0

سیمای محمد (ص)

 
lenditara1
lenditara1
کاربر طلایی1
تاریخ عضویت : بهمن 1391 
تعداد پست ها : 9088
محل سکونت : همین دورو ورا

سیمای محمد (ص)

 

سیمای محمد (ص)




بشر همواره به دنبال عقاید و معلومات ویژه خود و افكار و عواطفی كه او را احاطه كرده، به یك سلسله آداب و رسوم پای‌بند بوده است. آداب و سنّت‌ها در حقیقت، آینه و نمایشگر روح انسان‌ها و جوامع بشری است؛ زیرا تصوّرات، اندیشه‌ها و عقاید و افكار در آداب و رسوم ملّت‌ها و افراد جلوه‌گر می‌شود.

از زمان هبوط حضرت آدم(ع) به زمین تا به امروز یك سلسله آداب و رسوم در میان خداپرستان و موحّدان مرسوم بوده كه با سنن نوع بشر متفاوت است، این رجال و برگزیدگان به نام انبیا، مطالبی را به صورت وحی و الهام از دستگاه آفرینش دریافت كرده و به مردم جهان عرضه كرده‌اند.

سیره و روش زندگی حضرت محمّد(ص) به عنوان خاتم پیامبران، از جمله روش‌هایی است كه خداوند آن را به عنوان یك نمونه مورد تأیید برای انسان‌ها توصیه كرده است و به روشنی در قرآن كریم رسول اكرم(ص) را به عنوان یك اسوه و الگوی حسنه كه متخلّق به اخلاق الهی و پسندیده می‌باشد، معرفی كرده است.


آداب نماز پیامبر(ص)
در كتاب «مكارم الاخلاق» روایت شده كه رسول خدا(ص) فرمودند: «نور چشم من در نماز و روزه قرار داده شده است؛ یعنی آن دو را از هر چیز دوست‌تر دارم.» در كتاب «اماليِ» شیخ طوسی از رسول خدا(ص) روایت شده كه فرمود: «ای اباذر! خدای عزّوجلّ روشنی چشم مرا در نماز قرار داده و آن را محبوب من گردانیده، همچنان كه طعام را بر گرسنه و آب را بر تشنه محبوب ساخته است.» سپس فرمود:

«آدم گرسنه با خوردن غذا و تشنه با نوشیدن آب سیر می‌شود؛ امّا من با خواندن نماز سیر نمی‌شوم.»


1. نمازهای مستحبّی پیامبر(ص):

پیامبر(ص) دو برابر نمازهای واجب، نماز مستحبّی به جا می‌آورد، ایشان هنگام اذان ظهر هشت ركعت نافله، چهار ركعت نماز ظهر و سپس هشت ركعت نافله و چهار ركعت نماز عصر، سه ركعت نماز مغرب و سپس چهار ركعت نافله و چهار ركعت عشا و دو ركعت نمار شفع، سپس هشت ركعت نماز شب و سه ركعت وتر (2 ركعت شفع و یك ركعت وتر) و دو ركعت نماز نافله صبح و دو ركعت نماز صبح به جای می‌آورد.


2. نماز جماعت پیامبر(ص):

در «تنبیه الخواطر» آمده است كه لقمان می‌گوید: پیامبر(ص) صفوف ما را منظّم می‌كرد كه گویا مانند چوب‌های تیر هیچ گونه كجی نداشت و گاهی كه می‌دید ما غفلت داریم، تذكّر می‌داد و بنابراین روزی هنگام تكبیرة ‌الاحرام متوجّه مردی شد كه سینه‌اش جلوتر از دیگران است.

فرمود: بندگان خدا، صفوف خود را منظّم كنید؛ وگرنه بین دل‌هایتان اختلاف و تفرقه خواهد افتاد. پیامبر(ص) در نماز دست‌ به شانه‌های ما می‌گذاشت و می‌فرمود منظّم و صاف بایستید؛ وگرنه دل‌هایتان دچار تفرقه خواهد شد.

