دیگران با پول پراید ما چه می‌خرند؟

همه از افزایش نجومی قیمت خودرو با خبریم. اما آیا در همه جای دنیا افراد کم درآمد برای خرید خودرو در مضیقه اند؟

همانطور که در حال حاضر از لحاظ علمی جایگاه برتری در جهان داریم، چرا نباید با صنعت خودروسازی خود به جنگ اقتصادی با غرب برویم. این امریست که باید در این مدت اتفاق می‌افتاد و این صنایع خود را برای شرایط تحریم آماده می‌کردند که متاسفانه به دلیل سوء‌مدیریت‌ها و انحصار کامل این صنایع در مدت طولانی این اتفاق رخ نداد.

آن چه این روزها در بازار خودرو به چشم می خورَد را می توان به در جا زدن صنعت خودرو تشبیه کرد. چه بسا خودرویی که تازه از کارخانه تحویل گرفته شده است و دارای اشکالات فنی است. علاوه بر آن قیمت خودروهای داخلی به نحوی است که خرید خودرو را برای دهک های پایین درآمدی با مشکل مواجه می کند.

برخی از متقاضیان خودرو در ایران برای اینکه باید 15 میلیون تومان برای خودرویی مثل پراید بپردازند، رضایت چندانی ندارند و این مبلغ را برای این خودرو گران می‌دانند.

درحالی که در ایران برای خرید خودروی صفر، با 15 میلیون تومان فقط می‌توان پراید خرید که در خارج از کشور و در سایر نقاط جهان صنایع خودروسازی سعی دارند که تمام اقشار جامعه با هر بودجه ای را راضی نگه دارند.

اما متاسفانه در ایران، به دلایل مختلف صنایع خودروسازی هنوز نتوانسته‌اند رضایت ایرانیان را چه از لحاظ طراحی و چه از لحاظ قیمت برآورده کنند. با توجه به اینکه صنایع خودروسازی در کشور 30 سال است که تقریبا به صورت انحصاری اداره می‌شوند، کمی جای تاسف دارد که این صنایع به رشد و شکوفایی کامل نرسیده‌اند و قابلیت رقابت با برندهای مطرح جهان را هنوز پیدا نکرده‌اند.

به هرحال بد نیست که نگاهی داشته باشیم به اینکه تا قیمت 15 میلیون تومان در سایر نقاط جهان می توان سوار بر چه خودروهایی شد.

1-تاتا نانو

تاتا نانو، محصول یک شرکت خودرو سازی در هندوستان است که ارزان‌ترین خودرو در جهان شناخته شده است. قیمت آن در حدود 3 هزار دلار آمریکاست که با درنظر گرفتن دلار 3هزار تومانی بازار آزاد، 9 میلیون تومان می‌شود.

سرعت این خودروی هاچ بک، 105 کیلومتر در ساعت است که این سرعت کمتر از پراید ساخت ایران است. هرچند سرعت این خودروی بنزینی از پراید کمتر است، اما طراحی آن کمی شیک‌تر از پراید به نظر می‌رسد.

2- چری QQ

این خودروی چینی همان دوو ماتیز خودمان است. برند چری در سال 2010، بهترین برند خودرو در چین شناخته شد. قیمت این خودروی چینی هاچ بک، 4 هزار و 700 دلار است که با پول ما و با درنظر گرفتن دلار آزاد، در حدود 14 میلیون تومان می‌شود.

3-موراتی سوزوکی آلتو800

این خودرو نیز ساخت هندوستان است. خودروی هاچ بک 5 در. قیمت آن 4 هزار و 500 دلار است که هم قیمت پراید ایرانی می‌شود. البته طراحی آن در مقایسه با پراید بسیار بهتر است.

4- جیلی MR

جیلی یک برند چینی است که به تازگی نمایندگی آن در ایران افتتاح شده است. نوع Mr آن پنج هزار و 500 هزار دلار قیمت دارد که تقریبا در حدود قیمت پراید سایپا می‌شود

خودروسازان چه می خواهند

با وجود اینکه به زعم خریداران قیمت های کنونی خودرو بالاست و بازار خودرو در ماه ای اخیر هم یک دوره جهش قیمتی را تجربه کرده است، تلاش‌های بی‌شمار خودروسازان طی ماه‌های اخیر برای آزادسازی قیمت خودرو سرانجام در جلسه اخیر آنها با هیات دولت نتیجه داد، هر چند این نتیجه خواست کامل خودروسازان حاضر در هیات دولت نبود و تنها به قیمت‌گذاری خودرو بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای انجامید، اما به نظر می‌رسد این اتفاق برای شرکت های یاد شده، خوشایند است، زیرا به هر صورت منجر به افزایش قیمت محصولات آنها و جبران زیان‌هایشان می‌شود.

اتفاقی که نعمت‌بخش دبیرانجمن خودروسازان آن را بعد از هفت ماه تلاش برای آزادسازی قیمت مبارک می‌داند و می‌گوید: از تیرماه امسال حرف ما این بود که خودروسازها در حال زیان‌دهی هستند اما کسی باور نکرد.

او در ادامه می‌گوید: جدی نگرفتن‌ها تا جایی ادامه پیدا کرد که سهام خودروسازان در بورس ریزش کرد، به این ترتیب ایران خودرو که قرار بود برای هر سهم 37 تومان سود بدهد، مجبور به پرداخت نوزده تومان زیان برای هر سهم شد و در اینجا بود که دولت باور کرد ما غلو نمی‌کنیم.

هرچند هدف خودروسازان فروش محصولات خود بر اساس حاشیه بازار بود اما در نهایت با پا در میانی رییس‌جمهور یا به تعبیر نعمت‌بخش دلسوزی رییس‌جمهور این هدف تبدیل به قیمت‌گذاری بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای شد.

