كرون را نبايد با كولون اشتباه گرفت چرا كه با وجود تشابه علل ابتلا، بيماري كولون (كوليت اولسراتيو) تقريبا به بيماري مزمن التهابي ديگري كه تنها كولون را درگير ميكند، مربوط ميشود. در افرادي كه خويشاوندانشان مبتلا به كوليت اولسترايتو هستند، خطر ابتلا 10 برابر بيشتر از افراد عادي است.
علت اين بيماري نامعلوم است. برخي محققان به عفونتي كه توسط باكتريهاي خاص ايجاد ميشود، مشكوكند.
از طرفي به نظر ميرسد، فعال شدن سيستم ايمني رودهها نيز در بيماريهاي التهابي آنها موثر است، چرا كه التهاب، يك مكانيسم دفاعي مهم در برابر فعاليت سيستم ايمني است.
سيستم ايمني به طور طبيعي تنها در برابر عوامل خارجي مضر فعال ميشود، ولي در اشخاص مبتلا به كرون، اين سيستم به طور غيرطبيعي و در غياب هر نوع عامل خارجي فعال ميشود و اين فعال شدن مكرر ـ كه احتمالا ژنتيكي است ـ ميتواند به التهاب و زخم مزمن منجر شود.
بررسي محققان medicinenet نشان داده است در روده افراد مبتلا به كرون، سطح بالايي از نوع خاصي از باكتري (اشريشياكلي) وجود دارد كه ممكن است در بيماريزايي تاثير داشته باشند.
از طرفي اگرچه رژيم غذايي ممكن است بر علائم بيماري تاثير بگذارد، اما بعيد به نظر ميرسد رژيم غذايي عامل بيماري باشد.
علائم بيماري: علائم كرون شامل درد شكمي، اسهال و كاهش وزن بدن است. البته علائمي كه كمتر شايع است، مانند كاهش اشتها، تب، عرق شبانه، درد مقعد و گاهي خونريزي از مقعد نيز ديده ميشود.
بيماري كرون ابتدا باعث زخمهاي كوچك روي سطح داخلي رودهها ميشود كه به مرور زمان، عميقتر و بزرگتر ميشوند و ميتوانند باعث خشكي، باريك شدن و حتي انسداد روده شوند.
علائم بيماري كرون، بستگي به محل ايجاد آن، گستردگي و شدت التهابي دارد. در كرون با التهاب كولوني، درد شكمي و اسهال خوني از علائم شايع است، ضمن اينكه فيستول مقعدي و آبسههاي اطراف مقعد نيز ممكن است ايجاد شود.
سيستم ايمني به طور طبيعي تنها در برابر عوامل خارجي مضر فعال ميشود، ولي در اشخاص مبتلا به كرون، اين سيستم به طور غيرطبيعي و در غياب هر نوع عامل خارجي فعال ميشود
التهاب روده كوچك نيز با درد شكمي، اسهال يا انسداد روده همراه است.
يكسوم بيماران مبتلا به كرون ممكن است بيماريهاي مربوط به ناحيه مقعدي داشته باشند كه با تورم بافت اسفنكتر مقعد ايجاد زخم يا شقاق در داخل اسفنكتر مقعد، ايجاد فيستول بين مقعد (يا راست روده) و پوست اطراف مقعد يا آبسههاي اطراف مقعد همراه است كه به تب و درد در اين ناحيه منجر ميشود.
ساير عوارض بيماري شامل ايجاد سوراخ در ديواره روده و در نتيجه ورود باكتريهاي داخل روده به ارگانهاي مجاور است. در صورت انسداد روده با ميوهها و سبزيجات در حال هضم، مايعات و گاز معده ميتوانند وارد كولون شده و منجر به دردهاي شكمي شديد، تهوع و استفراغ شوند.
تشكيل فيستول بين روده و مثانه ميتواند باعث عفونتهاي مكرر سيستم ادراري و عبور گاز و مدفوع در حين ادرار كردن شود. در صورتي كه فيستول بين روده و پوست ايجاد شود، چرك و موكوس از شكاف كوچك و دردناكي روي پوست شكم خارج ميشود، حال آنكه ايجاد فيستول بين كولون و واژن، باعث خروج گاز و مدفوع از طريق واژن ميشود، همچنين وجود فيستول از روده تا مقعد، منجر به خارج شدن موكوس و چرك از شكاف فيستول اطراف مقعد ميشود.
گفتني است تورم يا گشادشدگي كولون و پارگي روده از عوارض خطرناك است و معمولا هر دو نياز به جراحي دارد.
از عوارض ديگر بيماري كرون، در درازمدت خطر افزايش سرطان روده كوچك و كولون است. همچنين عوارض خارج رودهاي، اندامهايي مانند پوست، مفاصل، ستون فقرات، چشمها و مجاري صفراوي را درگير ميكند.
عوارض پوستي اين بيماري شامل لكههاي قرمز رنگ دردناك روي پاها و زخم شدن پوست در اطراف مچ پاست.
در ادامه بيماريهاي دردناك چشم ميتواند باعث مشكلات بينايي شود و آرتريت باعث درد، تورم و خشكي مفاصل دست و پا ميشود؛ همچنين التهاب قسمت پايين كمر و ستون فقرات ميتواند باعث درد و خشكي ستون فقرات
شود.
