سردرد انواع متفاوتی دارد و اگر شدید باشد، زندگی بیمار و حتی اطرافیان او را مختل می کند.
سردرد اغلب به علت ایجاد تغییر در ترکیب ماده شیمیایی خون بر اثر رها شدن پروتئین از سلول های عصبی به وجود می آید. در این مطلب ، به چند نوع سردرد شایع و راه های درمان آن اشاره شده است که امیدواریم مفید واقع شود.
۱ - درد در دو طرف سر:
* علایم: درد روزانه در دو طرف سر به طوری که فشار شدیدی به سر وارد می شود.
* علت احتمالی: با کنار گذاشتن مصرف مسکن، سردرد برمی گردد و علایم ناشی از ترک دارو به وجود می آید. مصرف «پاراسیتامول» و «آسپرین» بیش از ۲ بار در هفته یا داروی مخصوص میگرن به نام «تریپ تن» برای بیش از ۱۰ روز در ماه، خطر بروز سردردهای شدید را در فرد افزایش می دهد.
درمان: اگر سردرد غیرقابل تحمل باشد، پزشک داروی ضد افسردگی و ضد صرع تجویز می کند که آستانه تحمل درد را بالا می برد، مصرف این داروها را می توان به مرور زمان کم کرد.
۲ - درد همراه با احساس فشار در قسمت بالای جمجمه:
این نوع سردرد که احتمالا مربوط به استرس و اضطراب است، شایع است و ۵۰ تا ۷۰ درصد مردم ماهی یک بار دچار این نوع سردرد می شوند.
علایم: درد همراه با احساس فشار در قسمت بالا یا کنار سر
علت احتمالی: استرس و اضطراب
هرچند علت اصلی این نوع سردرد مشخص نیست اما به نظر می رسد دندان قروچه هنگام شب که به سفت شدن عضله فک منجر می شود، در بروز این نوع سردرد تاثیرگذار باشد. حالت نشستن نادرست هنگام تماشای برنامه تلویزیونی که به عضله گردن و شانه فشار وارد می کند و اعصاب سر را تحت فشار می گذارد، ممکن است علت دیگر این نوع سردرد باشد.
درمان: استفاده از محافظ دندان که ازدندان قروچه پیشگیری می کند، قرار گرفتن در هوای تازه و مصرف کوتاه مدت مسکن، انجام یوگا، ماساژ و یک حمام داغ مفید است.
۳ - سردرد انفجاری:
علایم: احساس زُق زُق کردن و گنگی در قسمت جلوی سر، احساس فشار روی سر، آبریزش و قرمز شدن چشم ها و تب.
علت احتمالی: سینوزیت مسدود یا ملتهب شده پشت چشم، بینی و گونه ها.
سینوس ها بر اثر عفونت باکتری یا ویروسی اغلب در فصل سرما ممکن است متورم شود. مجرای متورم مانع از تخلیه خلط می شود و در صورت عفونی شدن سینوس ها فرد در ناحیه سر و دندان های بالا احساس درد می کند.
درمان: سردرد بر اثر سینوزیت طی چند روز از بین می رود. داروهایی مانند ایبوبروفن یا پاراسیتامول در کاهش التهاب موثر است. در صورت ادامه درد به مدت بیش از ۱۰ تا ۱۴ روز، به پزشک مراجعه شود زیرا ممکن است برای درمان به مصرف آنتی بیوتیک نیاز باشد.
۴ - احساس سبکی درسر:
علایم: درد، احساس سبکی گاهی همراه با حالت تهوع و اضطراب: علت احتمالی: کاهش مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه یا کوکا.
مصرف کافئین در عملکرد پیام رسان های شیمیایی که رگ های خون را گشاد می کند، تداخل پیدا می کند. در صورت افت ناگهانی میزان کافئین، بدن قادر به جبران کردن نیست.
درمان: سعی کنید روزی بیش از ۳۰۰ میلی گرم(۳ فنجان قهوه) یا ۴ فنجان چای مصرف نکنید. هر یک قوطی کولا حاوی حدود ۵۰ میلی گرم کافئین است.
۵ - سردردهای پشت چشم:
علایم: درد گنگ مداوم پشت حدقه چشم
علت احتمالی: فشار وارده روی چشم که سردرد ایجاد می کند.
این نوع سردرد که علت آن ممکن است بیماری حادتری مانند سرطان یا بیماری آب سیاه باشد، باید هرچه زودتر تشخیص داده و درمان شود. یکی از علل عمده این نوع سردرد، استفاده نکردن از عینک است. در این نوع سردرد به عضله چشم که نقش آن صاف کردن عدسی و ایجاد دید دور شفاف است، برای نگه داشتن عدسی در حالت صحیح، فشار شدیدی وارد می شود که این امر باعث سردرد مزمن می شود. تماشای طولانی مدت تلویزیون یا صفحه رایانه حتی اگر به عینک نیاز نباشد، به سردرد منجر می شود.