آداب قرائت قرآن پیامبر(ص)
شیخ ابوالفتوح رازی در «تفسیر» خود نقل كرده كه
رسول خدا(ص) نمی‌خوابید تا مستحبّات را تلاوت كند و می‌فرمود:
«در این سوره‌ها آیه‌ای است كه از هزار آیه برتر است»، گفتند: چه سوره‌هایی است، فرمود: «سوره حدید، حشر، صف، جمعه و تغابن.»
در كتاب «مجمع ‌البیان» روایت شده كه حضرت علی(ع) فرمود:
«رسول خدا(ص) سوره «سبّح اسم ربّك الاعلی» را دوست داشت و فرمود: اوّل كسی كه گفت: «سبحان ربّی الاعلی» همانا میكائیل بود.»
در مجمع البیان آمده است: پیامبر(ص) وقتی كه سوره اعلی را می‌خواند، می‌فرمود: «سبحان ربّی الاعلی».

آداب دعا كردن پیامبر(ص)
دعای پیامبر(ص) هنگام برخاستن: هنگامی كه پیامبر(ص) از جایی برمی‌خاست، می‌فرمود: «سبحانك الّلهمّ و بحمدك اشهد ان لا اله ‌الّا انت استغفرك و اتوب الیك؛ یعنی منزّه هستی ای خداوند كه به ستایش تو مشغولم گواهی می‌دهم كه جز تو خدایی نیست و از تو آمرزش می‌خواهم و به سوی تو توبه می‌نمایم.»
دعای پیامبر(ص) هنگام نگاه كردن در آینه: پیامبر(ص) وقتی كه در آینه نگاه می‌كرد، می‌فرمود: «الحمدالله الّذی اكمل خلفی و احسن صورتی و زان منّی ماسان من غیری و هدانی للاسلام و من علی بالنبوّه» به این معنا كه ستایش خداوندی را كه آفرینش من را كامل و صورت من را زیبا قرار داد و مقابل عیب دیگران مرا زینت بخشید، به اسلام هدایتم كرد و با نبوّت، نعمت بزرگی به من عطا كرد.


شمایل پیامبر اكرم(ص)
پیامبر اكرم(ص) در دنیا و ناملایمات آن، هرگز به خشم نمی‌آمد و چون حقّی پایمال می‌شد، از شدّت خشم كسی او را نمی‌شناخت و از هیچ چیز پروا نداشت تا آنكه حق را یاری كند.
امام حسین(ع) در خصوص برخی ویژگی‌های آن حضرت می‌فرماید: «از پدرم از وضع داخلی رسول خدا(ص) سؤال كردم، پس فرمود: «به منزل رفتنش به اختیار خود بود و چون به منزل تشریف می‌برد، اوقات خویش را به سه بخش تقسیم می‌كرد: قسمتی را برای عبادت خدا و بخشی برای اهل بیت خود و جزئی را به خود اختصاص می‌داد.

