در گوشه‌ای از یکی از بوستان‌های شهر قم و در شب‌های ماه مبارک رمضان نمایشگاهی برپا شد که نه تبلیغات وسیع رسانه‌ای داشت و نه بودجه‌های کلان دولتی برای آن صرف شده بود اما جنب و جوشی در فضای این شب‌ها ایجاد کرد.
بیست و نهمین افطار ماه خدا گذشته بود و مردم در انتظار رؤیت هلال عید بندگی شبی را در فضای باز یکی از بوستان‌های شهر قم سر می‌کردند. هوای لطیف شب تابستان و انتظاری شیرین برای رسیدن خبر عید فضای مطبوعی را رقم زده بود. اما در گوشه دیگری از این بوستان بساط دیگری به پا بود.
شور و غوغای شبانگاهی در یک محوطه کوچک از پارک شهید بنیادی در ماه رمضان امسال هر کسی را کنجکاو می‌کرد تا ببیند اینجا چه خبر است. شاید از دور که نگاه می‌کردی به نظر می‌رسید که بازارچه‌ای به راه افتاده و یا گروه نمایشی در اینجا اتراق کرده است. اما جلوتر که می‌رفتی نه از بازارچه خبری بود و نه از گروه نمایشی. همه آن شلوغی‌ها به خاطر یک طرح قرآنی بود...
نمی‌دانم این اشکال ما است که تصور می‌کنیم یک برنامه قرآنی نباید شلوغ‌تر از مراکز خرید و یا مراکز تفریحی باشد و یا اینکه کسانی که تا به حال این برنامه‌ها را اجرا می‌کرده‌اند، قدرت جذب مخاطب را با روش‌های صحیح نداشته‌اند اما به هر حال طرح قرآنی هدیه‌های آسمانی در شب‌های ماه مبارک رمضان کارنامه خوبی به یادگار گذاشت و توانست گوی سبقت را از بسیاری از مجموعه‌های نمایشگاهی که با هزینه‌های کلان دولتی برپا می‌شوند، برباید.
دم و دستگاه این نمایشگاه زیاد عریض و طویل نبود و سر و ته آن به هشت غرفه به پایان می‌رسید اما تاثیرگذاری آن و جمعیتی که جذب خود کرده بود، بسیار بیش از اینها به نظر می‌رسید.
نگار آسمانی، جلوه آسمانی، سنگر آسمانی، گفت‌وگوی آسمانی و... هر یک از غرفه‌های این نمایشگاه را که نگاه می‌کردی جلوه‌ای زیبا از آسمانی بودن در ماه رمضان را می‌دیدی. در این فضا که قدم می‌زنی به خوبی حس می‌کنی که رمضان صرفاً؛ یک مناسبت و مراسم معنوی نیست بلکه تبلور نیاز حقیقی انسان است، رمضان تبلور پوست‌اندازی، خانه تکانی، ظرفیت‌سازی و الگودهی برای حیات طیبه است.
جلوی هر غرفه‌ای پر از جمعیت است. خصوصا سه تا از غرفه‌ها بیش از همه شلوغ کرده‌اند. در یکی از این غرفه‌ها یک روحانی برای کودکان و نوجوانان برنامه اجرا می‌کند. بچه‌ها سر ذوق آمده‌اند. پدر و مادرهایشان هم با صدای بلند جواب سوال‌ها را می‌دهند... مسابقه که شروع می‌شود، ولوله‌ای به راه می‌افتد.
غرفه دیگر بحث کارشناسی جذابی به راه انداخته درباره بازی‌های رایانه‌ای. یکی از جنجالی‌ترین‌هایش را نیز با جزئیات برای جمع تحلیل می‌کند. جوانان بیشتر مخاطب این غرفه هستند. کارشناسان نمادها و نشانه‌هایی را که می‌شود برای دشمنی شرکت سازنده با کشورمان در این بازی پیدا کرد، می‌شمرند. هیچ شکی برای کسی باقی نمانده که سازنده بتل فیلد 3 تصوری جز حمله همه جانبه کشورش به ایران را در سر نمی‌پروراند.
در غرفه نقاشی کودکان اما غوغای دیگری برپاست. کوه، خورشید، آبشار... همه چیز با نگاه گرم خردسالان رنگ می‌گیرد. غرفه دیگر مخصوص دختران نوجوان است تا کاردستی بسازند و نقاشی بکشند. مسئول این غرفه بالای سر بچه‌ها مانند مادر دلسوزی که الفبا نوشتن کودکش را تماشا می‌کند، مراقب است تا نقاشی‌ها خوش آب و رنگ‌تر و کاردستی‌ها خلاقانه‌تر شود.
