جليل عرفانمنش از جمله مديراني است كه در چارت جديد سازمان سينمايي كشور به كمك جواد شمقدري آمده و اكنون در قالب «معاون آثار» مسئوليت يكي از مهمترين و بحثانگيزترين بخشهاي سينماي ايران يعني «اداره كل نظارت و ارزشيابي» را برعهده گرفته است.
عرفانمنش چند روز قبل در دفتر خود در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به پرسشهاي خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) درباره موضوعات مختلفي مانند استقرار سازمان سينمايي، نگرش جديد در اعطاي پروانه ساخت و نمايش، وضعيت رسيدگي به فيلمنامهها در سازمان سينمايي و نقش اتحاديه تهيهكنندگان در اين ميان، پروانه ساختهاي حوزه هنري، شايعه پرداخت غرامت به برخي فيلمهايي كه در اكران به مشكل خوردهاند و ... پاسخ داد.
لزوم آرامش براي استقرار كامل سازمان سينمايي
جليل عرفانمنش در بخش ابتدايي اين گفتوگوبا ايسنا با اشاره به لزوم آرامش براي استقرار كامل سازمان سينمايي اظهار كرد: ساختار تشكيلات معاونت سينمايي ديگر قادر به استفاده از تمام ظرفيتهاي موجود نبود و در اين ميان سازمان سينمايي متولد و با اتكا به تجربيات معاونت فرايند استقرار خود را سپري ميكند. اما اصولا سازمانها در دوران استقرارشان نيازمند آرامش هستند كه در سايه همگرايي نهادهاي مختلف به وجود ميآيد. سازمان سينمايي هم از اين قاعده مستثنا نيست و نياز به آرامش دارد تا بتواند با استقرار قادر به اعتلاي سينماي ايران و بازنمايي استعدادها درخور شأن ملت ايران و همتراز با ارزشهاي جامعه اسلامي باشد.
جلیل عرفان منش
وي ادامه داد: اين را هم بايد يادآور شوم كه امروز جهان در آستانه تحولات منطقهاي و جهاني است كه اين امر مسئوليت گروههاي مرجع جامعه را دو چندان كرده است. در چنين شرايطي تقويت پايههاي فرهنگي كشور ضرورت دارد. در اين ميان براي حصول به اهداف بايد به ساحت فرهنگي جامعه توجه كرد و فرهنگ را زيربناي هر توسعهاي قرار داد، چون در فضاي سياسي يا بهتر بگويم سياستزدگي، هنر و سينما ظهور عيني درستي ندارد و بيشتر تاثير پذير ميشود تا تاثيرگذار. معتقدم داروي اين زخم كهنه پرهيز از افراط و تفريط و ايجاد روحيه تعامل و تعادل است.
اطلاق لفظ توقيف براي همه فيلمها مناسب نيست
معاون امور آثار سينمايي سازمان سينمايي كشور در ادامه سخنانش به بحث مهم نظارت و ارزشيابي در ميان فعاليتهاي اين معاونت اشاره و عنوان كرد: يكي از ادارات كل ما اداره نظارت و ارزشيابي است. واقعيت اين است كه اصل نظارت در هيچ جامعهاي قابل ترديد نيست و تنها در روش رسيدن به نظارت مطلوب اختلاف سليقه و نظر وجود دارد. البته همينجا بايد يك نكته را يادآور شوم و آن نكته اين است كه اطلاق لفظ «توقيف» به همه فيلمهايي كه امكان نمايش پيدا نميكنند مناسب نيست چون اجازه اكران ندادن به برخي فيلمها به دليل فقدان استانداردهاي سينمايي در آنها است. در واقع ممكن است يك فيلم ارزشي و داراي محتواي خوبي باشد اما داراي ساختار ضعيفي باشد و مخاطبي براي ديده شدن نداشته باشد؛ همچنان كه آثار با كيفيت كه فاقد محتواي ارزنده و يا برخلاف ارزشهاي حاكم بر جامعه هستند.