آن بخشی را كه مربوط به خودش بود، به صادر كردن دستورهای لازم به خواصّ اصحاب و رسیدگی به كارهای عمومی مردم صرف می‌كرد.» در جای دیگر امام حسین(ع) می‌فرماید: «از پدرم امیرالمؤمنین(ع) از سیره رسول خدا(ص) در خارج از منزل پرسیدم، فرمود: «رسول خدا(ص) زبان خود را از غیر سخنان مورد لزوم باز می‌داشت و با مردم انس می‌گرفت و آنان را از خود دور نمی‌كرد، بزرگ هر قومی را گرامی می‌داشت و او را بر قومش حاكم می‌كرد».»
باز هم از امام حسین(ع) نقل است كه فرمود: «به طور دائم خوشرو و خوشخوی و نرم‌خوی بود، خشن و درشتخو و فحّاش و عیبجو نبود و كسی را زیاد مدح نمی‌كرد و از چیزی كه به آن رغبت و میل نداشت، غفلت می‌ورزید و به طوری كه مردم از او نه مأیوس و نه ناامید می‌شدند. هرگز كسی را سرزنش نمی‌كرد و از او عیب نمی‌گرفت و لغزش و عیب‌های مردم را جست‌وجو نمی‌كرد و سخن نمی‌گفت: مگر در جایی كه امید ثواب در آن داشت.»
امام محمّد غزالی در كتاب «احیاء العلوم» خود، پیرامون برخی از آداب و سنن پیامبر اكرم(ص) می‌گوید: رسول خدا(ص) گفتارش از همه فصیح‌تر و شیرین‌تر بود، سخنانش همه كوتاه و جامع و خالی از فضول و وافی به تمام مقصود بود و كلمات گفتارش به یكدیگر پیوستگی داشت.
رسول خدا(ص) در خصوص خصوصيّات فردی خود در جایی می‌فرماید: «بدانید كه هر عبادتی در ابتدا شدّت و افراطی دارد، بعد این حالت به فترت و سستی بر می‌گردد، پس كسی كه شدّت عبادتش بر طبق سنّت من بشود، راه را پیدا كرده و هر كس مخالف سنّت شد، گمراه گشته و عمل او تباه خواهد بود، مردم بدانید من نماز می‌خوانم، می‌خوابم، روزه می‌گیرم، افطار می‌كنم، می‌خندم و گاهی می‌گریم.

پس هر كس از راه روشن سنّت من اعراض كند، از من نیست.»

آداب معاشرت پیامبر اكرم(ص)
در این باب نیز روایات بسیاری نقل شده كه هر یك بیانگر خلق و خوی و آداب معاشرت نیكوی پیامبر اكرم(ص) است كه می‌تواند راهنمای مناسبی برای پیروان آن حضرت باشد.
دیلمی در كتاب «ارشاد القلوب» روایت كرده كه: آن حضرت اگر به خوردن چیزی دعوت می‌شد، آن را كوچك نمی‌شمرد؛ هر چند خرمایی پوسیده باشد.‌ مخارج زندگی ایشان سبك و دارای طبع بزرگ و خوش معاشرت و خوش‌رو بود. بدون اینكه بخندد، همیشه تبسّمی بر لب داشت، بدون اینكه چهره‌اش درهم كشیده باشد، اندوهگین به نظر می‌رسید، بدون اینكه از خود ذلّتی نشان دهد، همواره متواضع بود، بدون اینكه اسراف بورزد، سخی بود.

دل‌نازك و به همه مسلمانان مهربان بود و هرگز دست طمع به سوی چیزی دراز نكرد. تواضع و فروتنی از خصوصيّات بارز آن حضرت بود تا آنجا كه ایشان در جایی می‌فرماید: «از چند چیز تا هنگام مرگ دست بر نمی‌دارم، روی زمین با بردگان غذا خوردن، لباس پشمینه پوشیدن و به كودكان سلام كردن تا اینكه بعد از من سنّت شود.»
در كتاب «اخلاق» از ابوالقاسم كوفی نقل شده كه گفت: رسول خدا(ص) برای خود از كسی انتقام نگرفت؛ بلكه از آنان كه آزارش می‌دادند، می‌گذشت و آنان را عفو می‌كرد.
پیامبر(ص) نیز در روایات مختلف به رفتار و آداب معاشرت خود اشاره كرده است؛ چنان كه در كتاب «كافی» از
امام صادق(ع) در حدیثی از پیامبر(ص) روایت شده كه فرمود: «پروردگارم! به من فرمان داد كه مسلمانان فقیر را دوست بدارم.» همچنین در حدیثی از رسول خدا(ص)‌ نقل شده كه فرمود: «جبرئیل از جانب پروردگارم بر من نازل شده و گفت: ای محمّد بر تو باد كه حسن خلق را بر خود ملازم سازی؛ زیرا كه بدخلقی خیر دنیا و آخرت را از بین می‌برد»، سپس آن حضرت فرمود: «آگاه باشید كه شبیه‌ترین شما به من كسانی هستند كه اخلاقشان از همه نیكوتر باشد.»
خداوند بزرگ نیز در قرآن كریم هنگامی كه می‌خواهد پیامبر اكرم(ص) را به انسان‌ها معرفی كند، بزرگ‌ترین مدالی را كه به برگزیده‌اش می‌دهد، ستایش خلق نیكوی اوست، به طوری كه خطاب به آن حضرت می‌فرماید: «انّك لعلی خلق عظیم؛ به راستی كه ای پیامبر تو به نیكو خلقی آراسته‌ای.»

