مردم ایران با توجه به فرهنگ و پیشینه تاریخی بومی خویش مراسم فرهنگی، مذهبی و جشن های خاصی دارند و در این میان تنوع و رنگارنگی آیین های ویژه ماه مبارک رمضان که در منطقه آذربایجان «اوروشلوخ» گفته می شود نیز زیبایی های خاص خود را دارد.
کلمه «اروج» یا «اروش» به زبان ترکی عبارتی است که به مفهوم روزه و روزه داری استفاده می شود. در این میان آنچه که در میان اجرای اعمال عبادی و شرعی رمضان در رفتارها و کنش روزمره مردم بیشتر به چشم میخورد تغییر رفتار و منش آنها و سیل دعوت به افطارها است. مراسم افطاردهی در آذربایجان شرقی از هفته دوم ماه رمضان مرسوم است و معمولا افراد فامیل و همچنین فقرا را به مراسم افطاری دعوت میکنند و این دعوت کردن ها از میانه شعبان شروع می شود و تا آخرین روزهای ماه مبارک رمضان ادامه دارد.
اوباشدان
سحری خوردن و سحری بلند شدن در آذربایجان و به ویژه در روستاهای آن آداب مخصوص به خود را دارد. هنوز هم که هنوز است روستاییان و عشایر آذربایجان با صدای ضربه همسایه بر دیوار خانه شان از خواب بیدار می شوند و این زنجیره خبر رسانی باعث می شود هیچکس خواب نماند.
اگر سحرگاهان که در روستاهای دور افتاده آذربایجان بر روی پشت بام خانه ای قرار بگیرید می بینید که چه شور و نشاط خاص این لحظات در روستاها حاکم است. چراغ خانه ها یکی یکی روشن می شوند همسایههای دیوار به دیوار زنجیر وار یکدیگر را به سحری خوردن دعوت می کنند. وسیله آگاه شدن مردم از اوقات شرعی هم موذنهای روستایی هستند که در کوچه ها می چرخند و وقت افطار را اعلام می کنند.
رویت هلال ماه
در آذربایجان رسم است که بزرگترها بعد از رویت هلال ماه رمضان، به چهره یک کودک معصوم یا یک فرد مومن و نمازخوان نگاه کنند و اعتقاد دارند که نگریستن به صورت آدمهای بینماز و روزهخوار، خوش یمنی درپی نخواهد داشت. نگاه کردن به آیینه و فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد (ص) بعد از رویت هلال ماه هنوز هم به عنوان یک رسم در بین پیرمردان مناطق روستایی استان مرسوم است.
این عادت بر این اعتقاد مبتنی است که باید در ماه رمضان دل مومن همچون آیینه صاف و روشن باشد و از ناپاکی ها صیقل یابد، پیرمردان برای این منظور همواره آئینه کوچکی در درون جیب خود داشتند و بعد از اینکه خود به رویت آیینه میپرداختند با فرستادن صلوات چندین بار آئینه را به دور خود و اهل خانواده میچرخاندند.
کیسه لعن ابنملجم
رسم کیسهدوزی 27 ماه رمضان که هنوز در برخی مناطق این استان زنده است. معروف است که روز 27 ماه رمضان شب قصاص ابن ملجم است، در این روز زنان برخی مناطق کیسهای میدوزند که به کیسه لعن ابن ملجم یا کیسه مراد معروف است، در شب بیست و هفتم ماه رمضان با هر سوزنی که به این کیسه میزنند، یک بار به ابن ملجم لعنت میفرستند.
غذاها و شیرینی های مخصوص
سفرههای افطاری در تبریز به تنوع غذایی معروفند. در این میان فرنی، شیر برنج، انواع دلمه، کتلت، کوکو، سالاد، ختایی، اهری، حلوا، پنیر، سبزی، خرماهای تزئین شده با گردو و پودر گردو، انواع مربا و حلیم ها پای ثابت سفره ها هستند. زنان آذربایجانی لذیذترین و خوشمزه ترین کلوچه ها ، نان ها و کیک ها و شیرینی ها را برای مهمانان روزه دار خود تدارک میبینند.
آنها چند روز قبل از آغاز ماه مبارک رمضان فطیری به نام «نزیه» درست میکنند. «نزیه» نام نوعی نان شیرینی خاص محلی مغزدار است که روی آن با چنگال و ته استکان تزئین شده و به منظور قرار گرفتن سر سفره ی افطار، فقط در ماه مبارک پخت می شود که بسیار خوشمزه است. «ختایی» هم شیرینی خانگی مخصوص رمضان است که در حال حاضر نیز تنها یک واحد تولیدی در تبریز دارد. مواد اولیه این نوع شیرینی نوعی خمیر حصیری شکل است که به شکل دلمه با ترکیب پودر گردو، دارچین و .... تهیه می شود.
برگرفته از مهر- جام جم