در دورههاي قبل هنگام صدور پروانه ساخت توجه كافي به فيلمنامه نميشد و بعضا خلاصه فيلمنامهها مدنظر قرار ميگرفت اما ما شورايي را در معاونت آثار سازمان سينمايي به نام شوراي ارزشيابي فيلمنامه تاسيس كردهايم
وي در ادامه درباره سياستگذاريهاي معاونت آثار براي اداره كل نظارت ارزشيابي و ارزشيابي گفت: ما ضمن اينكه به گذشته بر نميگرديم اما قانونهاي خوبي كه در گذشته بوده را احيا خواهيم كرد و با رصد كردن چالشهاي حوزه نظارت و ارزشيابي راهكارها و روشهاي جديد را جايگزين خواهيم كرد. به عنوان مثال در دورههاي قبل هنگام صدور پروانه ساخت توجه كافي به فيلمنامه نميشد و بعضا خلاصه فيلمنامهها مدنظر قرار ميگرفت اما ما شورايي را در معاونت آثار سازمان سينمايي به نام شوراي ارزشيابي فيلمنامه تاسيس كردهايم كه نظر اين شورا بعنوان شوراي مشورتي در پروانه ساخت مدنظر قرار ميگيرد و اعضاي شوراي پروانه ساخت پس از مطالعه فيلمنامه نظر نهايي خود را صادر خواهند كرد. روند ارايه فيلمنامه از طريق اين شورا وارد شوراي پروانه ساخت ميشود كه چگونگي اين فرايند توسط مديركل نظارت و ارزشيابي اعلام خواهد شد.
معاون امور آثار سينمايي درباره ماموريتهاي اين شورا بيان كرد: افرادي كه در اين شورا فيلمنامهها را ميخوانند و درباره آنها نظر ميدهند، افرادي مجرب و آگاه به حوزه سينما هستند. ضمن آنكه در مواردي كه فيلمنامه به يك حوزه تخصصي مرتبط باشد، اين شورا از كارشناسان مربوطه استفاده خواهد كرد. نكته حائز اهميت در اين شورا اين است كه نوع نگاه بيشتر به سمت كمك كردن به فيلمنامهها است و ما توصيه كردهايم كه نگاه اعضاي اين شورا به فيلمنامهها تعاملي باشد نه سلبي.
عرفانمنش درباره واكنش فيلمنامهنويسان به اين شوراي تازه تاسيس يادآور شد: خوشبختانه تاكنون فيلمنامه نويساني كه آثارشان در اين شورا مطرح شده است، از اين موضوع استقبال كردهاند.
دوري از تفريط، سختگيريهاي بيجا و اعمال سلايق شخصي سياست جديد نظارتي
معاون امور آثار سينمايي سازمان سينمايي در ادامه بحث درباره سياستگذاريهاي جديد نظارت و ارزشيابي، تشكيل شوراي ارزشيابي فيلمنامه را يكي از شيوههاي اصلاح نظارت دانست و افزود: اين شيوه اصلاحِ روش يك شيوه تدريجي است.
سختگيريهاي بيجا و بيمورد در حوزه سينما يا اعمال سلايق شخصي و نگرشهاي سطحي و ظاهربينانه به فيلمها زيان رسانده و ميتواند باعث يأس هنرندان شود
وي درباره ميزان و چگونگي نظارت در حيطه آثار سينمايي توضيح داد: معتقدم رعايت اعتدال، دوري از افراط و تفريط، حفظ مشاركت با هنرمندان، توجه به نظارت از پايين به بالا و در كنار اينها مراقبت از ارزشها و شرع مقدس بايد در سياستهاي راهبردي در نظر گرفته شود. همچنين بايد توجه داشت كه سختگيريهاي بيجا و بيمورد در حوزه سينما يا اعمال سلايق شخصي و نگرشهاي سطحي و ظاهربينانه به فيلمها زيان رسانده و ميتواند باعث يأس هنرمندان شود.
