طاق بستان
محوطه تاریخی طاق بستان، در دامنه کوهی به همین نام و در کنار چشمه ای در شمال شرقی حاشیه شهر کرمانشاه قرار دارد. در این محوطه، آثاری از دوره ساسانی شامل سنگ نگاره اردشیر دوم و دو ایوان سنگی به نام های ایوان کوچک و بزرگ وجود دارد. ایوان کوچک در سمت چپ سنگ نگاره اردشیر دوم و ایوان بزرگ در سمت چپ ایوان کوچک دیده می شود. سیاحان، مورخین وجغرافی نویسان دوره اسلامی ضمن توصیف سنگ نگاره های طاق بستان، از این محوطه با نام های متفاوتی یاد کرده اند. ابن فقیه و ابن رسته این مکان را «شبدیز» و یاقوت حموی آن را «قصر شیرین» نامیده است. همچنین حمدالله مستوفی آن را «طاق بسطام» و عده ای دیگر آن را «طاق بهستون»، «طاق بیستون» و «تخت بستان» نامیده اند. اهای محل نیز این محوطه را با نام «طاق وسان» و «طاق بسان» می شناسند؛ زیرا «سان» در لفظ محلی به معنی سنگ است و «طاق وسان» یعنی طاقی که در سنگ کنده شده است. امروزه نیز د راکثر محافل ایران شناسی، از این مکان با نام «طاق بستان» یاد می شود.
بیستون
نقش برجسته و کتیبه داریوش اول:
این نقش برجسته دوره هخامنشی یکی از با ارزش ترین یادگارهای ادبی و تاریخی ایران است و درسی کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه، بر روی صخره معروف به بیستون حجاری شده است. از این کوه در متون تاریخی به نام های «بغستان» به معنی جایگاه خدایان، «بهیستان»، «بهیستون»، «بهستون»، «بهستان» و بیستون یاد شده است.
سنگ نگاره داریوش اول شش متر طول و 20/3 متر عرض دارد. در سمت چپ صحنه این سنگ نگاره، تصویر داریوش به ارتفاع 78/1 متر حجاری شده است. وی تاج کنگره داری بر سر و پیراهن بلندی بر تن دارد. ریش او مجعد و چهارگوش است و موهای مجعدش را در پشت سر جمع کرده است. او دست راست را به علات احترام بالا برده و در دست چپش کمانی را گرفته است. در این صحنه، داریوش پای چپش را بر روی سینه «گئومات مغ» نهاده است. در پشت سر داریوش «وینده فره نه» کمان دار و «گئوبروه» نیزه دار – از جمله هفت تنی که در بر اندازی گئومات شرکت داشتند – ایستاده اند.
در زیر پای چپ داریوش گئومات مغ به پشت خوابیده و به علامت تسلیم، دست هایش را بالا برده است. پشت سر او نیز صف اسیران – با گردن ها و دست های از پشت بسته – دیده می شود. در بالای سر هر یک از این اسیران و در زیر تنه گئومات مغ و نیز بر روی دامن اسیر سوم نام و نقش پادشاه شورش گرو جایی که در آن جا شورش کرده، ذکر شده است.
در بالای سر اسیران، تصویر نمادینی از اهورامزدا در حال اهدای حلقه قدرت به داریوش حجاری شده و داریوش نیز دست راستش را به نشانه ی نیایش اهورا مزدا بلند کرده است.
این سنگ نگاره در طول زمان تکمیل شد. در آغاز داریوش تنها به نقوش فوق به جز نقش «سکونخا» اکتفا کرد. در این زمان تنها به نقر نبشته ای کوتاه به خط میخی عیلامی در فضای بالای سر خود فرمان داده بود. در این نوشته داریوش به معرفی خود و خاندانش می پردازد و در حقیقت با این نوشته مشروعیت خود را اعلام می کند. پس از آن شرح فتوحاتش را به خط میخی عیلامی در سمت راست سنگ نگاره و در مرحله بعد با خط میخی بابلی در سمت چپ سنگ نگاره نقر می کند. در مرحله نهایی نیز در زیر نقوش برجسته، شرح فتوحاتش را به خط میخی و به زبان فارسی باستان نقر می کن.