غرفه مشاوره شاید از کلیدی‌ترین غرفه‌های این نمایشگاه باشد. استقبال گسترده مردم از این غرفه هم نشان‌دهنده قوت تفکر در اداره‌کنندگان این نمایشگاه است. مشاوران از کسانی انتخاب شده‌اند که می‌توانند با مردم با زبان خودشان صحبت کنند و دردهایشان را بفهمند. در این غرفه می‌شود یک نشست صمیمی با یکی از مجرب‌ترین مشاوران داشت و از هزینه‌اش هم نترسید...
یکی از غرفه‌ها نیز به مقوله حجاب و عفاف اختصاص یافته است. یک بنر در این غرفه تصویر زنان مشهور و ثروتمند جهان را نشان می‌دهد که به اسلام گرویده‌اند و حجاب را به عنوان تاج بندگی خود انتخاب کرده‌اند. مشاوره بانوان نیز از جمله برنامه‌های همین غرفه است. دو تا میز کوچک کنار این غرفه از مراجعه کننده برای مشاوره خالی نمی‌شود. یک قسمت هم برای فروش محصولات در این رابطه اختصاص یافته است. ورودی این غرفه بازدیدکننده را به داخل می‌خواند: حجره کوچکی است اینجا اما پناه امنی است برای حرف‌های دلت اگر قابل بدانی...
* وقتی واژه جهاد را در پارک هم می‌شود ترجمه کرد
این نمایشگاه را مؤسسه فرهنگی تبلیغی رویش برپا کرده که سابقه طولانی در اعزام گروه‌های جهادی به مناطق مختلف کشور برای محرومیت‌زدایی به خصوص در بخش فرهنگ دارد. گویا این بار جهاد در جلوه‌ای دیگر ظاهر شده و حجت‌الاسلام محمد علی اخوان، مسئول این مؤسسه که خود از قدیمی‌های عرصه جهاد فرهنگی محسوب می‌شود، اسم آن را جهاد شهری می‌گذارد.
وی در زمینه ترکیبی که این نمایشگاه را اداره می‌کند، می‌گوید: در این نمایشگاه گروهی از طلاب موفق در عرصه تبلیغ و نوجوانانی که در اردوهای جهادی و هیئت این مؤسسه تربیت شده‌اند، حضور دارند.
اخوان معتقد است این بوستان یکی از پرآسیب‌ترین بوستان‌های قم است که آسیب‌های مختلف در این منطقه در اوج خود نسبت به فضای استان قم وجود دارد. این مؤسسه در این نمایشگاه با برپایی هشت غرفه تلاش کرد جلوه‌ای از جهاد فرهنگی در دل شهر مقدس قم را متبلور کند.
وی در توضیح غرفه‌های مختلفی که در این نمایشگاه فعالیت می‌کنند، اضافه کرد: این نمایشگاه هر شب، جنگ شب برای کودکان و نوجوانان برپا کرده و از اساتید مجرب برای کار با این قشر استفاده می‌کنیم. عمده این اساتید از مبلغان مؤسسه فرهنگی تبلیغی رویش هستند که در اردوهای جهادی تربیت شده‌اند و دوره‌های مخصوص به کار با کودک و نوجوان را نیز گذرانده‌اند. در این شب‌های ماه مبارک رمضان هر شب چهار استاد در این غرفه برنامه اجرا کرده‌اند و جمعیت بیش از 400 کودک و نوجوان را پذیرا بوده‌اند.
وسط صحبت‌ها دخترکی که با کفش اسکیت‌‌هایش سریع از مقابلمان رد می‌شود، پسر نوجوان پاکت چیپسش را با محبت به حاج آقا تعارف می‌کند... اینجا همه چیز رنگ زندگی دارد...
مسئول مؤسسه رویش از غرفه گفت‌گوی آسمانی می‌گوید: یکی دیگر از برنامه‌های این مجموعه مشاوره برای تمام اقشار بوده که از شش مشاور مرد و سه مشاور زن در این برنامه استفاده شده است. این مشاورها از مراکز معتبر مشاوره ملی دعوت شده‌اند تا برای شهروندان خدمات مشاوره‌ای ارائه کنند. بسیاری از شب‌ها مردم در صف می‌ایستادند تا نوبت برای مشاوره پیدا کنند.
نگاه می‌کنم؛ درست می‌گوید مشاورها سرشان شلوغ است. اخوان می‌گوید: نوع مشاوره نیز با توجه به اقتضای فضای این پارک کمی متفاوت است و برای کسانی ارائه می‌شود که در محیط‌هایی مانند حرم و یا مسجد کمتر مشاهده می‌شوند و حالا آمده‌اند و با یک روحانی حرف دلشان را بزنند. مشاوران ما در سطح پارک حضور پیدا کرده و حلقه‌های مشاوره را با حضور مردم تشکیل می‌دهند. پیامبر نیز این سبک را داشت و مانند طبیبی دردهای روحی مردم را با زبان نیکو و راهنمایی‌های الهی تسلی می‌داد. بسیاری از افراد پس از مراجعه و دریافت خدمات مشاوره‌ای، زمینه را برای حضور افراد خانواده، فامیل و دوستان خود فراهم کرده‌اند.