اما مطمئنا قیمت‌گذاری بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای ساز و کار خاص خود را می‌طلبد تا بر اساس آن قیمت‌های جدید محاسبه شود. قیمت‌هایی که با وجود تلاش دولت برای ثابت نگه داشتن نرخ ارز مبادله‌ای بعید نیست هر چند وقت یک بار با نوسانات نرخ ارز دچار تغییراتی شود و حالتی شناور به خود بگیرد، اما به هر صورت ثابت نگه داشتن قیمت خودرو از این پس به ثبات نرخ ارز وابسته خواهد بود و این هنری است که دولت و بانک مرکزی برای ایجاد ثبات در نرخ ارز باید به خرج بدهند. زیرا به عقیده تولیدکنندگان نوسانات نرخ ارز بیشتر از افزایش نرخ ارز به آنها صدمه می‌زند.

اما دولت با این تصمیم خود در‌واقع با یک تیر دو نشان زده است، یعنی هم با آزادسازی قیمت به صورت کامل موافقت نکرده است و هم کاری کرده است تا از زیانی که خودروسازان ماه‌ها است از آن گلایه دارند جلوگیری کند. به عقیده کارشناسان اقتصادی تصمیم اخیر دولت برای ایجاد تعادل در درخواست‌های خودروسازان و وضعیت بازار تصمیم درستی بوده است، زیرا دولت نباید اسیر درخواست‌های تولیدکنندگان و یا واردکنندگان باشد. به هرحال قیمت‌گذاری بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای یک پله عقب‌تر از چیزی بود که خودروسازان می‌خواستند اما همین یک پله عقب‌تر هم اتفاقات زیادی را رقم خواهد زد و تغییرات زیادی را به همراه خواهد داشت.

افزایش قیمت، بهبود روند تولید، پرداخت بدهی‌های قطعه‌سازان و در نهایت ایجاد تعادل در بازار خودرو از جمله اتفاقاتی است که با اجرایی شدن فرمول جدید ممکن است رخ بدهد.

چگونگی محاسبه قیمت‌ها سوالی است که با اعلام تصمیم جدید دولت مبنی بر قیمت‌گذاری خودرو بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای مطرح می‌شود. سوالی که تنها کمیته تشکیل شده از سوی رییس‌جمهور ساز و کار آن را می داند اما در هر صورت تصمیم‌گیران راهکار جدید قیمت‌گذاری، فرمولی را برای محاسبه قیمت‌ها در نظر خواهند گرفت. فرمولی که یا بر اساس میزان ارزبری هر خودرو قیمت آن را مشخص خواهد کرد یا بر اساس نرخ ارزی که خریدهای خودروسازان با احتساب آن از گمرک ترخیص می‌شود. به هر صورت پاسخ دادن به این سوال تا زمانی که این مصوبه توسط دولت ابلاغ نشود تقریبا غیر ممکن خواهد بود. احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروسازان در این رابطه به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: برای روشن شدن ساز و کار قیمت‌گذاری بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای در انتظار ابلاغ دستور‌العمل کمیته‌ای هستیم که در هیات دولت تشکیل شده است.

نعمت‌بخش احتمال می‌دهد که تا اواخر هفته جاری این دستورالعمل ابلاغ شود تا قیمت‌ها بر اساس آن تعیین شود، او می‌گوید: تا همین حالا هم خیلی دیر شده است و هر روز که می‌گذرد به زیان خودروسازان افزوده می‌شود، اما اتفاق مهم‌تری که در پس این تصمیم نهفته است افزایش شدید قیمت‌ها است.

پیش‌بینی نعمت بخش از افزایش قیمت‌ها این است که با قیمت‌گذاری خودرو بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای، خودرویی مانند 206 که زمان زیادی است تولید نمی‌شود و عرضه آن به بازار تقریبا قطع شده است، کمی پایین‌تر از قیمت حاشیه بازار خواهد بود اما قیمت باقی خودروها «کمتر از حاشیه بازار نخواهد بود».

بر همین اساس به نظر می‌رسد که بازار باید خود را برای یک جهش قیمتی آماده کند. زیرا علاوه بر این پیش‌بینی نعمت‌بخش که به خوبی می‌توان افزایش قیمت‌ها را از آن برداشت کرد، کارشناسان اقتصادی نیز افزایش قیمتی بین 40 تا 80 درصدی را برای خودروهای داخلی و افزایش قیمت 100 درصدی را برای وارداتی‌ها پیش‌بینی می‌کنند. اتفاقی که همین حالا و پیش از ابلاغ هیچ مصوبه‌ای بازار را به تلاطم در آورده است، چه بازار داخلی‌ها و چه بازار خارجی‌ها را. زیرا تعیین قیمت بر اساس ارز مبادله‌ای معنای روشنی دارد: دو برابر شدن قیمت‌ها. در پی همین برداشت‌ها هم بود که بازار خودرو طی هفته گذشته دچار التهاباتی شد که در نتیجه تلاش برای خرید خودرو پیش از افزایش قیمت‌ها اتفاق افتاد.

بدون شک هیچ کس راضی به زیان دهی صنعت نیست. اما آیا توقع نمی رود که در کنار این افزایش قیمت ها شاهد افزایش کیفیت خودروها هم باشیم؟ آیا این توقع زیادی است که خودروسازان با به کارگیری فرآیند تحقیق و توسعه نسبت به روزآمد کردن محصولات اقدام کنند؟ آیا نمی شود در کنار این تولیدات، خودروهای مناسبی برای اقشار کم درآمد فراهم کرد؟ شاید روزی برسد که خودروسازان به ایران به عنوان یک رقیب جدی نگاه کنند.