هنوز سنگ تراشان هخامنشی در حال نوشتن خطوط بر سینه کوه بودند که سکاها دوباره سر به شورش گذاشتند. داریوش در سال 519 ق.م سکونخاشاه سکاها را شکست داد و این رویداد را بی درنگ به سنگ نبشته اضافه کرد. چون جایی برای اضافه نمودن تصویر شاه سکایی باقی نمانده بود، داریوش دستور داد تا بخشی از تن عیلامی را پاک و آن را در سمت چپ قسمت پایین، کنار متن فارسی باستان از نو نقر و به جای تن عیلامی، تصویر سکونخا را حجاری کنند. در این سنگ نبشته، داریوش ابتدا به معرفی خود و خاندانش می پردازد و سپس واقعه قتل گیومات مغ را که پیس از مرگ «کمبوجیه» سلطنت را نصب کرده بود، شرح می دهد. پس از آن به شرح جنگ هایی که بر ضد بزرگان و امرای یاغی کرده بود، می پردازد و در خاتمه به هر کس که این کتیبه بزرگ را محو کند، نفرین می کند.
کاخ خسرو:
در حاشيه شمالي شهر کنوني قصر شيرين و در نزديکي آتشکده چهار قابي، ويرانه هاي قصر خسرو پرويز ديده مي شود. اين بنا در جهت شرقي – غربي و به ابعاد 285×98 متر بر روي مصطبه اي به ارتفاع هشت متر ساخته شده است. راه ورد به داخل بنا از طريق پلکان صورت مي گرفت. در قسمت شرقي بنا، تالار ستون دارد مستطيل شکلي ديده مي شود و سقف آن به وسيله طاق هاي آجري پوشش داده شده است. در پشت اين تالار، اتاق گنبددار بزرگي قرار دارد و راه ورود به آن از طريق درگاهي که در قسمت غربي تالار ايجاد شده است، صورت مي گيرد. در شمال و جنوب اتاق گنبدار، اتاق هاي مستطيل شکلي وجود دارد که از طريق اتاق گنبدار قابل دسترسي بوده اند. همچنين در پشت اتاق گنبددار، حياط مربع شکلي به ابعاد 27×27 متر با رواق ستون دار قرار دارد.
اطراف اين حياط را اتاق هاي متعددي فرا گرفته است. در قسمت غربي حياط نيز ايواني ساخته شده است که از طريق درگاهي به حياط ديگر کاخ منتهي مي شود. در اطراف اين حياط ها نيز مجموعه اتاق ها و اصطبل ها قرار دارند. در قسمت شمالي تراس، چند خانه به صورت يک مجموعه ديده مي شود. ظاهراً خانه هايي که در قسمت مرکزي قرار دارند، حرم پادشاه و خانه هاي اطراف مکاني براي پذيرايي از ميهمانان بوده است. در مورد اين کاخ، مورخين و جغرافي نويسان ايراني و عرب مطالب فراواني نوشته اند. آنها بر اين اعتقادند که اين کاخ توسط خسو پرويز در ميان باغ وسيعي ساخته شد و حيوانات وحشي با آزادي تمام در اين مکان مي زيستند و آب فراواني از رودخانه الوند در اين باغ جريان داشت. ياقوت حموي اين کاخ را جزء عجايب جهان به شمار مي آورد که در سال 628 م توسط «هراکليوس» ويران شد.
آتشکده چهار قاپی:
«چهار قاپو» يا «چهار قاپي» به معني «چهار در»، از جمله آتشکده هاي دوره ساساني در شهر مرزي قصر شيرين است. اين آتشکده از نوع آتشکده هايي است که داراي دالان طواف بوده و به مرور زمان رواق آن فرو ريخته است و تنها در برخي از قسمت ها، آثاري از آن ديده مي شود. اين آتشکده اتاقي مربع شکل به ابعاد 25×25 متر است و سقفي گنبدي شکل به قطر شانزده متر داشت که متأسفانه اکنون اثري از آن باقي نمانده است و تنها بقاياي گوشواره ها در چهار گوشه آن ديده مي شود. اين اتاق مربع شکل داراي چهار درگاه ورودي است که به رواق اطراف فضاي مرکزي منتهي مي شوند. در اطراف اين بنا مجموعه اتاق ها و فضاهايي وجود دارد که بخش هايي از آن در نتيجه کاوش هاي باستان شناختي سال هاي اخير شناسايي شده است. اين بنا با استفاده از مصالح محلي از قبيل لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده و گنبد آن آجري بوده است.
