شاید شما از آن دسته افرادی هستید که در هر محیط و وضعیتی به راحتی میتوانید بخوابید یا اگر هم جز این دسته نباشید، بارها افرادی را در قطار، تاکسی یا اتوبوس دیدهاید که به راحتی در طول مسیر خوابیدهاند و صدای خروپف آنها از یک خواب راحت و عمیق حکایت دارد.
علت اینکه این دسته افراد به راحتی در هر محیطی میتوانند بخوابند، این است که آنها دارای مقادیر بیشتری از قطعکنندههای فعالیت مغزی هستند که به دوکهای خوابی معروفند.
با وجود تفاوتهایی که هر کدام از ما درنوع محل خواب خود داریم، اما همه ما از یک الگوی مشخص در زمان خواب پیروی میکنیم که این الگو شامل 2 مرحله است: یکی مرحله Non-Rem و دیگری مرحله Rem.
مرحله Rem ـ Non با حرکات آرام چشم همراه است؛ جالب است بدانید که در این مرحله، فردی که درخواب است، به راحتی بیدار میشود و افرادی که در این مرحله از خواب هستند، معتقدند که بهطور کامل آگاه و بیدار هستند.
مرحله Rem شامل حرکات سریع چشم است؛ رویا و خواب دیدن در این مرحله رخ میدهد و ضربان قلب و تنفس نامنظم است و در آن، بیدار کردن شخص نسبت به مرحله قبلی، مشکلتر است؛ از طرف دیگر، در بخش مرکزی مغز منطقه وسیعی به نام تالاموس وجود دارد.
وظیفه تالاموس، دریافت امواج حسی از محیط، تقویت آنها و سپس فرستادن به بخشهای مختلف مغز است؛ در زمان بیداری، تالاموس امواج تحریکی حسی از قبیل امواج شنوایی، بینایی، حسی و لامسه را از محیط دریافت، تقویت و ارسال میکند.
جالب است بدانید این کار در زمان خواب به صورت عکس انجام میگیرد، به عبارتی، تالاموس به جای تقویت این امواج سبب تضعیف یا متوقف کردن آنها میشود؛ در آزمایشهای انجام شده، دوکهای خواب، در ابتدای خواب، یعنی در مرحله non rem روی دستگاه الکتروآنسفالوگراف ظاهر میشود؛ این دستگاه برای اندازهگیری امواج مغزی به کار میرود.
تحقیقات اخیر نشان داده است افرادی که در هر شرایطی به راحتی میخوابند، تعداد دوکهای خوابی ثبت شده از آنها روی این دستگاه از دیگر افراد بیشتر است؛ اما اینکه آیا میتوان تعداد این دوکها را افزایش داد یا نه، هنوز مشخص نشده است.