، خودروسازان و واردکنندگان براساس شاخص‌های اشاره شده در این دستورالعمل در حوزه‌های عملکرد شرکت خودروساز، واردکننده و نمایندگی‌های عرضه خودرو مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
براساس اطلاعات به دست آمده تا پایان سال جاری دستورالعمل شرایط و ضوابط فروش خودرو در وزارت صنعت، معدن و تجارت نهایی شده و برای تصویب نهایی به هیات دولت ارائه می‌شود.
قانــــون حمایـــت از حقــوق مصرف‌کنندگان خودرو مصوب مجلس است که پیش از این هیات دولت آیین‌نامه اجرایی آن در حوزه خدمات پس از فروش خودرو را مصوب و اجرایی کرده است. با تصویب هیات دولت، آیین‌نامه اجرایی این قانون در حوزه خدمات فروش خودرو نیز اجرایی خواهد شد.
