در واقع نه تنها فرد مسموم در معرض آسيب است، بلكه افرادي هم كه در تماس با مصدوم هستند، ممكن است آسيب ببينند.
تماس با مواد شيميايي به چند طريق ممكن است آسيب‌برساند:
گاهي ماده شيميايي از سطح بدن جذب و وارد خون شده و باعث مسموميت در كل بدن مي‌شود. اين نوع مسموميت در حين تماس با سموم آفت‌كش و حشره‌كش ديده مي‌شود. روي بسته‌بندي اين نوع از سموم هشدار داده شده است كه نبايد با پوست، چشم يا دهان برخورد داشته باشد البته براي استفاده از اين مواد شيميايي از وسايل حفاظتي مانند دستكش و ماسك استفاده مي‌شود.
گاهي سم به سطح پوست آسيب مي‌رساند، مانند مواد اسيدي و قليايي. در اين موارد به جاي مسموميت، نوعي از سوختگي بروز مي‌كند.
براي جلوگيري از آسيب ناشي از مواد شيميايي چه بايد كرد؟
نخستين گام در برخورد با فردي كه در تماس با ماده شيميايي قرار گرفته اين است كه مراقب خودمان باشيم. تماس با لباس و بدن مصدوم، ما را هم در معرض مسموميت قرار مي‌دهد. پس قبل از تماس با مصدوم از وسايل محافظتي مانند دستكش استفاده كنيد.
گام دوم درآوردن لباس مصدوم است. بايد لباس‌هاي وي را درآورده، درون كيسه‌اي پلاستيكي قرار داد و در آن را بست.
گام سوم شستن تن فرد است. بهترين ماده شوينده صابون همراه با آب فراوان است. به اين منظور بايد بيمار را تا حد امكان در دو نوبت با مقدار زيادي آب و صابون شست و پس از شستن بيمار را بپوشانيد.
چه كارهايي را نبايد بكنيم؟
پانسمان زخم در برخورد با آسيب‌هاي پوستي مرسوم است، اما اين اقدام درماني در افرادي كه تماس پوستي با سم دارند و هنوز سم روي بدن آنهاست، نه‌تنها مفيد نيست، بلكه باعث جذب بيشتر و سريع‌تر سم مي‌شود. بنابراين تا بدن فرد را از سم پاك نكرديد، پوست را پانسمان نكنيد.
يكي از اشتباهات رايج، استفاده از مواد چرب و كرم روي محل آسيب است. اين مواد باعث شده تا مواد سمي در محل آسيب مانده و جذب بدن شود. از طرفي شستن آنها دشوار بوده و سير درمان را مشكل مي‌كند.
بعضي تصور مي‌كنند كه بايد مواد اسيدي يا قليايي را با ماده متقابل آنها خنثي كرد. اين تفكر اشتباه بزرگي است. زماني كه اسيدي با قليايي تركيب مي‌شود، توليد حرارت مي‌كند كه مي‌تواند آسيب پوستي را تشديد كند.
فراموش نكنيد كه تمام مصدومان بايد به مركز تخصصي مسمومان منتقل شوند. گاهي لازم است كه اقدامات حمايتي و پادزهر مخصوص براي بيماران نيز استفاده شود.