آداب سفر كردن رسول خدا(ص)
شیخ صدوق در «فقیه» از امام باقر(ع) روایت كرده كه فرمود: «رسول خدا(ص) روز پنجشنبه مسافرت می‌كرد.» در كتاب «من لا یحضره الفقیه» روایت شده كه رسول خدا(ص) با مؤمنانی كه می‌خواستند به مسافرت روند، تودیع می‌كرد و می‌فرمود: «خداوند تقوا را توشه شما قرار دهد و هر خیری را به سوی شما پیش آورد و حاجات شما را برآورد و دین و دنیای شما را نگه دارد و شما را به سوی من سالم برگرداند.»
قطب راوندی در «لبّ الالباب» روایت كرده كه رسول خدا(ص) از منزلی به منزل دیگر كوچ نمی‌كرد؛ مگر آنكه در آن دو ركعت نماز می‌خواند و می‌فرمود: «تا برایم به نماز خواندن گواهی دهد.»
همچنین از امام صادق(ص) روایت شده كه فرمود:‌ «رسول خدا(ص) در سفر چون از بلندی‌ها سرازیر می‌شد، می‌گفت: «سبحان الله» و چون بر بلندی‌ها بالا می‌رفت، می‌گفت: «الله اكبر».
در «كافی» از ابوالحسن(ع) روایت شده كه فرمود: «رسول خدا(ص) صبحگاهان از «منی» كه حركت می‌فرمود، از راه «ضب» می‌آمد و هنگام برگشتن از راه میان «معشر و عرفه» بر می‌گشت و به طور كلّی آن حضرت از راهی كه می‌رفت، در مراجعت از راه دیگری برمی‌گشت.»

آداب لباس پوشیدن پیامبر اكرم(ص)
غزالی در «احیاء العلوم» در خصوص نحوه لباس پوشیدن رسول خدا(ص) می‌گوید: آن حضرت لباس سبز را دوست داشت، قبایی داشت از سندس كه چون بر تن می‌كرد، رنگ سبز آن با سفیدی رنگ آن حضرت نمایی جذّاب و زیبا داشت. اغلب لباس‌هایش سفید بود و می‌فرمود: «زنده‌های خود را سفید بپوشانید و مردگان خود را در آن كفن كنید.»
لباسی كه روی همه لباس‌ها می‌پوشید، با زعفران رنگ شده و بسا با همان یك لباس با مردم نماز جماعت می‌خواند. چون لباس نو می‌پوشید، لباس‌های كهنه خود را به فقیر می‌داد و می‌فرمود: «هر مسلمانی كه برای رضا خدا، لباس‌های كهنه خود را به یك مسلمان بپوشاند، مادامی كه آن لباس به تن فقیر است، در ضمانت و نگه‌داری و خیر خداوند خواهد بود، خواه دهنده لباس زنده باشد یا در قید حیات نباشد.»
شیخ صدوق در كتاب «خصال» از امام صادق(ع) روایت كرده كه فرمود: «رسول خدا(ص) از پوشیدن چیزی كه به رنگ سیاه باشد، كراهت داشت؛ مگر در سه چیز: عمّامه، كفش و عبا.»