معبد آناهیتا و هرسین
بنای معروف به معبد آناهیتا در مرکز شهر کنگاور بر سر راه همدان به کرمانشاه قرار دارد. این بنا بر روی تپه ای طبیعی با حداکثر ارتفاع سی و دو متر نسبت به سطح زمین های اطراف ساخته شده است. نقشه این بنا چهار ضلعی، به ابعاد 224×209 متر و هر ضلع آن به شکل صفه ای به قطر هجده متر است. این صفه ها با لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده اند و نمای بیرونی آنها به وسیله سنگ های بزرگ تراشیده شده، به صورت خشکه چین پوشش داده شده است. در مواردی برای اتصال برخی از بلوک ها، از بست های آهنی و سربی استفاده شده است.
در قسمت جنوبی بنا، پلکان دو طرفه ای به درازای یک صد و پنجاه و چهار متر وجود دارد. هر دو تا پنج پله، در یک بلوک سنگی ایجاد شده است. در حال حاضر تعداد سنگ پله ها در پلکان شرقی بیست و شش پله و در پلکان غربی بیست و یک پله است.
با توجه به ارتفاع دیوار که 20/8 متر از آن باقی مانده، به طور یقین تعداد پله ها بیشتر از این بوده است. در بخش شمال شرقی بنا نیز دو ردیف موازی سنگ های تراشیده به کار رفته که نشان از ورودی به عرض دو متر در این بخش از بنا است. در مرکز بنا، صفه ای با جهت شرقی – غربی ساخته شده که نود و سه متر درازا و 30/9 متر پهنا و بین سه تا پنج متر ارتفاع دارد. بر روی صفه های چهارگانه این بنا به جز فاصله بین دو رشته پلکان جنوبی، یک ردیف ستون قرار گرفته است. این ستون ها کوتاه و قطور هستند.
برخی از مورخین این بنا را معبدی برای الهه آناهیتا دانسته اند. آناهیتا ایزد بانوی آب های روان، زیبایی، فراوانی و برکت در دوران پیش از اسلام بوده است. برخی دیگر از محققین به تبعیت از نوشته های مورخین ایرانی و عرب سده سوم ه.ق به بعد، این بنا را کاخی ناتمام برای خسرو پرویز معرفی کرده اند. عده ای نیز زمان ساخت آن را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم ق.م و عده دیگر آن را به سده اول ق.م نسبت می دهند. سیف الله کامبخش فرد – کاوشگر بنا – آن را به سه دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی نسبت می دهد و مسعود آذرنوش کاوشگر دیگر بنا، آن را کاخ ناتمامی از خسرو پرویز در اواخر دوره ساسانی می داند.
هرسین
در داخل پارک شهر هرسین بقایایی از آثار دوره ساسانی وجود دارد که از جمله آن صفحه تراشیده ای است که در دامنه کوه ایجاد شده است. این صفحه به طول 52/46 متر و ارتفاع 25/12 متر است. این صفحه تراشیده به سه بخش تقسیم شده است: بخش اول آن به طول 22/31 متر است و صفه ای در جلوی آن تراشیده شده است. این صفه به نهر آبی مشرف است. قسم دوم به طول 50/10 متر و قسمت سوم به طول 25/5 متر است. در جلوی قسم دوم و سوم نیز صفه ای به عرض 15/8 متر دیده می شود.
