گرگيعان (قرقیعان)، جشن نیمه رمضان کودکان عرب خوزستان

 

آئین گرگیعان همه ساله به مناسبت میلاد امام حسن مجتبی (ع) در بسیاری از نقاط خوزستان به صورت مردمی برگزار می شده که امسال با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان به صورت نمادین در موزه هنرهای معاصر برگزار و مورد حمایت بسیاری از دوستاران اهل بیت قرار گرفت.

 

در روز گرگیعان رسم است کودکان و نوجوانان بعد از اذان مغرب به کوچه ها بروند و هر کدام دو سنگ در دست گرفته و بر هم می کوبند و شعرهای مربوط به این آئین را تکرار می کنند.

 

همزمان با شعر گفتن، درِ خانه ها را می زنند و اهالی خانه شیرینی و شکلات های محلی در کیسه های کودکان می گذارند. اجرای مراسم گرگیعان همچون نام آن با سرودخوانی‌های مختلفی در بین مردم همراه‌است؛ برای نمونه کودکان با شعار «قرقیعان و قرقیعان بین اقصیر و رمضان» «قرقیعان و قرقیعان بین شعبان و رمضان» و همچنین شعارهای «انطونه حق‌الله یرضی علیکم‌الله» «حق خداوند را بدهید خداوند از شما راضی باشد» و «عطونا الله یعدیکم بیت مکه یودیکم» «به ما عیدی بدهید که خدا عیدی سفر مکه به شما بدهد» به کوچه‌ها روانه می‌شوند.

 

همچنین در شهرهای دیگر نیز شعرهای «ماجینه یا ما جینه حل الکیس و انطینا» یعنی «آمدیم و آمدیم – در کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده» سروده می شود. اگر اهالی خانه در پشت بام باشند کودکان خطاب به آنها می گویند: «یا اهل سطوح تنطونه لو نروح» یعنی «ای افرادی که بالای پشت بام ایستاده‌اید، به ما عیدی میی دهید یا برویم؟

 

اما مشهور ترین شعر «قرقیعان و قرقیعان، الله یعطیکم رضعان» به معنای قرقیعان و قرقیعان خداوند به شما بچه عطا کند است.

 

درباره وجه تسمیه این آئین گفته شده است که کلمهٔ «قرقیعان» از «قرع الباب» به معنای در ‌زدن گرفته شده‌است. به این دلیل که کودکان در خانه‌ها را برای گرفتن شیرینی و عیدی می‌کوبند. نظر دیگری که درباره معنی «گرگیعان» آمده‌است این است که می‌گویند قرقیعان از کلمهٔ «قرّةالعین» گرفته شده است.

 

مراسم گرگیعان مصادف است با تولد امام حسن (ع) و خوشحالی حضرت محمد (ص) برای تولد اولین نوه اش، گفته شده که مردم برای عرض تبریک به امام علی (ع) و همسرش حضرت فاطمه زهرا «قرة عین! قرة عین!» گویان به درب منزلشان می رفتند و کم‌کم به صورت آئینی هرساله در میان مسلمانان رواج پیدا کرد.

 

این آئین در کشورمان در خوزستان، بوشهر و حتی در کیش برگزار می شود. همچنین کشورهای همسایه شیعه نشین نیز این آئین را هرساله به صورت با شکوهی برگزار می کنند.

 

به گزارش مهر، آئین گرگیعان یا قرقیعان از سنتهای شیعی و قدیمی این دیار است که از قلب تاریخ اسلام به یادگار مانده است.