همچنين التهاب كبد (هپاتيت) يا مجاري صفراوي و زردي پوست اتفاق ميافتد عفونتهاي باكتريايي و سيروزكبدي همراه با نارسايي كبد و نيز سرطان مجاري صفراوي از ديگر عوارض اين بيماري هستند.
يكي از عوارض بيماري كرون ايجاد سوراخ در ديواره روده و در نتيجه ورود باكتريهاي داخل روده به ارگانهاي مجاور است
بيماري كرون از تشخيص تا درمان: بالا بودن تعداد گلبولهاي سفيد در تستهاي آزمايشگاهي، نشانه عفونت يا التهاب است.
همچنين كاهش گلبولهاي قرمز خون (كمخوني)، كاهش پروتئين خون و مواد معدني كه از طريق اسهال از دست ميرود نيز ميتواند نشاندهنده بيماري كرون باشد.
به گفته متخصصان Mayoclinic ، بررسي با اشعه ايكس با ريوم نيز براي تشخيص محل، نوع و شدت بيماري، زخمها، باريك شدن رودهها و فيستولهاي ايجاد شده به كار ميرود.
البته كولونوسكوپي روش دقيقتري براي تشخيص زخمهاي كوچك يا نواحي التهابي كوچك در كولون است. سيتياسكن نيز ميتواند تصاويري از داخل شكم و لگن را نشان دهد و بخصوص براي شناسايي آبسهها مفيد است.
آندوسكوپي با كپسول ويدئويي كه حاوي يك دوربين بسيار ريز است و بلعيده ميشود، تصاوير لايه داخلي روده كوچك را به گيرندهاي كه روي كمر بسته ميشود، ارسال ميكند و باعث تشخيص زودهنگام نشانههاي خفيف بيماري كرون ميشود، البته اين روش نبايد در بيماران با انسداد روده كوچك انجام شود، چرا كه كپسول ممكن است در پشت ناحيه مسدود شده گير كرده و وضعيت را بدتر كند.
در مورد درمان اين بيماري بايد گفت بيماراني كه علائم خفيف دارند، نيازمند درمان نيستند.
اين بيماران معمولا دورههايي از عودكردن بيماري (وخيمتر شدن التهاب) را متعاقب دورههايي از بهبود نسبي (كاهش التهاب) كه ماهها تا سالها طول ميكشد، تجربه ميكنند.
داروهايي كه براي درمان كرون استفاده ميشوند، شامل عوامل ضدالتهابي مانند تركيبات ASAـ5 و كورتيكواستروئيدها و نيز آنتيبيوتيكهاي موضعي و تعديلكنندههاي سيستم ايمني هستند.
داروي ضدالتهاب مزال آمين براي بيماري در ناحيه روده كوچك بيتاثير است.
كورتيكواستروئيدها نيز هر چند به كاهش التهاب كمك ميكنند، اما عوارض جانبي زيادي از جمله پف كردن صورت، افزايش موي صورت، عرق شبانه، بيخوابي و بيشفعالي دارند و در درازمدت نيز موجب افزايش فشار خون، ديابت، پوكي استخوان، آبمرواريد، آبسياه و... ميشوند.
اين داروها تنها در مواردي تجويز ميشوند كه التهاب روده به درمانهاي ديگر پاسخ نميدهد. در اين ميان داروهاي بازدارنده سيستم ايمني به طور مستقيم باعث كاهش التهاب ميشوند.
لازم به ذكر است كه مصرف داروهاي بازدارنده سيستم ايمني در درازمدت ميتواند اثرات جانبي بسياري از جمله خطر افزايش بيماريهاي عفوني مانند سل، هپاتيت B و سرطان را به همراه داشته باشد و به ساير ارگانها نيز آسيب برساند.
نقش آنتيبيوتيكها در بهبود فيستولها و آبسههاست، همچنين باعث كاهش باكتريهاي مضر روده و مهار سيستم ايمني در رودهها ميشوند.
ساير داروها از جمله داروهاي ضداسهال، مسهلها، داروهاي ضددرد، مكملهاي آهن، كلسيم، ويتامين D و ويتامين B12 نيز بسته به نياز و شدت بيماري تجويز ميشوند.
ممكن است پزشك براي استراحت دادن به رودهها و كاهش التهاب، يك رژيم غذايي مخصوص را از طريق تغذيه با لوله يا تزريق مواد مغذي (به صورت وريدي) توصيه كند.
همچنين در موارد تنگ شدن رودهها، براي كاهش خطر انسداد، غذاي كمفيبر توصيه ميشود. چنانچه تغيير در شيوه زندگي و دارودرماني علائم بيماري كرون را بهبود نبخشد، ممكن است پزشك، جراحي را توصيه كند.
در اين روش، بخش آسيبديده دستگاه گوارش برداشته شده و سپس قسمتهاي سالم دوباره به هم متصل ميشود.
همچنين ممكن است براي بستن فيستولها و تخليه آبسهها از جراحي استفاده شود. ضمنا براي پيشگيري از بازگشت بيماري بهترين راه، استفاده از داروها، متعاقب جراحي است. (جام جم - ضميمه سيب)