همگرایی از جنس عدم تعهد

تهران - 57 سال پیش در فضای به شدت دو قطبی جهان، با همت سران مستقل چند كشور با هدف نداشتن تعهد به هیچ یك از این دو قطب، نهادی شكل گرفت كه ‌ این روزها با بیداری جهانی، فرآیند نوینی را پیش روی خود دارد كه در تعهد و هم افزایی با یكدیگر برای ساخت جهانی نوین، فعال می شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی طی سخنانی در نماز عید فطر از دوره پیش روی جهان تحت عنوان 'روزگاری تازه برای ملت های جهان' یاد كردند و به نظر می رسد جنبش غیر متعهدها به عنوان بزرگترین نهاد بین المللی پس از سازمان ملل می باید نقش كلیدی را در قالبی نوین در این روزگار تازه بازی كند.

نكته آن است كه در فضای نوین جهانی، این ایران اسلامی است كه هر چند در دهه سوم تشكیل نهاد جنبش غیر متعهد ها به آن پیوست، اما امروزه با الگودهی كه از انقلاب اسلامی خود به كشورهای جهان ارایه داده،‌ توانسته است سكانداری مهم برای بیداری اسلامی و انسانی در جهان باشد و اكنون در فضای بیداری جهانی پذیرای سران جنبش غیر متعهد ها است.

رهبر انقلاب اسلامی پیش از سخنان نماز عید فطر نیز بیست و دوم مرداد ماه جاری طی سخنانی پس از تشریح نشانه های بروز تحولات عمیق در ساختار و هندسه جهان آتی، ‌به تبیین این واقعیت پرداختند كه كشور و ملت ایران در این دوران گذار از جایگاه مهم و حساسی برخوردارند كه درك آن، وظایف سنگینی را متوجه ملت، نخبگان و مسئولان می كند.

كمتر از ده روز دیگر ایران اسلامی پذیرای سران كشورهای جنبش غیر متعهدها كه به اختصار 'نم ' گفته می شود ، است كه با حضور در تهران، به جستار یابی روزگار نوین جهانی و تبیین وظیفه خود در این جهان نوین می پردازند.

به نظر می رسد مهم ترین تصمیم كشورهای عضو جنبش نم باید در ابتدا بازیابی معنای چرایی شكل یابی این نهاد در دهه پنجاه میلادی باشد كه بر نبود سرسپردگی به دو قدرت شرق و غرب معطوف بود.

این نبود سرسپردگی در كنار جمع شدن در زیر یك پیمان و نهادی به نام غیر متعهدها ،‌ معنای دیگری را نیز می رساند كه این روزها كشورهای غیر متعهد به باز تعریف آن در مناسبات با یكدیگر به شدت به آن نیازمندند.

جمع شدن در یك نهاد بین المللی امروز باید به سوی همگرایی بیشتر تا تشكیل یك اتحادیه پیش برود .

بدون شك چنین اتحادیه ای با توجه به پیشینه كشورهای عضو جنبش نم، قطب نوینی را در جهان در حال دگردیسی شكل می دهد كه خواهد توانست ترجمه نوینی را از نظام جهانی بیافریند.

گفتنی است امروزه 120كشور شامل 53 كشور آفریقایی،40كشور آسیایی، 26 كشور آمریكای لاتین و كارائیب‌ و یك كشور اروپایی در جنبش نم عضو هستند و 15كشور و هفت سازمان بین‌المللی نیز عضو ناظر آن محسوب می شوند.

جنبش نم در اوج جنگ سرد به همت ''جواهر لعل نهرو' از هند، 'احمد سوكارنو' از اندونزی، 'جمال عبدالناصر' از مصر و 'مارشال تیتو' از یوگسلاوی سابق با هدف وحدت بین كشورهایی كه به اردوگاه كمونیسم و اردوگاه كاپیتالیسم تعلق نداشتند، بنیان گذاشته شد.

ویژه گی های مشترك این چهار رهبر سیاسی در این بود كه همه آنان سابقه مبارزات ضد استعماری داشته و برای دستیابی به استقلال كشور خود مبارزاتی طولانی صورت داده بودند.

شانزدهمین اجلاس سران كشورهای عضو جنبش غیر متعهدها نهم و دهم شهریور ماه سال جاری در تهران برگزار می شود.

نشست وزیران خارجه كشورهای عضو نم نیز هفتم و هشتم شهریور ماه سال جاری در تهران برگزار خواهد شد.