ميترا عزيزيان پور
در بررسى راه هاى جذب دانش آموزان به نماز اولين مساله اى که به آن بر مي خوريم زندگى اجتماعى دانش آموز در محيط خانواده، مدرسه، جامعه و همسالان و زندگى سياسى او (درک مفاهيمي همچون مديريت، حکومت و سياست هاى اجتماعي) مي باشد. در اين فرآيند دانش آموزان در تعامل مستقيم با اطرافيان، خانواده ، دوستان، مديران حکومتي، تربيتي، معلم و مربي، مسجد و روحانيت، تحت تاثير رفتارها و پيام هاى آنان است و منش هاى آنان را تحت نظر دارد و رفتارهاى تعبدى و اخلاقي ايشان را پى گيرى مى نمايد. شکل گيري شخصيت معنوى و اجتماعى دانش آموز از همان ابتدا در خانواده بعد در مدرسه و در مراتب بعدى از طريق ديگران صورت مى گيرد. بنا براين هر کدام از الگوهاى رفتارى مورد توجه دانش آموز است و تحت تاثير آن رفتارها مى باشد.يکايک ارزشهاى موجود در جامعه و خانواده چه در جنبه هاى مثبت و چه در جنبه هاى منفي، شخصيت نوجوان و جوان را پى ريزى نموده، در نگرش مثبت و يا منفى او نسبت به محيط اطراف خود نقش مهمى را ايفا خواهد کرد.تربيت و پرورش فرزندان سالم از حيث اعتقادى و منش هاي پسنديده در گرو توجه کافى به مسائل محيطى و رفتاري است.چنانچه پدر و مادر خانواده به نقش الگويى خود توجه داشته باشندو در تنظيم روابط خويش با فرزندان همت گمارند و تقيد به اصول اخلاقى و انسانى و بالاخره مذهبى را پيشه خود سازند، بي ترديد احساس خوب و ارزشمند، پاى بند به مسائل معنوى را به فرزندان خود تقديم نموده اند.تجربه خوشايند و احساس رضايتمندي از رفتارهاى بروز داده شده کودک و نوجوان را به سوى اهداف و آرمانهاي تربيتى جامعه هدايت خواهد کرد و در نتيجه جهت يابي وى را به درک هويت معنوى و انسانى ميسر خواهد نمود.پس به همان ميزانى که رفتارهاى سنجيده، الگوها و مسئولان تربيتى در شکل گيرى شخصيت معنوى و سجاياى انسانى کودک و نوجوانان موثر است پديداري رفتارهاى متضاد با آرمانهاى اجتماعي، اخلاقى و مذهبي نيز در تخريب اين شخصيت و هويت واقعى او موثر است.اما نقش والدين و مربيان به همين جا ختم نمى شود، بلکه اين تلاش نظر به آينده اى دوخته است که براى ساختنش زمان، هزينه و انرژى بسيارى صرف شده است اين آينده و در نتيجه چگونه شدن را والدين و مربيان به نمايندگي از جامعه در معرض ديد نوجوان و جوان قرار مى دهند که اين همان هويت مورد انتظار است.پس از خانواده، که به عنوان اصلى ترين سازمان در نهادى و درونى شدن رفتارها براى کودک و نوجوان کمک مي نمايد و اولين تجربيات زندگى را در اختيارش قرار مي دهد. مدرسه جايگاه ويژه اى را به خود اختصاص مى دهند. در اين سازمان معلم و مربى الگوهايى هستند که بيشترين درصد مقبوليت را در پيش کودک و نوجوان دارند. بى شک گذر از اين مرحله در ساختار ذهنى و رفتارى کودک و نوجوان حائز اهميت است. هوشيارى والدين و مربيان دلسوز و آگاه اين امکان را براى دانش آموز به وجود خواهد آورد که با همانند سازي، بهترين الگوهاى رفتارى را براى خود انتخاب نمايند. بنابر اين شرکت فعالانه مديران و مربيان در عرصه هاى فرهنگى و ترويج ارزش هاى انسانى و اخلاقى توام با عمل، شناخت معيارهاي فضيلت و انسان هاى فاضل را براى نوجوان آسان تر خواهد کرد. چنانچه مديران، معلمان و مربيان همراه دانش آموز در نماز جماعت مدرسه شرکت فعال داشته باشند و در اجراى فرامين الهى و مواظبت در رفتار و گفتار خود کوشش نمايند، دانش آموز رغبت پيدا خواهد کرد که با علاقه مندى بيشتر در نماز حضور يابد، بايستى متوجه اين معنا بود که (الگو بودن رهبران ديني، علمى و مذهبي نقش اساسى را در تکوين شخصيت دانش آموزان ايفا مي کند).يک تحقيق نشان مى دهد که %48 کل دانش آموزان نوجوان «اعتقاد والدين خود را به خداوند و عمل به دستورات او را در جذب فرزندان به نماز موثر دانسته اند.»اگر چه صحبت ما بر سر ارايه الگوهاى صحيح براى نوجوانان و جوان است تا آنان را نسبت به اقامه فريضه نماز تشوي و ترغيب نمايد توجه به اين نکته نيز قابل تامل است که حتما بزرگسالان نيز از اين امر مستثنى نبوده و نيستند آنان نيز به نحوى متاثر از الگوهاى جامعه و رفتارهاي الگوها هستند.يک بررسى نشان مى دهد که: فقدان فضاى تشويق مناسب و گاهى برخوردهاى نامناسب از سوى برخى از مسئولان و نيروهاى مذهبى و احتمالا برخى از اوقات برخوردهاي شديد در زمينه عدم حضور برخى از مربيان و دبيران به نماز جماعت موثر واقع شده است. لذا شايسته است مسئولان ادارى و الگوهاي اجتماعى شرط حسن برخورد و اعتدال را در رفتارهاى انسانى خود مراعات نمايند.اگر بخواهيم يک حرکت مطلوب در روند جذب دانش آموزان نوجوان و جوان نسبت به نماز ايجاد کنيم ناچاريم به اصل روش هاى برخورد خود و الگوهاى رفتارى جامعه بپردازيم و با معرفى الگوهاى شايسته در جهت تقويت باورهاى اعتقادي و مذهبى آنان گام برداريم.
امام علي(ع) نيز در معرفى الگوهاى صحيح و شناخت آن با جامعه چنين مى فرمايد:
«مي خواهيد که فقيه و دانشمند واقعى را به شما معرفى کنم؟ او عبارت از کسى است که مردم را از مهر و رافت خداوند نوميد نمي سازد و در عين حال آنان را به گونه اى ارشاد مى کند که نسبت به عذاب خداود احساس ايمنى نکنند و به مردم در ارتکاب گناه، آزادي عمل نمى دهد و قرآن را به خاطر رغبت به غير قرآن رها نمى کند.پس محبت و التفات و گشاده رويي، حسن خلق و فروتنى و کوشش در تکميل نفس از مولفه ها و معيارهاى تشخيص يک الگوى خوب و صالح است.
منبع: پايگاه روزنامه ابتکار
