«وقتی رو به روی آئینه قرار می گیرد غرق در صورتش می شود و می خواهد خود را به بهترین شکل آرایش کند اصلا مهم نیست که مردم درباره اش چه می گویند مهم آن است که از نظر خودش زیبا و جذاب به نظر بیاید».
وقتی رو به روی آئینه قرار می گیرد غرق در صورتش می شود و می خواهد خود را به بهترین شکل آرایش کند اصلا مهم نیست که مردم درباره اش چه می گویند مهم آن است که از نظر خودش زیبا و جذاب به نظر بیاید؛ کرم می زند پنکیک می زند، رژلب، خط چشم، سایه و … چیزی از لوازم آرایش از قلم نیفتاده است.
این روزها تمایل به آرایش کردن در دختران و زنان ایرانی به حدی بالاست که بر اساس آمار مصرف لوازم آرایش پایینتر از میانگین جهانی در کشورمان بوده و سن استفاده از لوازم آرایش نسبت به گذشته ۱۰ سال کاهش یافته است تا حدی که دختران در دوره راهنمایی از این لوازم استفاده می کنند.
اگر در کشورهای غربی پیرزنهای ۷۰ سال به بالا خود را با انواع ترفندها میخواهند زیبا و جوان نشان دهند، در کشور ما بسیاری از دختران نوجوان ۱۴ سال به بالا هر روز وقت زیادی از خود را روبهروی آینه میگذرانند تا خوشگل شوند البته همیشه هم زیبا نمی شوند و چه بسا دخترانی را در خیابان ها مشاهده می کنید که فکر می کنید متاهل و دارای حداقل ۳۰ سال سن هستند اما با کمی دقت متوجه خواهید شد که ۱۵ یا ۱۶ سال سن بیشتر ندارند و بیمی هم ندارند که آرایش غلیظ سن آنهارا بسیار زیاد تر از اندازه واقعی نشان می دهد.
بیماری خودنمایی!
بر اساس پژوهش های انجام شده ضعف اعتماد به نفس در افراد و در برخی از مواقع احساس نقصی که از بدن خود دارند موجب استفاده زیاد از لوازم آرایش برای جبران آن می شود البته گرایش زیاد دختران جوان به آرایش های غلیظ دارای دلایل اجتماعی نیز است که به تغییر ارزش های اجتماعی در دهه اخیر بر می گردد.
هیستریونیک یعنی افراط در خودنمایی و جلب توجه دیگران به وسیله پوشاک یا آرایش که چشم و همچشمی، فخرفروشی و ناهنجاری از دلایل اصلی افراط در آرایشهای عجیب و غریب است.
این مطلب را مجید ابهری متخصص علوم رفتاری و آسیب شناسی اجتماعی در گفت و گو با شبستان می گوید.
به گفته وی، از نظر آسیبشناسی رفتاری، گرایش به زیبایی یکی از غرایز فطری زنان است که در طول تاریخ وجود داشته است اما اینگونه افراطکاری که در بین بعضی از بانوان دیده میشود تنها ناشی از ناهنجاری رفتاری به نام هیستریونیک است؛ افرادی که آرایشهای خیلی غلیظ انجام میدهند باید ضمن مراجعه به مشاور تحت روانکاری و رفتاردرمانی نیز قرار بگیرند.
این روانشناس با اشاره به اینکه انسان با دیدن بعضی از بانوان تصور میکند آنها همین حالا یا به عروسی و مهمانی میروند و یا الگو و مانکن آرایش هستند، عنوان می کند: صرف ساعتها وقت برای آرایش نوعی خیانت به عمر و هدردادن آن است.
عقده های دوران نوجوانی
به عقیده دکتر ابهری، علت استفاده بعضی از افراد از لوازم آرایش به شکل افراطی عقدههای دوران نوجوانی و جوانی و محدودیتهای این دورانهاست زیرا اگر دختری زندگی طبیعی داشته باشد و والدین او اجازه بدهند فرزندشان در خانه از اینگونه وسایل استفاده کند کار به اینگونه افراطها نمیکشد.
