پيشوايان معصوم، عالي ترين نمونه رهبري در جهان هستند و همه صفات پيشوايي در وجود مباركشان به كمال رسيده داشت. همچنانكه اين بزرگواران در رهبري بي نظيرند، در ميان پيروانشان نيبز كساني يافت مي شوند كه در رهروي و پيروي از پيشوايان معصوم، مرتبه اي عالي و بي نظير دارند.
به عبارت ديگر، معصومين(ع) پيرواني دارند كه نمونه اعلا بران چگونه پيروي كردن از پيشوايان الهي هستند. در حقيقت، اين گونه افراد درس پيروي از معصوم را به طور عملي به ديگران مي آمورند.
باب الحوائج، حضرت عباس بن علي عليه السلام، برترين نمونه اي است كه چگونگي پيروي از پيشواي معصوم را عملاً تعليم مي دهد.
شخصيت آن بزرگوار به گونه اي است كه همه صفاتي را كه لازمه يك پيرو واقعي است، به نحو كامل بروز داده وتجسمي از همه فضائل است.
«وفا» از مهمترين صفات انساني است و معياري براي شناختن نيكان است، چنان كه امام علي عليه السلام مي فرمايد: ابرار و نيكان توسط وفا كردنشان شناخته مي شوند. از سوي ديگر، وفا نشان بزرگي است. چنان كه فرموده اند: روش كريمان وفا است.
گرچه وفا به عنوان يك صفت ممتاز همواره مورد تأكيد است اما اين صفت زماني پسنديده تر است كه انسان نسبت به ميثاق خدايي وفادار باشد. وفاداري نسبت به پيشواي معصوم از مهمترين مصداق وفا به ميثاق الهي است و حضرت باب الحوائج عباس بن علي عليه السالم تا پاي جان به ميثاق خويش وفادار ماند. به طوري كه از آن پس در تاريخ تشيع به عنوان مظهر وفا شناخته شده و وفاداري با نام آن بزرگوار مترادف گرديده است. امام صادق عليه السلام به وفاداري حضرت عباس(ع) تأكيد كرده و درهنگام زيارت آن حضرت مي فرمايند: گواهي مي دهم كه مقام تسليم و تصديق و وفاداري وخيرخواهي به پسر پيامبر صلي الله عليه وآله را در حد كمال دارا بودي. يكي از صحنه هاي شكوهمند وفاداري حضرت عباس بن علي عليه السلام زماني بود كه شمر لعنت الله عليه، به خيمه هاي امام حسين عليه السلام نزديك شد و براي حضرت عباس(ع) امان نامه اي آورد و آن بزرگوار را صدا زد. حضرت ابوالفضل سلام الله عليه از پاسخ به شمر كراهت داشت لذا پاسخي به صداي شمر نداد ولي امام حسين عليه السلام به عباس(ع) فرمود: پرسش شمر را كه تو را صدا مي زند بي پاسخ مگذار. حضرت باب الحوائج به دستور اما خويش از خيمه خارج شد و با شمر گفت و گو كرد.
پس از آن كه معلوم شد شمر امان نامه اي براي عباس بن علي(ع) و برادرانش آورده است، در پاسخ به شمر فرمود: اي دشمن خدا، بر اماني كه براي ما آورده اي لعنت باد.
آري، در قاموس عباس بن علي عليه السلام، واژه اي به نام بي وفائي وجود نداشت و او سراسر وفا بود.
يكي از مهمترين عنصري كه انسان را وادار به دفاع از حق مي كند، «غيرت» است.غيرت نيروي محركه وجود انسان در برابر ستم، ظلم و تجاوز به نواميس الهي است. آن كس كه شعله غيرت وجودش را روشن كرده است، در برابر ناحق بي تفاوت نمي نشيند و تاپاي جان پيش مي رود. گذشته از اين، غيرت نشان عفت شخص است و به تعبير امام علي عليه السلام : عفت مرد به مقدار غيرت اوست.
حضرت باب الحوائج اين صفت والا را به حد كمال دارا بودند و غيرت به وجودش سرافراز است. گرچه كربلا تجليگاه غيرت بود و غيورترين مردان تاريخ، شكوه غيرت را در آن جا به نمايش گذاشتند ولي غيرت عباس بن علي عليه السلام در دفاع از حريم ولايت آنچنان جانبازي نشان داد كه تاريخ نمونه اي براي آن ندارد.
شجاعت و رزم آوري عنصر ديگر شخصيت حضرت باب الحوائج است. شجاعت آن بزرگوار از زمان جنگ صفين كه در ركاب پدر جانبازي ميكرد آشكار شده بود. ولي اين فضليت ممتاز در كربلا به شكوفايي نهايي رسيد. در جنگ صفين، حضرت ابوالفضل در حالي با دلاورترين جنگجويان سپاه معاويه مصاف داد و آنها را به خاك هلاكت افكند كه پانزده سال بيش نداشت. در كربلا نيز جنگاورترين مردان سپاه دشمن همچون ماردو... با ضربت تيغش راه دوزخ پيش گرفتند. هيبت ومهابت حضرت دركربلا چنان بود كه افواج سپاه دشمن همچون رمه از برابرش مي گريختند.
اخلاص نيز در وجود عباس بن علي عليه السلام جامه كمال پوشيد. آن بزرگوار همه توان خويش را در طبق اخلاص نهاد و درپيشگاه ولايت و امام بر حق خويش نثار كرد. به همين خاطر است كه امام صادق عليه السلام هنگام زيارت قبر مطهر حضرت عباس بن علي عليه السلام عليه به غايت اخلاص آن حضرت تأكيد مي فرمايد:
حضرت باب الحوائج تنها در صحنه فضائل اخلاقي و ميادين نبرد قهرمان نبود، بلكه در دانش و حكمت نيز تالي معصوم و قهرمان صحنه دانش به شمار مي رود. آن بزرگوار در مكتب سه پيشواي معصوم به درجه از فضائل و دانش رسيد كه آن بزرگواران درباره اش چنين فرمودند:
همانا عباس بن علي علم و دانش را همچون صفاتي را كه يك پيرو واقعي معصوم بايد داشته باشد، دارا بود. او آموزگاري است كه چگونگي پيروي از ولايت و جانبازي در راه حقيقت را به ديگران آموخته است. همين امر سبب شده است كه در روز قيامت همه شهدا به مقام و منزلت اين بزرگ مرد تاريخ غبطه بخورند. همچنانكه حضرت سجاد عليه السلام مي فرمايد: عباس در پيشگاه خداوند منزلتي دارد كه در روز قيامت همه شهدا غبطه اش مي خورند.
