در مورد اهميت و فوايد كلسيم، پتاسيم و آهن مطالب زيادي نوشته مي‌شود؛ اما بايد دانست كه مواد معدني ديگري نيز وجود دارد كه اگرچه به‌ندرت بدن دچار كمبود آنها مي‌شود، ولي گاهي اهميت پيدا مي‌كند. يكي از اين مواد منيزيم است.
منيزيم، فلزي است كه ميزان بسيار كمي در بدن وجود دارد. وجود همين مقدار كم، از اين عنصر اثرات حياتي و غيرقابل انكاري در واكنش‌هاي عصبي، عضلاني و فعل و انفعالات درون سلولي دارد.
اسهال و استفراغ و سوء‌تغذيه از عوامل كاهش منيزيم سرم است. در كشورهاي فقير دليل اصلي سوء تغذيه، بي‌غذايي و فقدان غذاهاي باكيفيت است ولي در كشورهاي غني همچون كشورهاي غربي يكي از مهم‌ترين دلايل سوء‌تغذيه، الكليسم است.
افرادي كه به صورت زياد و مداوم الكل مصرف مي‌كنند و هفته‌ها يا ماه‌ها به جز الكل هيچ ماده غذايي ديگري مصرف نمي‌كنند، دچار كاهش انواع مواد مغذي از جمله منيزيم مي‌شوند و اين كمبود يكي از دلايل مرگ و مير اين گروه از بيماران است.
بيش از 99 درصد منيزيم بدن در استخوان‌ها و عضلات به صورت ذخيره موجود است، بنابراين به جز كلسيم، زمان زيادي لازم است تا اين ذخاير تخليه شود.
اسهال‌ها و بيماري‌هاي روده‌اي با ايجاد مدفوع چرب و حجيم، باعث به‌دام افتادن منيزيم و خروج آن از بدن مي‌شود و به اين ترتيب منيزيم تخليه مي‌شود.
ديابت هم از بيماري‌هاي شايع است كه با كاهش منيزيم همراه است، هرچه بيمار ديابتي كنترل نامناسبي داشته باشد، به موازات دفع گلوكز از طريق ادرار، منيزيم هم دفع مي‌كند و در درازمدت بعد از تخليه ذخاير اين ماده معدني دچار كمبود شديد منيزيم در اثر يك اسهال يا استفراغ طولاني مي‌شود.
ويتامين D يكي از مواد موثر در حفظ منيزيم است كه موجب جذب موثر آن از جدار روده مي‌شود و بيماري‌هايي كه متابوليسم فعال‌سازي ويتامين D را مختل مي‌كند از عوامل كمبود منيزيم است.
لرزش دست و پا، بي‌حالي، افسردگي، ضعف شديد تمام عضلات، تحريك‌پذيري و كم شدن تحمل از علائم كمبود منيزيم است.
بتدريج كه اين بيماري شديد مي‌شود، تشنج رخ‌مي‌دهد. كمبود منيزيم باعث تحريك‌پذيري عضلات قلب و كاهش كلسيم و پتاسيم نيز مي‌شود و تا منيزيم را اصلاح نكنيم كمبود اين عناصر بهبود نمي‌يابد.
برخي بيماري‌هاي ژنتيكي نادر مثل بارتر و جيتلمن نيز موجب دفع منيزيم از كليه شده و بعد از پيوند كليه نيز تغييراتي در توبول‌هاي كليه ايجاد مي‌شود كه موجب دفع منيزيم مي‌شود.
براي درمان كمبود منيزيم هم داروهاي تزريقي و هم قرص‌ها و شربت‌هاي حاوي منيزيم موجود است. مهم اين است كه پزشك گاهي به اين بيماري هم فكر كند و آن را تشخيص دهد كه در اين صورت درمان آن سخت نخواهد بود.