سند سينما باعث رنگباختن سلايق ميشود
معاون امور آثار سينمايي در پاسخ به اين مطلب كه «برخي معتقدند افراد در نوع نظارت و ارزشيابي وزارت ارشاد تاثيري ندارند و در واقع با تغيير مديريت باز هم همان شيوه قبل در برابر فيلمها گرفته شده و اعتراضات به دليل تفاوت ديدگاه ادامه خواهد داشت»، گفت: اينكه گفتم پايههاي سينما بايد برمبناي فرهنگ باشد نه سياستزدگي بر همين مبنا بود. اين باعث ميشود كه برخي از چالشها و هزينههاي بيمورد پيشرو را از قبل مهار كنيم. مهم اين است كه نظارت بر مبناي اصول باشد.
وي در ادامهي جملهي «نظارت بايد برمبناي اصول باشد»، درباره اصول جديد اين معاونت براي نظارت بيان كرد: واقعيت اين است كه حتي وجود يك قانون ضعيف از نبودش بهتر است. يكي از اهتمامهاي آقاي شمقدري تصويب سند سينماست كه اكنون در مراحل نهايي خودش به سر ميبرد. ممكن است اين قانون هنوز به مراحل بلوغ نرسيده باشد اما قانون قدرتمندي است كه با وجود آن سلايق رنگ ميبازد و جلوي قانونگريزي گرفته ميشود.
توليد فيلمنامه در موسسات خصوصي با مجوز سازمان سينمايي
براي تغيير در ساحت سينماي ايران بايد سراغ فيلمنامه برويم و اهميت آن را بشناسيم و تنها بررسي كنندهاش نباشيم. ما ميخواهيم با كارگروههايي كه داريم به سمت توليد فيلمنامه در بخش خصوصي برويم
عرفانمنش كه فيلمنامهنويس است در بخش ديگري از اين گفتوگو به اعتراض هميشگي سينماگران و منتقدان از ضعف فيلمنامه در سينماي ايران اشاره و به ايسنا اظهار كرد: من هميشه از دست كم گرفتن فيلمنامه در سينماي ايران رنج ميبردم. اگر سينماي ما بخواهد اعتلا پيدا كرده يا در مقابل سقوط كند، اين اتفاق از فيلمنامه نشأت خواهد گرفت. براي تغيير در ساحت سينماي ايران بايد سراغ فيلنامه برويم و اهميت آن را بشناسيم و تنها بررسي كنندهاش نباشيم. ما ميخواهيم با كارگروههايي كه داريم به سمت توليد فيلمنامه برويم.
وي درباره كارگروههاي توليد فيلمنامه توضيح داد: يكي از سياستهاي كلان نظام جمهوري اسلامي خصوصيسازي و كاهش تصديگري دولتي است. در اين سالها يكي از نگاههاي ارزنده سازمان سينمايي كاهش تصديگري بوده است. بنابراين ما در همه عرصهها تلاش داريم كه به سمت بخش خصوصيسازي و ايجاد مشاركت در جامعه سينمايي برويم. در اين زمينه طبيعي است كه بخش فيلمنامه از جمله موضوعات اوليهاي است كه بايد به گروههاي خصوصي واگذار شود.
معاون آثار سازمان سينمايي خاطرنشان كرد: آقاي سجادپور در زمان مديريتشان در اداره كل نظارت و ارزشيابي، كارگاههاي توليد فيلمنامه را تشكيل داده و آنها را به بخش خصوصي واگذار كردند كه به نظر من يكي از اقدامات ماندگار ايشان در دوران مديريت قبليشان بود. ما نيز تشكيل و فعاليت اين موسسات فيلنامهنويسي خصوصي را با جديت دنبال ميكنيم.
