لازم نيست حتما ورزشكار باشيد. براي همه ما پيش آمده كه دچار درد شديد و سفتي در بدن يا به اصطلاح گرفتگي عضلاني شده باشيم. اما اين گرفتگي عضلاني چيست؟ براي عمل طبيعي انقباض عضلات بدن نياز به مقادير كافي چربي، قند، اكسيژن و مواد معدني است. در حضور اين مواد عضلات از طريق پيام‌هايي كه مغز به آنها مي‌فرستد كنترل مي‌شوند. اگر هر كدام از اين عوامل به ميزان مورد نياز فراهم نباشند يا پيام‌هاي مغز دچار مشكل شود، عضلات انقباض پيدا كرده و در همان حالت باقي مي‌مانند. به اين حالت اصطلاحا گرفتگي عضلاني مي‌گويند.
علت چيست؟
كاهش يا افزايش كلسيم، سديم و پتاسيم در خون مي‌تواند موجب انقباض عضله و جلوگيري از بازگشت آن به حالت اول شود.يكي از عوامل گرفتگي، مصرف داروست. بعضي از داروها مي‌توانند موجب گرفتگي عضلاني شوند. به عنوان مثال داروهاي ادرارآور كه تعادل پتاسيم و منيزيم بدن را بر هم مي‌زنند، موجب گرفتگي عضلاني مي‌شوند.
گرفتگي عضلاني در هنگام خواب، معمولا به علت فشردگي يك عصب به وجود مي‌آيد. اگر در هنگام خواب فرد غلت بزند، ممكن است كه عصبي تحت فشار قرار گيرد، در اين هنگام يك پيام از محل فشردگي آغاز و به عضله مربوط به آن امتداد مي‌يابد.گرفتگي‌هاي عضلاني پس از فعاليت شديد ورزشي معمولا به علت از دست دادن آب بدن است.دليل مهم گرفتگي‌هاي عضلاني در ابتداي فعاليت عضلاني ناكافي بودن جريان خون در عضله است.نگه داشتن يك اندام به حالتي ثابت براي مدت طولاني و يا كار كشيدن بيش از حد آن نيز مي‌تواند باعث گرفتگي عضلات شود.
درمان
در لحظه‌اي كه عضله‌اي دچار گرفتگي شده باشد، بدون در نظر گرفتن عامل ايجادكننده، مي‌توان عضله را توسط يك دست كشيده و به طور متناوب با دست ديگر آن را ماساژ داد. اين صحنه را حتما بارها در مسابقات فوتبال ديده‌ايد. در بيشتر اوقات اگر گرفتگي عضله در افراد علت پزشكي جدي نداشته باشد، با يك دوره درماني ساده در چند روز يا چند هفته بهبود پيدا مي‌كند. براي بهبود سريعتر در 72 ساعت اوليه شروع گرفتگي عضلات فورا با يخ كمپرس سرد انجام مي‌دهند. البته مراقب باشيد كيسه يخ حداكثر 20 دقيقه روي موضع دردناك قرار گيرد. ماندن طولاني و بيش از 20 دقيقه موجب انقباض بيشتر و افزايش درد مي‌شود.پس از گذشت 3 روز از آغاز درد گرفتگي عضلات، كمپرس گرم تجويز مي‌شود. كمپرس گرم باعث شل شدن ماهيچه‌هاي منقبض شده و افزايش جريان خون در آنها مي‌شود. پزشكان براي كاهش درد انواع مسكن‌ها مانند استامينوفن، ديكلوفناك يا ناپروكسن را تجويز مي‌كنند. گاهي نيز از شل‌كننده‌هاي عضلاني استفاده مي‌كنند.در موارد خاص گرفتگي عضلاني نياز به بررسي دقيق‌تر و آزمايش خون از نظر املاح و مواد معدني است.
10 فرمان براي پيشگيري
پيشگيري از گرفتگي عضلات مربوط به علت آن است. براي اين‌كه دچار اين مشكل نشويد، توصيه‌هاي زير را جدي بگيريد.
1- نوشابه نخوريد زيرا نوشابه‌ها حاوي فسفات زياد است و ذخاير بدن از كلسيم و منيزيم بدن را تخليه مي‌كند.
2- يكي از درمان‌هاي موفق در موارد گرفتگي شبانه پا، ويتامين E است. جوانه گندم، روغن ذرت، غذاهاي تهيه شده از جو و دسر و ماكاروني حاوي ويتامين E هستند.
3- قبل از شروع حركات ورزشي بدن خود را به نحو صحيح و با تمرين‌هاي كششي گرم كنيد.
4- شايع‌ترين علت گرفتگي عضلاني در خانم‌هاي يائسه و باردار كمبود كلسيم است؛ به همين علت توصيه مي‌شود از مواد غذايي كلسيم دار در اين موارد استفاده كنند.
5- كافئين جذب ويتامين‌ها و مواد معدني بخصوص كلسيم را كاهش مي‌دهد و به بيماران مبتلا به گرفتگي پا توصيه مي‌شود تا حد ممكن، كافئين را از رژيم غذايي خود حذف كنند.
6- به مقدار كافي و به دفعات آب مصرف كنيد.
7- ماساژ عضلات بعد از ورزش و رفع خستگي عضلات، احتمال گرفتگي آنها را كاهش مي‌دهد.
8- بيش از حد توان خود فعاليت نكنيد و عضلات‌تان را تحت فشار زياد قرار ندهيد.
9- اگر در هواي گرم فعاليت مي‌كنيد حتما به ميزان كافي نمك بخوريد.
10- از قرار دادن عضلات خود در يك وضعيت ثابت به مدت طولاني خودداري كنيد.