آداب نظافت و زینت پیامبر(ص)
نظافت و زینت از جمله مواردی بود كه پیامبر(ص) برای آن اهمّیت و ارزش بسیاری قائل بود و همواره به دیگران نیز توصیه می‌كرد تا خود را پاك و پاكیزه نگه دارند.
حضرت محمّد(ص) عطر را بسیار دوست داشت و اگر عطری به ایشان تعارف می‌شد، خود را با آن معطّر می‌ساخت. در «ذخیرة العباد» نقل است كه محبوب‌ترین عطرها پیش آن حضرت مشك بود. در «كافی» از امام صادق(ع) روایت شده كه فرمود: «رسول خدا(ص) بیش از آن مقداری كه برای خوراك خرج می‌كرد، به عطر پول می‌داد.»
در كتاب «مكارم» روایت شده كه رسول خدا(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: «یا علی! بر تو باد كه هر جمعه خود را خوشبو كنی؛ زیرا كه آن از سنّت من است و تا زمانی كه بوی آن از تو استشمام شود، برایت حسنه می‌نویسند.» در كتاب «عروس» تألیف جعفر بن احمد، از رسول خدا(ص) روایت شده كه فرمود: «دوستم جبرئیل به من گفت: یك روز در میان خود را معطّر ساز و روزهای جمعه حتماً این كار ترك نشود.»

آداب فراش حضرت محمّد(ص)
طبرسی در «مكارم» گوید: زیرانداز رسول خدا(ص) یك عبا و متّكایش از پوست و بار آن از لیف خرما بود، دیگری نیز از پوست داشت كه بار آن از لیف خرما بود و یك عبای دیگر داشت كه به هر جا نقل مكان می‌فرمود، آن را برایش دو طاقه فرش می‌كردند. در «مكارم» همچنین نقل است كه آن حضرت(ص) گاهی از اوقات روی حصیر می‌خوابید و جز همان حصیر چیز دیگری زیرانداز نداشت.
در «خصال» از امام صادق(ع) از آباء گرامی‌اش از امام علی(ع) در حدیث اربعماه روایت شده كه فرمود: «بیداری آخر شب، باعث تندرستی و خوشنودی پروردگار و در معرض رحمت حق قرار گرفتن است، علاوه بر اینكه تمسّك به شیوه پیغمبران است.»
در كافی از محمّد بن مروان روایت شده كه:
امام صادق(ع) فرمود: «آیا به شما خبر بدهم، هنگامی كه رسول خدا(ص) به بستر خواب می‌رفت، چه می‌گفت؟ من عرض كردم: بلی بفرمایید. امام صادق(ع) فرمود: آن حضرت «آیـ[ الكرسی» را می‌خواند، سپس می‌گفت: « به نام خدا، ایمان به خدا دارم و از طاغوت بیزارم، بار الها! در خواب و بیداری مرا حفظ فرما.»
سيّد بن طاووس در «فلاح السّائل» از امام هادی(ع) روایت می‌كند كه آن حضرت فرمود: «ما اهل بیت موقع خوابیدن چند چیز را رعایت می‌كنیم، طهارت داشتن، صورت بر كف دست راست نهادن، 34 مرتبه الله اكبر، 33 مرتبه سبحان‌ الله، 33 مرتبه الحمدالله و آیه «شهد ان لا اله ‌الّا‌ هو» را تا آخر خواندن، پس هر كس به آن عمل كند، بهره خود را از شب گرفته است.

در كتاب «التّهذیب» از حضرت صادق(ع) روایت شده كه فرمود: «بر ما باد كه نماز شب را ترك نكنید؛ زیرا كه سنّت پیغمبران است.»

منبع : موعود

سه شنبه 29 اسفند 1391  9:34 AM
تشکرات از این پست
دسترسی سریع به انجمن ها