عرفانمنش در پاسخ به اين سوال كه آيا فكر نميكنيد توليد فيلمنامه توسط وزارت ارشاد به دولتيتر شدن سينما كمك ميكند نه خصوصي بودن آن؟، بيان كرد: اساسا مقصودم اين نبود كه اين كار در درون معاونت آثار انجام خواهد شد، بلكه اين فيلمنامهها توسط موسساتي كه براي اين كار در بخش خصوصي تاسيس شدهاند و براساس نياز مخاطب و جامعه انجام ميشوند.
اتحاديه تهيهكنندگان در حد تكميل پرونده و پارهاي از پيشنهادات در پروانه ساخت نقش دارد
اتحاديه تهيهكنندگان در حد تكميل پرونده و پارهاي از پيشنهادات، موضوعاتي را در پروانه ساخت فيلمها مطرح ميكند. با اين وجود، عدهاي از هنرمندان در ديداري كه با آنها داشتيم پارهاي از مشكلات شرايط موجود را برشمردند كه من هم بخشي از آن را قبول دارم كه بر اين اساس بايد برخي از روشها اصلاح شود
به گزارش ايسنا، جواد شمقدري چندي قبل بدون نظر گرفتن نقش شوراي مشورتي پروانه ساخت اتحاديه تهيهكنندگان، چهار پروانه ساخت براي حوزه هنري صادر كرده بود كه همين امر باعث برخي واكنشها از سوي افرادي در اين زمينه شد، عرفانمنش در پاسخ به اين پرسش كه آيا اين هم يكي از سياستهاي جديد در بخش صدور پروانه ساخت معاونت آثار است، گفت: به نظرم بايد با صبر و حوصله برخي از سياستهاي آقاي شمقدري را رصد كنيد. ترديد نكنيد كارهايي كه انجام ميشود كارهايي برنامهريزي شده و حكيمانه است اما بايد قدري فرصت بدهيد و صبر كنيد تا در آيندهاي كوتاه شاهد نتايج آنها باشيد.
وي درباره نقش شوراي مشورتي پروانه ساخت اتحاديه تهيهكنندگان در سياستگذاريهاي جديد بيان كرد: يك تصور غلط در جامعه سينمايي ما به وجود آمده كه دولت ابزار نظارت را در اختيار اتحاديه تهيهكنندگان گذاشته است در حالي كه به هيچ وجه اين گونه نيست. اتحاديه در حد تكميل پرونده و پارهاي از پيشنهادات، موضوعاتي را در پروانه ساخت فيلمها مطرح ميكند. با اين وجود، عدهاي از هنرمندان در ديداري كه با آنها داشتيم پارهاي از مشكلات شرايط موجود را برشمردند كه من هم بخشي از آن را قبول دارم كه بر اين اساس بايد برخي از روشها اصلاح شود.
فيلمنامههاي مجوز گرفته حوزه هنري در موضوعات اجتماعي و دفاع مقدس است
عرفانمنش در پاسخ به اين سوال كه آيا منظور از اصلاح اين روشها شيوهاي است كه حوزه هنري در دريافت پروانه ساخت پيش گرفت؟، تاكيد كرد: موضوع پروانه ساختهاي حوزه هنري متفاوت بود. چون براساس قوانين موجود در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاون سينمايي اختياراتي دارد كه براساس آن ميتواند به نهادهايي كه جنبه حقوقي يا دولتي دارند مسئوليتهايي واگذار كند و اين موضوع جديدي نيست. به عنوان مثال پيش از اين هم صدا و سيما براي ساخت آثار سينمايياش نيازمند پروانه ساخت نبوده است اما براي حتي يك نوبت از اكران بايد پروانه نمايش ميگرفت.
معاون امور آثار سينمايي سازمان سينمايي همچنين درباره موضوع پروانههاي ساختهاي اعطا شده به حوزه هنري عنوان كرد: اين فيلمنامهها عمدتا در حوزه اجتماعي و دفاع مقدس هستند. البته اينكه مسئوليت اين آثار را حوزه هنري و آقاي مومني بر عهده گرفتهاند، به اين معني نخواهد بود كه اداره كل نظارت و ارزشيابي فيلمنامههاي آنان را دريافت نكند.