وی بر این باور است که ناراحتیهای پوستی در سنین بالاتر و چین و چروکهای بسیار زیاد از عوارض استفاده زیاد از لوازم آرایش و در نهایت افراط کاری در این زمینه است به طوری که در کشورهای اروپایی تا سن ۵۰ سالگی اصولا این آرایشها مرسوم نیست و از این سنین به بالاتر تازه بانوان آرایش میکنند زیرا آنها عقیده دارند در دوران نوجوانی زیباییهای خدادادی مانند شفافیت پوست و سایر نمادهای زنانه وجود دارد.
مشاور کمیسیون اجتماعی مجلس ادامه می دهد: در بعضی از کشورهای آسیایی مانند تایلند، برمه و هند تنها میتوان اینگونه آرایشهای غلیظ را مشاهده کرد، آن هم در میان هنرپیشهها و یا مانکنها این کارها مرسوم است در غیر این صورت افراد عادی نه این همه وقت آزاد دارند و نه پولهای اینچنینی که خرج آرایش کنند.
کارشناسان معتقدند، پدیدههای اجتماعی شاید در ظاهر ساده باشند اما در نگاهی تیزبین و تخصصی بسیار پیچیدهاند و همین پیچیدگی حل آنها را دشوار میسازد؛ در واقع این پدیدهها همیشه ابعاد و زوایای متعددی دارند و ریشه و شکلگیری آنها متنوع و نیز دارای پیامدهای مختلفی هستند.
متاسفانه در کشور ما نگاه سادهانگارانهای نسبت به این پدیدهها شکل میگیرد و تلاش میشود تا با تکیه بر تقویمها و به شکل دورهای و فصلی به حل آنها پرداخته شود.
مقام اول آسیا در رشته آرایش کردن!
ابهری با اشاره به نقش خانواده به عنوان نخستین الگوی کودکان تصریح می کند: وقتی مادر و خواهر بزرگ خانواده که از اصلی ترین الگوهای کودک هستند از لوازم آرایش استفاده می کنند و حساسیتی نیز به استفاده کودک از این وسایل نشان نمی دهند چنین اتفاقاتی نیز رخ می دهد.
به گفته این متخصص علوم رفتاری و آسیب شناسی اجتماعی، استفاده از شبکه های ماهواره ای سبب بروز چنین رفتارهایی می شود تا آنجا که آرایش غلیظ و غیر متعارف دختران سبب شده که کشور ما از لحاظ استفاده از لوازم آرایش مقام اول و در جهان مقام هفتم را داشته باشد.
او آموزش از طریق رسانه ملی، آموزش و پرورش و سایر رسانه ها را در کاهش این پدیده موثرمی داند و اظهار می کند: متاسفانه در سریال ها و فیلم های تلویزیونی کمتر به حجاب و آرایش هنرپیشه توجه می شود که این موضوع می تواند الگوی غلط رفتاری برای فرزندان ما باشد.
این رفتارشناس کاهش توجه خانواده ها به موضوع پیشگیری را نسبت به دهه های گذشته ناشی از کم رنگ شدن ارزش های اخلاقی ذکر می کند و می گوید: دیگر مثل گذشته آرایش یک دختر نزد پدر و یا مادر حرکت ناشایستی نیست و برخی اوقات به عنوان یک اصل پذیرفته شده است، وقتی زشتی یک رفتار اجتماعی کاهش یافته و یا از بین برود هنجارشکنی در جامعه نهادینه می شود.
