روان‌شناسان كودك بر اين باورند كه بروز رفتارهاي اينچنيني تا سه سالگي در بسياري موارد طبيعي است. اما پس از اين سنين افزايش رفتارهاي پرخاشگرانه بايد درمان شود.
دكتر فريبا عرب‌گل، فوق‌تخصص روانپزشكي كودك و نوجوان در گفت‌وگو با جام‌جم مي‌گويد: طولاني‌شدن زمان رفتارهاي پرخاشگرانه، تكرار آن در طول روز و شدت اين رفتارها، در كنار شكل اين نوع رفتارها مي‌تواند تعيين‌كننده طبيعي يا غيرطبيعي بودن آن باشد.
به بيان ديگر اگر رفتارهاي پرخاشگرانه كودك با آسيب زدن به خود، ديگران يا تخريب اشيا همراه باشد، بايد مورد بررسي‌هاي دقيق از نظر رفتارشناسي و روان‌شناسي قرار بگيرد.
رفتارهاي پرخاشگرانه دو تا سه ساله‌ها
بسياري از روان‌شناسان مي‌گويند كه بيشتر پرخاشگري‌هاي كودكانه به منظور آسيب رساندن به ديگران نيست، بلكه براي حفظ حريم مالكيت كودك است. به بيان ديگر اين نوع پرخاشگري به‌دليل حسن مالکيت است.
كودكان از يكديگر اسباب بازي مي‌قاپند و يكديگر را هل مي‌دهند تا به اسباب بازي‌اي كه مي‌خواهند بازي كنند، دست يابند. بندرت اتفاق مي‌افتد كه كودكان بخواهند به كسي آسيب برسانند يا از روي عصبانيت دست به پرخاشگري بزنند.
دكتر عرب گل در توضيح چگونگي بروز رفتارهاي پرخاشگرانه غيرطبيعي از سوي كودكان مي‌گويد: طولاني‌شدن اين رفتارها يعني جيغ كشيدن‌هاي طولاني يا برخوردهاي تهاجمي كه به آسيب‌زدن به خود كودك، اطرافيان يا شكستن و پرت‌كردن اشيا منجر شود، غيرطبيعي است.
برخي كودكان به مدت يك ساعت يا حتي بيش از آن جيغ مي‌كشند، سرشان را به زمين مي‌كوبند، به پدر يا مادرشان با گاز گرفتن يا چنگ زدن آسيب مي‌رسانند و وسايل اطرافشان را تخريب مي‌كنند. چنين رفتارهايي طبيعي نيست و با گريه و ناسازگاري‌هاي زودگذر كودكانه قابل مقايسه نيست.
والدين و خشونت غيرعادي كودكان
بسياري از والدين در مقابل رفتارهاي خشونت‌آميز غيرعادي كودكانشان سردرگم مي‌شوند و حتي در برخي موارد با بروز عكس‌العمل‌هاي نابجا چون برخورد فيزيكي و پرخاشگري متقابل، اوضاع را وخيم‌تر مي‌كنند، اما برخورد درست از سوي والدين در مقابل خشونت غيرعادي فرزندشان چگونه بايد باشد؟
روان‌شناسان كودك تاكيد مي‌كنند كه والدين بايد در مقابل رفتارهاي تهاجمي و پرخاشگرانه كودكان خود با آرامش، مصمم و با نظم و قانون روشن و واضح واكنش نشان دهند.
والدين هنگام عصبانيت كودكان به هيچ وجه نبايد به بحث با كودك بپردازند يا زياد صحبت كنند. وقتي والدين بخواهند اين وضع را بلافاصله با اخطار دادن و تحريم، تهديد يا برخورد فيزيكي و پرخاشگري به نفع خود عوض كنند، نتيجه عكس مي‌گيرند و حتي باعث تشديد عصبانيت و خشم كودك خود مي‌شوند.
دكتر عرب‌گل نيز تاكيد مي‌كند: اگر رفتارهاي پرخاشگرانه كودك همراه با پر تحركي بيش از اندازه، لجبازي‌هاي غيرطبيعي، مشكلات خواب و رفتارهاي اجتماعي نامطلوب باشد، بايد از نظر روان‌شناسي مورد بررسي جدي قرار بگيرد. چراكه در چنين مواردي احتمال وجود بيماري‌هايي چون بيش‌فعالي، اضطراب، افسردگي، اوتيسم يا ساير اختلالات روانپزشكي مطرح است. والدين نبايد از خاطر ببرند كه اگر پرخاشگري بيش از حد با گوشه‌گيري، استرس و افسردگي كودك همراه باشد، نياز به بررسي‌هاي روان‌شناسي و در‌صوررت نياز درمان دارويي و غيردارويي دارد.
عصبانيت كودك را مديريت كنيد
روان‌شناسان تاكيد مي‌كنند كه در بسياري موارد ريشه خشونت كودك به عواملي چون الگوبرداري از برخوردهاي تنش‌زا و همراه با خشونت والدين، ساير كودكان در مهدكودك يا مشاهده فيلم‌ها و كارتون‌هاي خشن باز مي‌گردد.
دكتر عرب‌گل مي‌گويد: آنچه والدين بايد مد نظر داشته باشند اين است كه كودكان به واسطه رفتارهاي خوبشان بايد تشويق شوند. همچنين برخي رفتارهاي پرخاشگرانه كوچك مانند جيغ‌كشيدن و گريه‌كردن‌هاي گاه و بيگاه و كوتاه بايد ناديده گرفته شود. بهترين واكنش والدين ناديده گرفتن رفتارهاي كوچك ناشايست كودك است، بدون آن كه با او قهر كنند، اما اگر رفتارهاي تهاجمي كودك، شديدتر و به قصد آسيب زدن به والدين صورت بگيرد، كنترل كودك و ممانعت از آسيب ديدن از سوي او، بهترين واكنش تلقي مي‌شود.