وی در خصوص دیگر غرفه‌ها نیز توضیحاتی می‌دهد: نقد فیلم از دیگر فعالیت‌هایی بود که در این نمایشگاه انجام می‌شد. ما هر شب حدود سه فیلم با عنوان مباحث مرتبط با آخر الزمان و تلاش‌های بیگانه در رابطه با استحاله فرهنگی جوامع نقد کردیم و در کنار آن بازی‌های رایانه‌ای که برای ضربه زدن به جوامع اسلامی طراحی شده و در اختیار جوانان قرار داده می‌گیرد، به خانواده‌ها معرفی می‌شود.
گویا در این بازار نقد فیلم‌های داخلی نیز بی‌نصیب نیستند و نقدهایی که به رسانه‌های داخلی نیز وارد است در این غرفه‌ها مورد توجه واقع شده و توسط کارشناسان بازگو می‌شود.
اخوان با اشاره به استقبال از برنامه‌های غرفه حجاب و عفاف می‌گوید: فضای پارک کاملا فضای راحتی است و کار در این فضا الزامات خاص خود را دارد. ما در این نمایشگاه کار نرم و فرهنگی را جایگزین برخوردهای چکشی کرده‌ایم و تا امروز هم نتایج خوبی به دست آورده‌ایم. وقتی با مشاوره به شبهات فکری دختر نوجوان و جوان در زمینه حجاب پاسخ داده می‌شود، مشاهده می‌کنیم که بازخوردهای خوبی صورت می‌گیرد.
گویا استقبال گسترده مردم در این شب‌ها توجه مسئولان را نیز به خود جلب کرده است و از نقاط مختلف کشور و بوستان‌های دیگر این شهر در همین روزها با گروه تماس گرفته شده است تا در روزهای آینده غرفه خود را در آنجا برپا کنند.
* اردوی جهادی به روستا منحصر نمی‌شود
مسئول مؤسسه فرهنگی تبلیغی رویش که خود از کهنه‌کارهای اردوهای جهادی است، نظرات جالبی در این موضوع دارد. او معتقد است: اردوی جهادی فقط این نیست که به یک روستا برویم در آنجا برنامه‌های فرهنگی و تربیتی را دنبال کنیم. گاهی لازم‌تر است شهرها را دریابیم و اینجا می‌شود که اردوی جهادی، با عنوان جهاد شهری ظاهر می‌شود.
در این الگو ما خروجی برای کار فرهنگی تعریف کرده‌ایم که تنها کلاس و آموزش نیست، بلکه تربیت است و در کار تربیتی فلسفه اردوی جهادی متبلور می‌شود. این نمایشگاه هم کارگاهی برای رشد جوانان این مؤسسه شده و هم خدمات ارزنده فرهنگی را به شهروندان ارائه داده است.
مؤسسه فرهنگی تبلیغی رویش 12 ساله است. کسانی که امروز اینجا فعالیت می‌کنند، کسانی هستند که از دوران ابتدایی توسط این مؤسسه جذب شده‌اند و در حال حاضر به یک طلبه پایه چهار یا یک دانشجوی موفق بسیجی تبدیل شده‌اند. در حال حاضر 20 نفر کادر اجرایی این نمایشگاه را تشکیل می‌دهند که تمام این افراد کسانی هستند که در طول سال گذشته بهترین فعالیت و بالندگی را در مؤسسه داشته‌اند. بسیاری از نوجوانان که اینجا فعالیت دارند تا چند روز آینده برای اردوهای جهادی به روستاها اعزام خواهند شد.
موضوع اردوی جهادی، جهاد است اما این بار در عرصه فرهنگ و شکی نیست که جهاد فرهنگی بیش از جهاد نظامی و یا سازندگی به تقویت قوه فکر و تعقل نیاز دارد. به گفته اخوان هم طلاب و هم نوجوانانی که در این نمایشگاه فعالیت می‌کنند، از نخبگان واحدهای آموزشی خود هستند و می‌توانند در بسیاری از هم رده‌های خود تاثیرگذار باشند. شرط شرکت در این نمایشگاه معدل بالای 17 داشتن و نخبه فرهنگی بودن است. قله‌های علمی و فرهنگی در این نمایشگاه خودسازی جهادی انجام می‌دهند.