فيلمنامههايي كه حوزه هنري براي آنها پروانه ساخت گرفته است، عمدتا در حوزه اجتماعي و دفاع مقدس هستند
فيلمهايي كه در اكران به مشكل خوردند از ارشاد غرامت نميگيرند اما ...
جليل عرفانمنش در بخش پاياني اين گفتوگو به چند پرسش پيرامون موضوعات مختلف پاسخ داد.
وي در پاسخ به اين مطلب كه گفته ميشود برخي فيلمهايي كه در اكران با حوزه هنري به مشكل خوردهاند قرار است از وزارت ارشاد غرامت دريافت كنند، گفت: تا جايي كه من ميدانم اين موضوع صحت ندارد اما براي حفظ عدالت طبيعي است كه سازمان سينمايي راهكارهاي خودش براي حمايت تهيهكنندگاني كه به هر دليل دچار صدماتي ميشوند دارد. راهكارها، اقتضايي و عمدتا در اختيار رييس سازمان است. مثلا يكي از راهكارها حمايت از صندوق بيمه فرهنگ و هنر است كه اگر هنرمند در هر قسمتي دچار آسيب شوند از آنها حمايت ميكند.
موسسات زير نظر سازمان سينمايي ماموريت جديد ميگيرند
معاون سازمان سينمايي در پاسخ به سوال ديگري درباره وضعيت موسسات تابعه سازمان سينمايي مانند فارابي، مركز گسترش سينماي مستند و تجربي و ... در چارت جديد، اظهار كرد: موسسات اعم از فارابي، مركز گسترش، انجمن سينماي جوان و... هويت مستقل خود را از دست نميدهند چرا كه به عنوان مثال بنياد سينمايي فارابي داراي يك برند است، اما طبيعتا ماموريتهاي جديدي هم براي آنها تعريف خواهد شد. طبيعي است كه با بازنگري كه انجام ميشود، آن موسسات پارهاي از ماموريتهاي خود را از دست داده و به جاي آن ماموريتهاي جديدي را دنبال خواهند كرد كه اين رويكرد با نظر رياست سازمان انجام ميشود.
توليدات مشترك خارجي باعث رساندن پيام سينماي ايران به جهان ميشود
عرفانمنش در پاسخ به اين پرسش كه اكنون چه تعداد فيلم با مشاركت سينماگران خارجي در ايران ساخته ميشود، بيان كرد: در خصوص پروژههاي فاخر داراي مشاركت خارجي و يا پروژههايي كه با همكاري بخشهاي خصوصي و شركتهاي بين المللي ساخته ميشود آمار دقيقي ندارم.
وي درعين حال يادآور شد: يكي از فايدههاي توليد آثار مشترك در اين است كه ما تجربيات به روز جهان را با خودمان به همراه خواهيم داشت. يكي از ويژگيهاي آثار مشترك نوعا تبادل در حوزه فنآوري بين هنرمندان خارجي و ايراني است. بدون شك توليد اين آثار با توجه به وجود توزيعكنندگان خارجي، مسير رساندن پيام سينماي ايران به جهان خارج را هموارتر خواهد كرد.
جلیل عرفان منش
مديران كل معاونت آثار سازمان سينمايي بهزودي معرفي ميشوند
جليل عرفانمنش در پايان اين گفتوگو در پاسخ به پرسشي درباره تغيير مديران كل معاونت آثار سازمان سينمايي گفت: در اين حوزه ادارات كل جديدي تاسيس شدهاند. بر اين اساس دوستان جديدي به جمع ما اضافه ميشوند و احكام مديران كل جديد به زودي صادر خواهد شد. سپس مديران كل درباره ادارات تابعه خود تصميمگيري ميكنند.
گفتوگو از خبرنگار ايسنا محمد صادق لواساني
انتهاي پيام