قيمت دلار در بازار غيررسمي تهران طي يك ماه گذشته از 3500 تومان به 2750 تومان كاهش يافته است به عبارت ديگر در اين مدت ريال، 21 درصد از ارزش از دست رفته خود را در مقابل دلار و ساير ارزهاي بينالمللي بازيافته يا به اصطلاح appreciate شده است.
حداقل انتظار در شرايط كنوني كه ارزش دلار نسبت به يك ماه قبل 21 درصد كاهش يافته آن است كه كالاهايي كه به موازات رشد نرخ دلار افزايش قيمت پيدا كرده بود، اكنون نيز به همان نسبت كاهش پيدا كند.
مردم حق دارند كاهش قيمت كالاهايي كه مستقيم يا غيرمستقيم از نرخ ارز متاثر ميشوند را مطالبه كنند. اما مشاهدات چند روز اخير نشان ميدهد هنوز كاهش قيمتي كه بايد متناسب با پايين آمدن نرخ ارز در بازار كالاهاي مصرفي اتفاق بيفتد به وقوع نپيوسته يا اگر هم كاهش قيمتي در كار باشد كمتر از نسبت افت نرخ ارز بوده است.
اين پديده البته چندان هم پديده ناشناختهاي نيست و اصطلاحا به آن چسبندگي قيمتها گفته ميشود، به اين معنا كه قيمت وقتي افزايش يافت، بسختي ميتوان آن را كاهش داد حتي اگر عواملي كه منجر به افزايش قيمتها شده است نيز از بين رفته باشد.
يكي از دلايل اين پديده در شرايط فعلي شايد آن باشد كه واردكنندگان و توليدكنندگاني كه هماكنون اقدام به عرضه كالا به بازار ميكنند، محصول خود را با همان ارز گران روزهاي قبل وارد يا توليد كردهاند، لذا كاهش دادن قيمت كالا را به زيان خود ميبينند.
اما اين واقعيت را نميتوان انكار كرد كه در صورت تداوم كاهش قيمت ارز در روزهاي آينده يا حتي تثبيت در همين نرخهاي كنوني، واردكنندگان و توليدكنندگان چارهاي جز كاهش قيمت محصولات خود نخواهند داشت.
رفتار مردم در بازار ارز نيز البته كمك زيادي به تحقق روياي شيرين كاهش قيمتها خواهد كرد؛ اكنون كه روند قيمتها در بازار ارز نزولي شده است بسياري از صاحبان پسانداز و درآمدهاي مازاد مترصد نشستهاند تا پس از آن كه قيمتها به كف منطقي خود رسيد مجددا وارد بازار شده و اقدام به خريد ارز با نيت سرمايهگذاري كنند و اين رفتار يعني كمك به صعود مجدد قيمتها در بازار ارز و تعبير نشدن روياي كاهش قيمت كالاها.
همين رفتار اکنون باعث رسوب حدود 18 ميليارد دلار يا معادل 50 هزار ميليارد تومان اسكناس دلار در خانههاي مردم شده است كه اگر اين حجم ارز وارد بازار شده بود هم بسياري از نيازهاي ارزي كشور براي واردات به نحو مطمئنتري پوشش داده ميشد و هم نرخ ارز تا ارقام سرسامآوري كه در يكي دو ماه گذشته ديده شد، صعود نميكرد.
البته هر كسي مختار است درباره سرمايه خود و نحوه بهرهبرداري مشروع از آن تصميم بگيرد، اما اگر ميخواهيم تمام اقتصاد ايران از افزايش مجدد قيمت ارز متضرر نشود حداقل ميتوانيم از ورود سفته بازانه به بازار ارز و كمك به رشد قيمت در اين بازار جلوگيري كنيم.