در قسمت جنوب شرقی این صفحه تراشیده، حوض دایره شکلی از سنگ ایجاد شده است. قطر دهانه این حض 86/3 متر و عمق آن 66 سانتیمتر است. در وسط حوض، مخروط ناقص فواره مانندی به ارتفاع 66 متر وجود دارد که محیط تحتانی 24/2 متر است. قسمت تحتانی این مخروط ناقص، به شکل دوازده ضلعی نامنظم است. سطح فوقانی فواره، به صورت دایره ای است که در وسط یک صفحه دوازده ضلعی قرار دارد. در قسمت شمالی حوض، پیش رفتگی مستطیل شکلی به ابعاد 40×20 سانتیمتر وجود دارد. همچنین در نزدیکی این حوض سنگی، طاقی از یک سنگ یک پارچه دیده می شود که دارای قوسی گهواره ای است. در قسمت تحتانی طاق، تخته سنگی به شکل مکعب مستطیل وجود دارد، احتمالاً طاق بر روی این تخته سنگ قرار گرفته است. در کنار این طاق نیز بخشی از یک پلکان سنگی سه پله ای وجود دارد. در جنوب این مجموعه و در اطراف میدان شهر، بقایای یک بنای سنگی از دوره ساسانی به چشم می خورد. این مکان امروزه تبدیل به پارک شده و بخش زیادی از آن به دلیل ساخت و سازهای جدید از بین رفته است. مصالح به بکار رفته در این بنا شامل لاشه سنگ و ملاط گچ است و در بعضی از قسمت ها روکار دیوار با بلوک های سنگی مکعب مستطیل چیده شده است.
طاقگرا:بناي مستطيل شكل طاقگرا به ابعاد 86/4*70/7 متر در گردنه پاتاق، بر سر راه كرمانشاه به سر پل ذهاب و در كنار راه باستاني سنگفرش شدهاي قرار دارد كه فلات ايران را به بين النهرين ارتباط ميداد. به علت تغيير مسير، اين راه و بناي طاقگرا اكنون در شيبهاي پايين جاده آسفالته قرار گرفته است.
از نظر معماري، بناي طاقگرا، فضاي ايوان مانندي است كه تماماً از سنگ ساخته شده است. ورودي آن به طرف جنوب و مشرف بر جاده سنگفرش باستاني است و با بلوكهاي سنگي كه به صورت مكعب مستطيل تراشيده شدهاند، ساخته شده است. مصالح داخلي ديوارها نيز از لاشه سنگ و ملاط گچ است. ديوارهاي بنا تا حدودي بلندتر ساخته شدهاند تا بتوانند سقف طاق را كاملاً مسطح نمايند. در بالاترين بخش بر روي لبه بام بنا، يك رديف كنگره به ارتفاع نود و دو سانتيمتر قرار گرفته است. بنا بر اين ارتفاع بنا از سطح زمين تا بالاترين نقطه 7/11 متر است. همچنين عرض دهانه طاق 10/4 متر و عمق آن 10/3 متر است. ديوارهاي داخلي بنا با نقوش هندسي حجاري شده است.
سوغات کرمانشاه
[ویرایش]
كرمانشاه از دیر باز به داشتن شیرینیهای خوشمزه و معروفی چون نان برنجی، شكری ، خرمایی و كاك زبانزد بوده است. نان برنجی و كلوچه شكری از تولیدات معروف و بسیار خوشمزه و مقوی استان كرمانشاه است كه بالغ بر یك قرن است كه سوغات شهر كرمانشاه به حساب می آید. میتوان از پیشكسوتان در این امر از مرحوم حاج امید علی كلوچه پز ، مرحوم حاج حیدرعلی فوائدی ، مرحوم علی اكبر شكرریز ، مرحوم حاج عباس جعفری و بسیاری اساتید دیگر یاد كرد.
