ماه گذشته شاهد انتشار ۲ سیستم عامل جدید از شرکت‌های Microsoft و Canonical بودیم. در بازار سیستم عامل‌ها، ویندوز با ۸۴ درصد و اوبونتو با ۲ درصد اختلاف بسیار زیادی در تعداد کاربران دارند.
آی کلاب، در این مقاله قصد داریم شما را با ویژگی‌های آخرین نسخه از این دو سیستم عامل آشنا کنیم و نشان دهیم محصولی که بالاترین تعداد کاربران را دارد الزاما بهترین محصول موجود نیست.
Unity در مقابل Metro
مفهوم Desktop Environment یا میزکار سال‌هاست که در جامعه‌ی گنو/لینوکس جای خود را باز کرده است. سال گذشته Canonical با انتشار اوبونتو ۱۱.۱۰ اولین بار از میزکار Unity استفاده کرد و امروز با گذشت یک سال از آن زمان تغییرات چشمگیری در این میزکار به وجود آمده است و کاربران نظرات مثبت و منفی درباره‌ی این میزکار دارند. میزکارهای محبوب دیگر در دنیای گنو/لینوکس عبارتند از: Gnome، KDE و XFCE. از سوی دیگر، مایکروسافت پس از گذشت سال‌ها تصمیم گرفت تا محیط آشنای ویندوز برای کاربران خود را تغییر دهد، محیطی که تقریبا از سال ۲۰۰۱ با انتشار ویندوز XP ثابت و ایستا بود. اکنون کاربران ویندوز ۸ با دیدن میزکار جدید این سیستم عامل اولین نکته‌ای که به ذهنشان ممکن است بیاید این است که دکمه‌ی Start سنتی که در نسخه‌های پیشین وجود داشت، کجا رفته؟
مسلما برای کاربران قدیمی زمان نیاز است تا با محیط جدید و امکانات آن آشنا شوند و احساس راحتی کنند. لازم به ذکر است که امکانات موجود در واسط کاربری Metro تنها شبیه‌سازی آن چیزی است که Unity یا سایر میزکارهای گنو/لینوکس در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
قابلیت سفارشی‌کردن میزکار
یکی از ویژگی‌هایی که سیستم عامل‌های مبتنی بر گنو/لینوکس را با آن می‌شناسند قابلیت سفارشی‌کردن محیط سیستم عامل یا میزکار است. این که شرکت سازنده‌ی سیستم عامل تا چه اندازه به کاربران خود اجازه بدهد تا میزکار و محیط خود را منطبق با آن چه دوست دارند قرار دهند، تفاوت بین مایکروسافت و کانونیکال است. کاربران ویندوز می‌توانند محل قرارگیری کاشی‌های (Tile) موجود در واسط Metro را هر جای صفحه که تمایل دارند قرار دهند یا آن‌ها را بر اساس نوع برنامه گروه بندی کنند.
البته اکثر تغییراتی که کاربر می‌تواند در واسط Metro اعمال کند جنبه‌ی تزیینی دارند اما کاربر نمی‌تواند به محیط سنتی ویندوز بازگردد. برنامه‌ای مانند Pokki وجود دارد که می‌تواند ظاهر قدیم ویندوز را تا حدودی بازگرداند اما این امکان در اختیار کاربر به صورت پیش‌فرض گذاشته نشده است، یک جور توفیق اجباری از طرف مایکروسافت! در اوبونتو ( و بسیاری توزیع‌های دیگر گنو/لینوکس) این که کاربر از کدام میزکار استفاده کند کاملا در اختیار وی است. ممکن است یک نفر اصلا از Unity خوشش نیاید و میزکای Gnome را بپسندد یا حتی چند میزکار مختلف روی سیستم خود داشته باشد. از سوی دیگر در اوبونتو، ۴ فضای کار (Workspace) وجود دارد که کاربر با توجه به نیاز خود می‌تواند از آن‌ها استفاده کند، مطلبی که در مورد ویندوز ۸ نسخه‌ی Pro صادق نیست.