سوء استفاده های روانی و جنسی
کارشناسان مسائل اجتماعی می گویند؛ چشم و هم چشمی و رقابت کاذب در بین بانوان مخصوصا دختران جوان و همچنین تقلیدهای ناآگاهانه از الگوهای غربی، سلامت افراد را به خطر انداخته و بسیاری از بیماری هایی که دختران جوان و زنان گرفتار آن هستند ناشی از مصرف همین مواد آرایشی است که حاوی انواع مواد شیمیایی و فلزات سنگین می باشد.
سیدجواد آرامی روانشناس نیز به خبرنگار شبستان می گوید: اگر وضعیت ظاهری زنان در جامعه متعارف نباشد و آنان دارای آرایشهای عجیب و غریب باشند مورد تعرض اجتماعی و سوء استفادههای روانی، جنسی و جسمی در جامعه و به خصوص در محیطهای شغلی قرار میگیرند و سبب میشود که عملکرد مناسبی را نداشته باشند.
به گفه وی، در چنین شرایطی مسئولان و کارشناسان فرهنگی باید آسیبهای اجتماعی ناشی از مصرف بیرویه لوازم آرایش را به زنان آموزش دهند.
آرامی بر این باور است که مهمترین راه جلوگیری از آسیبهای اجتماعی که به واسطه استفاده بیرویه از لوازم آرایش ایجاد میشود، ارائه آموزشهای صحیح در این زمینه از طریق رسانههای جمعی و کارشناسان اجتماعی است.
اعتماد به نفس صفر، آرایش صورت ۲۰
وی با تاکید بر اینکه اعتماد به نفس پایین در افراد موجب استفاده بیرویه از لوازم آرایش میشود، می افزاید: استفاده بیرویه از لوازم آرایشی در خانوادههایی که مادر خانواده مقید به ضوابط دینی نیست و خود از لوازم آرایشی استفاده میکند، بیشتر دیده میشود و به طور قطع نوع رفتار مادران در تثبیت شخصیت دختران بسیار مؤثر است.
این روانشناس معتقد است، استفاده بیقید و بند از لوازم آرایشی در خانوادههایی که به تجملگرایی، اسرافگرایی و چشم و همچشمی توجه دارند، بیشتر از سایر قشرهاست.
آرامی با اشاره به اینکه استفاده از لوازم آرایشی در کشورهای اروپایی که پوشش مناسبی ندارند، بسیار کمتر از کشور ماست، افزود: استفاده از لوازم آرایش تا حدودی به شخصیت افراد بستگی دارد و گاهی فرد برای خودنمایی و جلب توجه دیگران به استفاده از لوازم آرایش رو میآورد.
رنگ پریدگی دینی
به گفته وی، برخی دختران جوان برای پذیرش در جمع دوستان از آرایشهای غلیظ استفاده میکنند و به دنبال آن هستند تا به وسیله لوازم آرایش، خود را به بهترین شکل در جمع دوستان نشان دهند.
آرامی با بیان اینکه استفاده از لوازم آرایش تا حدودی به شخصیت فرد هم مربوط است، اضافه می کند: افرادی که اعتماد بهنفس پایینی دارند برای حفظ ارزشمندی خود گاهی به استفاده بی رویه از لوازم آرایش رو میآورند.
بی تردید نشان دادن و مطرح کردن از خصلتهای طبیعی زن و دختر است که گاهی این مطرح کردن به شکل آرایشهای نامتناسب با فرهنگ جامعه، آشکار میشود. همچنین عدم تفکر درست از زندگی، به جای سازندگی در فرد موجب تخریب شخصیت فرد و گرایش به اندیشههای ناسالم میشود به طوری که برخی زنان احساس میکنند اگر همپای دیگران در اجتماع از لوازم آرایشی استفاده نکنند، به نوعی از تمدن عقب ماندهاند.
کارشناسان، خلأهای عاطفی، رنگپریدگی دینی، بیکاری و غربزدگی را از عواملی می دانند که سبب استفاده افراطی و مداوم دختران و زنان از لوازم آرایش شده و آنان را در معرض آسیب های اجتماعی قرار داده است.