سخنی دیگر درباره نماز!!
تنها مشكلى كه دنیاى علم وصنعت امروز آن را حل نكرده، مشكل آرامش روحى است. هیچ چیز به انسان آرامش نمىدهد جز یاد خدا و ایمان و انس و عشق و توكّل به او.
وقتی نمازگزاران كه دل هایی آرام و نفوسی مطمئن دارند، گرد هم می آیند و خانوادهای را تشکیل می دهند، آن خانواده از آرامش برخوردار است و در آن خانه آرام، صفا و صمیمیت موج میزند و آنجا مالامال از نور خداست.
طی چند مقاله برخی خواص نماز را در تحقق آرامش روانی بررسی کردیم در این مقاله یکی دیگر از خاصیتهای ذکر اکبر خداوند را در بالا بردن آرامش روان بطور خلاصه بحث می کنیم.
بالا رفتن عزت نفس
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نماز را معراج مۆمن دانسته و میفرماید: الصّلاه معراج المۆمن. انسانی كه عروج یافته و اوج گرفته است، از عزت نفس برخوردار است. عزت نیز با رفتن به پیشگاه معبود حاصل میشود.
آنها كه نفس خویش را دارای عزت میدانند، كمتر تن به خطاها و امور ناپسند میدهند.
امام علی(علیه السلام) میفرمایند: «من كرمت علیه نفسه هانت علیه شهواته» هر كس كه نفسش در پیشگاه او ارزشمند باشد شهوات در نزد او خوار است و بیمقدار.
كارل راجرز كه بنیانگذار روش مشاوره غیر مستقیم است، اظهار میدارد، دانش آموزی كه از عزت نفس بالاتری برخوردار است كمتر تن به تقلب میدهد و نظریه تعهد مكبر حكایت از آن دارد كه اگر شخص احساس بی آبرویی كند، راحتتر تن به ارتكاب جرم میسپارد.
در خانهای كه همه در برابر معبود متواضعند و حرمت یكدیگر را نمیشكنند، همه از عزت نفس برخوردارند و ضمن برخورداری از آرامش روانی تن به جرائم نیز نمیدهند اما دور شدن از وادی بندگی و عدم انجام فرایض دینی، آدمی را به بندگی این و آن میكشاند و این در اثر نداشتن آگاهی و بصیرت است
نماز كه آدمی به هنگام ادای آن سر بر آستان معبود میساید. و پیشانی خویش را به رسم تواضع و بندگی به خاك میگذارد، باعث میشود تا موجبات رستگاری انسان فراهم شود. این سجده كه خضوع (تواضع بدنی) است و خشوع (تواضع قلبی)، موجبات اعتلای آدمی را فراهم میسازد «قد افلح المۆمنون الّذین هم فی صلاتهم خاشعون» و در اثر بندگی آدمی به مقامی بالا و والا میرسد.
پس تواضع در مقابل خالق رمز كمال آدمی است و انسان برخوردار از كمال در همه جا و از جمله محیط خانواده احترام دیگران را پاس میدارد و نیاز به داشتن عزت نفس و برخورداری از احترام، به نظر «مازلو» یكی از نیازهای اساسی روانی آدمی است كه با تأمین آن سلامت روانی انسان تأمین میگردد به نحوی كه او را از تعادل روانی برخوردار میسازد. در خانهای كه پیر و جوان و كودك و خردسال همه از احترام و عزت نفس بهره گرفتهاند همه میتوانند از آرامش روانی برخوردار باشند.
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نماز را معراج مۆمن دانسته و میفرماید: الصّلاه معراج المۆمن. انسانی كه عروج یافته و اوج گرفته است، از عزت نفس برخوردار است. عزت نیز با رفتن به پیشگاه معبود حاصل میشود
در خصوص احترام به پیران و كودكان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) میفرماید: «لیس منّا من لم یرحم صغیرنا و لم یوقّر كبیرنا» از ما نیست كسی كه به كودكان ما ترحم و لطف نكند و بزرگترهای ما را محترم نشمارد. پس در خانهای كه همه در برابر معبود متواضعند و حرمت یكدیگر را نمیشكنند، همه از عزت نفس برخوردارند و ضمن برخورداری از آرامش روانی تن به جرائم نیز نمیدهند اما دور شدن از وادی بندگی و عدم انجام فرایض دینی، آدمی را به بندگی این و آن میكشاند و این در اثر نداشتن آگاهی و بصیرت است.
و این نوشتار را با این حدیث زیبا از امیرمومنان حضرت علی علیه السلام به پایان می بریم:
امام على علیه السلام :
لَو یَعلَمُ المُصَلّى ما یَغشاهُ مِنَ الرَّحمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛
اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت.
(غررالحكم، ج 5، ص 116، ح 7592)