برنامه‌های کاربردی
درست است که ویندوز ۸ با IE10 قدم جدیدی در بازار مرورگرها برداشته است اما به هنگام تحویل رایانه‌ای با ویندوز ۸ یا نصب آن به صورت دستی تنها تعداد محدودی از برنامه‌ها روی سیستم نصب می‌شوند و کاربر جهت رفع نیاز خود در سایر برنامه‌ها باید اقدام به خرید یا کپی آن‌ها کند، امری که در اوبونتو جلوه‌ی دیگری دارد. با نصب اوبونتو، نرم‌افزارهایی به صورت پیش فرض نصب می‌شوند که نیاز اکثر کاربران خانگی و حتی تجاری را رفع می‌کنند. از جمله می‌توان به Firefox وThunderbird و LibreOffice اشاره کرد. در کنار برنامه‌های پیش‌فرض این دو سیستم عامل، هر دو برای خود مرکز برنامه‌ای به وجود آورده‌اند تا کاربران در صورت نیاز به برنامه‌های بیشتر به این سایت‌ها و مراکز مراجعه کرده و برنامه‌ی مورد نظر خود را تهیه کنند. سابقه‌ی این مرکز برنامه‌ها در ویندوز به کمتر از ۳ ماه و در اوبونتو به بیش از ۳ سال می‌رسد. این مرکز برنامه‌ها برای ویندوز با نام App Store و برای اوبونتو با نام Software Center شناخته می‌شوند. البته تعداد برنامه‌های App Store در ویندوز از مرز ۲۰۰۰۰ برنامه در همین مدت کوتاه گذشت در حالی که این تعداد برای اوبونتو ۴۰۰۰۰ است. یکی دیگر از تفاوت‌های این دو در پشتیبانی از درایورهای سخت‌افزارهای مختلف است که در App Store ویندوز این پشتیبانی وجود ندارد و تنها محدود به باینری‌های نسخه‌های رومیزی و RT از ویندوز است در حالی که Software Center در اوبونتو از بسیاری درایورهای انحصاری نیز پشتیبانی می‌کند. جدا از آمار ارایه شده، یکی از تفاوت‌های بنیادی این دو مرکز برنامه در نحوه‌ی مجوز دادن به برنامه‌های موجود در این سامانه است. اوبونتو از GnuPG استفاده می‌کند به این صورت که به هر برنامه‌ی موجود در Software Center یک شناسه‌ی منحصر به فرد اختصاص می‌یابد تا از نصب و اجرای برنامه‌هایی که مجوز لازم را کسب نکرده‌اند جلوگیری شود و از این طریق دیگر نیازی به انتشار به روز رسانی‌های پی‌درپی برای برنامه‌های مختلف تا حد زیادی از بین می‌رود، اما ویندوز کماکان همان روش به روز‌رسانی‌های هفتگی و ماهانه را به کار می‌گیرد و اگر شما با به روزرسانی‌هایی که سه‌شنبه‌ی هر دوهفته از طرف مایکروسافت ارایه می‌شود آشنا باشید، به نحوه‌ی به‌روزرسانی برنامه‌ها و طاقت‌فرسا بودن این روش پی برده‌اید.
حداقل مشخصات سخت‌افزاری
جهت اجرای صحیح ویندوز ۸ در رایانه‌ی شخصی خود به پردازنده‌ی ۱ گیگاهرتز با پشتیبانی از PAE، NX و SSE2 نیاز است. ۱ گیگابایت حافظه‌ی اصلی (RAM) برای نسخه‌ی ۳۲ بیتی و ۲ گیگابایت برای نسخه‌ی ۶۴ بیتی، ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی جانبی (Hard Disk) برای نسخه‌ی ۳۲ بیتی و ۲۰ گیگابایت برای نسخه‌ی ۶۴ بیتی و برای پردازش گرافیکی به سخت‌افزار منطبق با DirectX9 و پشتیبانی از WDDM نیاز است. [آمار از مایکروسافت] درسوی دیگر برای این که بتوانید اوبونتو را به صورت صحیح اجرا کنید تنها به ۵۱۲ مگابایت حافظه‌ی اصلی و ۵ گیگابایت حافظه‌ی جانبی نیاز دارید! پس اگر محدودیت سخت‌افزاری دست شما را بسته است، اوبونتو می‌تواند گزینه‌ی بسیار مناسبی باشد.
سامانه‌ی ابری و قابلیت انطباق با آن
سرویس SkyDrive مایکروسافت در مقایسه با Ubuntu One کانونیکال مزیت‌های بیشتری دارد. از لحاظ میزان حجم رایگان که در اختیار کاربر قرار می‌گیرد اولی با ۷ و دومی با ۵ گیگابایت رقابت را آغاز می‌کنند و برای افزایش این میزان تا سقف ۲۰ گیگابایت کاربر اوبونتو باید ۳۰ دلار در سال پرداخت کند در حالی که کاربر ویندوز ۱۰ دلار پرداخت می‌کند. ذخیره سازی اطلاعات در فضای ابری تنها ویژگی بارز این سیستم‌ها نیست بلکه دسترسی به داده از طریق دستگاه‌های مختلف جزو اهداف اصلی سامانه‌های ابری است. باید قبول کرد که اوبونتو فعلا در این زمینه نمی‌تواند با ویندوز رقابت کند چرا که هنوز به صورت رسمی بر روی دستگاه دیگری نصب نشده است با این که اواخر تلاش‌های زیادی صورت گرفته است تا Ubuntu for Android (همان‌طور که از نامش پیداست) پیاده سازی شود. از طرف دیگر قابلیت به اشتراک گذاری داده‌ها در Windows Phone 8 و Windows 8 RT هم اکنون وجود دارد.
قیمت
اوبونتو به رایگان عرضه می‌شود در حالی که ویندوز ۸ به میزان ۱۹۹ دلار برای کاربر خرج می‌تراشد. البته از این موضوع نمی‌توان نتیجه گرفت که چون اوبونتو رایگان است پس به درد نمی‌خورد! درست است که رایگان عرضه می‌شود اما جهت دریافت پشتیبانی حرفه‌ای از تیم کانونیکال می‌توان با پرداخت ۸۰ دلار به صورت سالانه از Ubuntu Advantage استفاده کرد، مبلغی که برای دریافت عضویت TechNet مایکروسافت برابر ۱۴۹ دلار در سال است.
نتیجه‌گیری
این که شما از کدام سیستم عامل استفاده می‌کنید خیلی مهم نیست، مهم این است که بتوان از ابزار موجود در آن سیستم عامل به درستی استفاده کرد. اما اگر بحث به آن‌جا برسد که کدام ابزار می‌تواند در زمان کوتاه تری خواسته‌ی ما را برآورده کند، مطالعه‌ی نکاتی که گفته شد قطعا شما را در انتخاب ابزار درست یاری می‌کند.