نان برنجی یا كلوچه برنجی را از تركیب آرد برنج، روغن ، شكر و تخم مرغ ، روغن حیوانی یا نباتی ، زعفران ، هل ، آب ، گلاب و دانه حرفه تهیه می- كنند. برای تهیه نان شكری هم از آرد گندم به جای آرد برنج استفاده میشود .نان برنجی انواع گوناگونی نیز دارد كه از آن میان میتوان به نان برنجی ساده و نان برنجی زعفرانی اشاره كرد. نكته جالبی كه در خصوص نان برنجی وجود دارد این است كه در روایات معصومین (ع) هم به فواید نان برنجی اشاره شده است، به طوریكه در كتاب نسخههای شفا بخش تالیف، علی محمد حیدری نراقی از امام رضا (ع) نقل شده: " چیزی سودمند تر از نان برنجی برای معده مسلول وجود ندارد. "
كاك تخم مرغی از دیگر شیرینیهای كرمانشاه است كه سال ها پیش در كرمانشاه مرسوم شده است و امروز در كنار نان برنجی و نان شكری تولید و عرضه میشود. شیرینی كاك، سبك ، خوش مزه و پر انرژی است، كاك را از آرد گندم ، شكر ، تخم مرغ ، دارچین ، روغن ، هل و آب درست میكنند. كاك پزان كرمانشاه در تهیه این نوع شیرینی سلیقه به خرج داده و روی كاك را با پودر پسته ، نارگیل و خلال بادام تزیین میكنند. شیرینی كاك را معمولا در كنار و به همراه نان برنجی و خرمایی در اعیاد مختلف استفاده میكنند.
نوع دیگری از شیرینیهای خوشمزه كرمانشاه نان خانقی یا نان خرمایی است كه تركیبی از آرد گندم ، شكر ، روغن ، زعفران ، آب ، گلاب ، تخم مرغ و خرما است. در گذشته فروشندگان با ذوق و سلیقه داخل نان خرمایی سكههای ده شاهی می- گذاشتند و به این ترتیب برای مشتریان بخصوص بچهها بازار گرمی میكردند. نان خرمایی را هم در مغازه نان برنجی پزها عرضه میكنند.
انواع نانهای نامبرده با روغن كرمانشاهی (روغن حیوانی ) كه شهرت جهانی دارد به طور سفارشی و با روغن نباتی به طور روزمره تهیه میشود. میزان تولید روزانه نان برنجی بین 9 .تا 20 تن در فصول مختلف سال می رسد
از دیگر سوغاتیهای كرمانشاه كه بسیار معروف است روغن حیوانی است كه فرآورده دامی استان كرمانشاه بوده و بسیار خوشبو و معطر است. استفاده از روغن حیوانی در پخت شیرینیهای كرمانشاه طعمی فراموش نشدنی به این شیرینیها میدهد.
صنایع دستی کرمانشاه
[ویرایش]
شاخص ترین تولیدات صنایع دستی استان كرمانشاه گلیم، قالی، و گیوه و سازهای سنتی است در كنار آنها صنایع دستی دیگری نیز وجود دارد از جمله: جاجیم بافی، چاقو سازی و ابزار آلات فلزی قلمزنی منبت، معرق، پارچه دستباف، نازك كاری چوب و ریزه كاری چوب، نمد مالی، مصنوعات چرمی، و ساخت زیور آلات محلی، چیغ بافی، فلز كاری، دوختهای سنتی ( رودوزی ) گلیم گل بر جسته، سفالگری طراحی سنتی، سبد بافی، نساجی ( موج بافی و اهرامی بافی ) تراش شیشه، رنگرزی سنتی، طراحی فرش، تذهیب، نگار گری، خراطی و مجسمه سازی.
گیوه بافی از صنایع دستی معروف کرمانشاه
گلیم کرمانشاه
جاجیم بافی کرمانشاه
موج بافی کرمانشاه
مراكز تولید صنایع دستی به ترتیب شهرستانها :
1 ) كرمانشاه: قالی، گلیم، انواع گیوه ( گیوه رنگی، گیوه های رویه سوزنی با زیره های چرمی، آجیده ولاستیكی ) موج بافی، جاجیم بافی، ساخت سازهای سنتی، قلمزنی روی مس، معـــــــــرق، منبت، ریزه كاری چوب، نمد مالی، مصنوعات چرمی، ساخت زیور آلات، رودوزی، بافت گلیم گل بر جسته، سفالگری، طراحی سنتی، تراش شیشه، رنگرزی سنتی، طراحی فرش، خراطی، مشبك، نازك كاری و مجسمه سازی.
