توليد محصولات مقاوم در مقابل عوامل محيطي و آفات يكي از دستاوردهاي مهم بيوتكنولوژي گياهي است كه هر روز افقهاي جديدي از آن توسط محققان بيوتكنولوژي گشوده ميشود. مطلب زير كه از سايت WashingtonPost.com انتخاب شده است يكي از محصولات جديد در عرصة بيوتكنولوژي گياهي را معرفي ميكند:
خبر:
محققان علم ژنتيك موفق به توليد اولين گوجه فرنگي جهان شدهاند كه ميتواند در آب شور رشد يابد. اين كشف فوقالعاده مهم ميباشد زيرا ميتواند در توليد انواع محصولات در زمينهاي كمثمر يا زمينهايي كه مشكل آبياري دارند مورد استفاده قرار گيرد. متخصصان صنايع غذايي جهان اظهار ميكنند كه اين كشف ميتواند راهگشايي براي يكي از مهمترين مشكلات كشاورزي جهان باشد. به اين دليل كه در خيلي از مناطق گرم و خشك با مشكل شوري آب مواجه هستيم.
اين گوجهفرنگيكه توانايي تحمل نمك را دارد توسط متخصصان بيوتكنولوژي گياهي توليد شده است. محققان ميگويند كه فعلاً برنامه خاصي براي توليد تجاري آن ندارند، اما در عين حال اذعان دارند كه تكنولوژي آن خيلي ساده بوده و ميتواند كشاورزان را در اكثر نقاط ايالات متحده و نقاط ديگر كمك كند.
آقاي Blumwald Eduardo مديراين پروژه در دانشگاه Davis كاليفرنيا ميگويد:
"آب شور براي گياه حكم سم را دارد، اما ما راهي يافتهايم كه توانايي گوجهفرنگي براي انتقال نمك به بيرون و جدا كردن آن از بقيه سلول گياه را افزايش دهيم. سديم توسط برگها جذب ميشود و در نتيجه خود گوجهفرنگي از آن در امان ميماند."
وي اضافه ميكند:
"مزه اين گوجهفرنگي هيچ فرقي با نوع طبيعي ندارد اما فعلاً در گفتن اين حرف احتياط ميكنيم كه مبادا اين يك نظر شخصي و نتيجهگيري غير علمي باشد".
آقاي Val Gidding از سازمان صنعت بيوتكنولوژي ميگويد:
"امروزه تحقيقات دانشگاهي و گروهي در زمينة تحمل نمك و نيز نحوة استفاده از آن در گياهان, زياد انجام ميگيرد. اين تحقيق از يك پتانسيل خيلي روشن و عظيمي برخوردار است. آب امروز يك مسئله خيلي مهم در كشاورزي ميباشد, كه مهمتر هم خواهد شد. حال هر تكنولوژي كه بتواند به گياه قابليتي بدهد كه از آب استفاده بهينهتري نمايد، بالطبع خيلي سودده و مفيد خواهد بود."
وي همچنين اضافه ميكند:
"اين اصلاح نسبتاً سادة ژنتيكي كه گوجهفرنگي را قابل رشد در شرايط شور و نمكي نموده است، ميتواند در بررسي مقاومت ساير گياهان در مقابل نمك و حتي در بررسي اينكه كلاً گياهان چگونه آب مصرف ميكنند مفيد باشد. نقشه كل ژنوم گوجهفرنگي كه براي اصلاح مقاومت در برابر نمك مورد استفاده قرار گرفت ترسيم شده است، كه براي محققان بسيار مفيد خواهد بود."
اولين گياه تغييرژنتيكييافته، كه از طرف مسئولان دولتي هم پذيرفته شد گوجهفرنگي Flavr Savr بود, كه ميتوانست مدتها پس از چيدن همچنان رسيده باقي بماند.
اين
محصول موفقيتهاي اوليهاي داشت ولي بعداً به دلايلي از بازار جمعآوري شد. حال هر كوششي براي توليد تجاري گوجهفرنگيهاي مقاوم در برابر نمك منوط به موافقت مسئولان ميباشد. در مقالة "بيوتكنولوژي طبيعي" نويسنده گزارش داده است كه گوجهفرنگي آنها اندكي سديم و كلر دارد (كه ميدانيم، سديم و كلر اجزاي تشكيل دهنده نمك هستند). ضمناً اين گوجهفرنگيها از نوع طبيعي كمي كوچكترند.
تحليل:
هر ساله حجم بالايي از توليدات كشاورزي كشور، بخصوص ميوهها و سبزيجات در اثر آفات و عوامل محيطي از بين ميرود. عواملي از قبيل حشرات، آفات گياهي، كم آبي وحتي سموم مورد استفاده براي مقابله با آفات، باعث ضايعات فراوان در كشاورزي ميشوند. بنابراين توليد محصولاتي كه بتوانند در برابر عوامل فوق مقاومت كنند، ميتواند دستاوردهاي ارزشمندي براي كشاورزي و صنايع غذايي كشور داشته باشد. به طور مثال اگر بتوان گندمي را توليد كرد كه با شرايط كويري ايران سازگار باشد و يا برنجي كه مقاوم در برابر آب شور دريا بوده و قابل رشد در آن باشد دو مشكل از اساسيترين مشكلات كشور در زمينة غذا قابل حل خواهد بود.