وی با اشاره به، به‌کارگیری تجربیات اردوی جهادی در این نمایشگاه می‌گوید: اردوهای جهادی یک نرم‌افزار رفتاری با مردم و کار فکری روی مخاطب را به این افراد داده که وقتی در چنین موقعیت‌هایی قرار می‌گیرند، به طور دقیق می‌دانند کدام رفتار برای جذب مخاطب مناسب است.
هر غرفه یک مدیر نوجوان دارد. این نوجوان‌ها که در هیئت و اردوهای جهادی قد کشیده‌اند، مدیران آینده این کشور هستند که به خوبی می‌توانند نقش ناخدا را در کشتی افکار عمومی جامعه بازی کنند.
از مسئول مؤسسه رویش درباره علت انتخاب ماه رمضان برای برگزاری این نمایشگاه می‌پرسم: شروع این کار در ماه مبارک رمضان بود چرا که در این ماه دل‌ها برای پذیرش حقیقت آمادگی بیشتری دارد و شاید اگر در این ماه کار را آغاز نمی‌کردیم، با توجه به اینکه طرح تازه‌ای بود، موفقیت لازم به دست نمی‌آمد.
وی با اشاره به اینکه این مؤسسه برای برگزاری این نمایشگاه از هیچ نهاد دولتی پولی دریافت نکرده ابراز داشت: امیدوارم فعالیت‌های مستقل این مجموعه به عنوان یک جریان فرهنگی ماندگار شده و توسط گروه‌های نخبه دیگر نیز دنبال شود.
وی ادامه داد: البته شهرداری فضای این نمایشگاه را در اختیار ما قرار داد اما مؤسسه در مسیر اجرای این برنامه‌ها مستقل عمل کرد. توقع ما از مسئولان شهری این است که خودشان از گروه‌های نخبه فرهنگی و کسانی که دغدغه کار فرهنگی دارند، دعوت کنند تا این قبیل برنامه‌ها را برایشان انجام دهند.
* هر شب؛ دو هزار مراجعه‌کننده
حجت‌الاسلام هادی سرکشیک مدیر اجرایی این نمایشگاه است که مسئول کارگروه تبلیغ اماکن عمومی در مؤسسه رویش نیز هست. وی با اشاره به استقبال گسترده از این نمایشگاه می‌گوید: شاید قبل از برگزاری این نمایشگاه خود ما نیز پیش‌بینی چنین استقبال گسترده‌ای را نمی‌کردیم. هر شب بیش از 2 هزار نفر از این نمایشگاه بازدید می‌کنند. گاهی صحنه‌هایی از علاقه‌مندی مردم به این برنامه‌ها را می‌بینیم که برای خود ما نیز تعجب‌آور است.
وی ادامه داد: سعی ما در این 30 شب این بوده که فضای پارک را که شاید مسیری خلاف ارزش‌ها داشت، تغییر داده و روح دیگری به شب‌های ماه رمضان مردم قم بدمیم.
سرکشیک با توجه به بازخوردهای این نمایشگاه افزود: هم مردم و هم مسئولین علاقه دارند که این نمایشگاه باز تکرار شده و حداقل در شب‌های جمعه و مناسبت‌های مختلف در طول سال ادامه پیدا کند.
وی با بیان اینکه در این نمایشگاه تلاش کردیم برای تمام سن‌ها و همه اقشار برنامه داشته باشیم گفت: 25 طلبه به صورت خودجوش و جهادی این کار را انجام دادند و نتایج بسیار خوبی نیز حاصل شد.
صحبت‌های مسئول کارگروه تبلیغ اماکن عمومی مؤسسه رویش تمام نشده بود که رؤیت هلال عید فطر به صورت رسمی اعلام شد و مراسم آتش‌بازی مانع از ادامه صحبت‌ها شد. مسئولان غرفه‌ها هم همراه با بچه‌ها و پدر و مادرهایشان از غرفه بیرون آمدند تا آتش‌بازی را ببینند. نور قرمز و سبز و سفید به مخمل شب عید جلوه ویژه‌ای داده بود. بچه‌ها که از دیدن آتش‌بازی شبانگاهی سر شوق آمده بودند با هر صدای انفجار با قهقه‌ای که از شادی همراه با وحشت ناشی می‌شد چند متری به عقب می‌دویدند و دوباره برمی‌گشتند تا رشته‌های نورانی را در آسمان دنبال کنند. بعضی بچه‌ها هم از ترس در آغوش پدر و مادرشان گریه می‌کنند. همه خوشحالند و به هم تبریک می‌گویند؛ صدای رادیو هم بلند است... تصنیف‌های عید است که به گوش می‌رسد...از پرده بت مه به درآمد... از عالم بالا خبر آمد...
-------------------------
گزارش: زینب آخوندی
-------------------------