2 ) اسلام آباد غرب: ساز سنتی، موج بافی، قالیبافی، چیغ بافی، ساخت زیور آلات محلی، جاجیم بافی، رنگرزی سنتی، نمد مالی
3 ) كرند غرب: چاقو سازی، فلز كاری، ساخت سازهای سنتی ( تنبور، سه تار) موج بافی
(4 سرپل ذهاب: موج بافی، چیغ بافی، بافت سیاه چادر، قالی بافی
(5 قصرشیرین: موج بافی، قالیبافی حصیر بافی (جارو بافی )
(6گیلانغرب: گلیم بافی، چیغ بافی، نمد مالی
7 ) پاوه: قالیبافی، گیوه دوزی ( زیر پارچه ای ) پارچه بافی ( چوخه رانك ) نساجی، سبد بافی
8 ) جوانرود: گلیم بافی، اهرامی بافی و موج بافی، گیوه بافی، قالیبافی، جاجیم بافی
(9هرسین: گلیم بافی، گیوه بافی، جاجیم بافی، ساخت زیور آلات محلی
10 ) صحنه: گلیم بافی، جاجیم بافی، ساخت سازهای سنتی، قالیبافی
11 ) سنقر: قالیبافی، جاجیم بافی، طراحی نقشه فرش، رنگرزی سنتی
12 ) كنگاور: قالیبافی، ساز سنتی
شماره تلفن های ضروری استان کرمانشاه
[ویرایش]
ادارات و ارگانها
فرهنگ و ارشاد اسلامی استان : 3-55472
سازمان ایرانگردی و جهانگردی : 789555
استانداری : 722395
فرودگاه : 5-41001
راهنمایی و رانندگی : 832222
آتشنشانی : 24444
ارتباط بینالمللی : 116
اطلاعات تلفنی : 118
پست تلفنی : 119
پلیس راه محور سنندج : 40650
پلیس راه محور بیستون : 39116
پلیس راه محور خسروی : 28911
میراث فرهنگی : 775042
روابط عمومی شهرداری : 26041
اداره اماكن نیروی انتظامی : 23716
سازمان حمل و نقل و پایانهها : 775023
هتلهای كرمانشاه
هتل آزادگان : 4-92003
هتل رسالت : 38786
هتل سروش : 3-27001
هتل بیستون : 23792
هتل آزادی : 833076
هتل استقلال : 25948
هتل معراج : 830332
هتل راه كربلا : 775999
دفاتر هواپیمایی و مسافربری
هواپیمایی هما : 4-53813
هواپیمایی آسمان : 831255
آژانس هواپیمایی كیش : 24812
آژانس هواپیمایی ستاره سهیل : 771115
آژانس خدمات مسافرتی : 761115
تعاونی یك ایران پیما : 45200
تعاونی چهار میهن تور : 45499
تعاونی پنج ایران توریست : 47500
تعاونی هفت اتو عدل : 47200
تعاونی هشت لوان تور : 47800
تعاونی نه پارس پیما : 23726
تعاونی یازده گیلان تور : 28342
تعاونی پانزده تیبیتی : 47600
شركت ایرانپیما : 46200
دفتر خدمات مسافرتی كیا : 26042
تعاونی خدماتی مسافرتی جولان : 778380
دفتر خدمات مسافرتی ایران بیستون : 20565
بیمارستانها و داروخانهها
بیمارستان طالقانی : 57753
بیمارستان شهدا : 54120
درمانگاه تعضدی : 22333
درمانگاه امام رضا : 35131
داروخانه آزادی : 839129
داروخانه بوعلی : 23507
داروخانه دكتر عبدی : 839202
داروخانه دكتر طوسی : 22705
بـازم با گریه خوابم برد بـازم خواب تــــو را دیدم
دوباره....
چقدر غمگینم و تنـــها چقدر می خوام که باز بـارون بباره
بزن بــارون ببار آروم بروی پلکای خسته ام
بزن بــارون تو می دونی هنوزم یاد اون هستم