درمان: هر ۲۰ دقیقه نگاه خود را از صفحه تلویزیون یا رایانه بردارید تا عضله چشم استراحت کند.
۶ - سردرد فلج کننده:
اگر میگرن های هفتگی با دارو برطرف نشود، پزشک داروی ضد افسردگی با دوز پایین به نام «آمی تریپتیلین» تجویز می کند.
علایم: درد شدید همراه با حساسیت به نور.
علت احتمالی: میگرن حدود ۱۵ درصد جمعیت را درگیر می کند.
بعضی از مردم زمینه ابتلا به میگرن دارند که با عواملی چون تغییر رژیم غذایی و آب وهوا و قرار گرفتن در نور مصنوعی بروز می کند.این درد غیرقابل تحمل از عصب سه قلو، عصب اصلی در صورت شروع می شود و ساعت ها طول می کشد و در صورت درمان نشدن، چندین روز ادامه پیدا می کند.
درمان: دراز کشیدن در اتاق ساکت و تاریک تا سلول های عصبی آرام شوند. ورزش کردن هفته ای ۳ بار به مدت ۴۰ دقیقه در کاهش درد موثر است.
۷ - سردرد هنگام خم شدن:
علایم: سردرد هنگام خم شدن یا تکان دادن سر از یک جهت به جهت دیگر آغاز می شود.
علت احتمالی: مصرف نکردن مایعات کافی برای حفظ میزان آب بدن و الکترولیت مانند سدیم، کلراید و پتاسیم، منجر به کم آبی می شود. متخصصان معتقدند، کم آبی بدن باعث تنگ شدن رگ های خونی می شود و در نتیجه جریان خون و اکسیژن به مغز کاهش پیدا می کند. از آنجا که مغز گیرنده درد ندارد، گیرنده های جداره آن، درد را ایجاد می کند.
درمان: روزی ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید.
۸ - سردردهای ماهانه:
علایم: درد زُق زُق کننده که ماهی یک بار بروز می کند.
علت احتمالی: در بیشتر موارد زنان هنگام قاعدگی که میزان استروژن بدن آن ها پایین است، دچار سردرد می شوند. در برخی موارد این سردرد همراه با حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صداست. نتایج تحقیقات نشان می دهد تغییر در میزان استروژن، رگ های خون را در مغز حساس می کند و رگ های خونی دچار اسپاسم می شود. زنان یائسه به علت کاهش استروژن دچار سردردهای بیشتری می شوند.
درمان: مصرف مسکن و داروهای گیاهی مانند بابونه مفید است.
۹ - سردرد ناشی از عطر و ادکلن
علایم: دردهای زُق زُق کننده که پس از مصرف ادکلن یا اسپری خوش بوکننده ایجاد می شود.
علت احتمالی: ماده شیمیایی موجود در این مواد در افراد حساس، سردرد ایجاد می کند و ممکن است به میگرن نیز منجر شود. نتایج مطالعات متعددی نشان می دهد، ماده ای که در ادکلن و عطر یافت می شود، روی گردش خون در مغز تاثیر می گذارد و درد ایجاد می کند.
بعضی مواد نیز مانند روغن دارچین و میخک باعث سردرد می شود.
درمان: از لوازم آرایشی بدون بو استفاده کنید.
۱۰ - سردرد ضربه ای
علایم: درد شدیدی در قسمت چشم شروع و در شقیقه و گونه ها پخش می شود. مدت این سردرد از ۳۰ دقیقه تا ۴ ساعت متغیر است.
علت احتمالی: ابتلا به سردردهای خوشه ای
این نوع سردرد به شکل خوشه ای طی یک ماه و هر روز در یک ساعت معین آغاز می شود. یک چشم قرمز و دچار آبریزش می شود و پلک نیز به علت اختلال در عصب سه قلو، افتادگی پیدا می کند. آقایان بیشتر دچار این نوع سردرد می شوند. این نوع درد به علت ایجاد ناهنجاری در هیپوتالاموس (قسمتی از مغز که ترشح هورمون ها و مواد شیمیایی مختلف را هماهنگ می کند) رخ می دهد. پیغام های متفاوت باعث گشاد شدن عروق خونی مغز می شود.
درمان: با نظر پزشک داروی تزریقی به نام سوماتریپتن تجویز می شود که رگ های خون را جمع می کند.