حال كل جامعه بشري را تصور كنيد. در حال حاضر، حدود هفت ميليارد نفر در دنيا زندگي مي‌كنند و بر اساس تخمين‌ها، حدود 100 ميليارد نفر انسان در 50 سال اخير زندگي كرده‌اند و جان سپرده‌اند.
آنچه در مورد اين افراد مي‌دانستيم و مي‌دانيم، اين است كه همه آنها منحصر به فرد بوده و هستند. آنهايي كه در آينده به دنيا مي‌آيند نيز شامل اين قاعده كلي مي‌شوند.
تفاوت ميان انسان‌ها بسيار چشمگير است. هر چه بيشتر از روش‌هاي نوين براي بررسي انسان‌ها استفاده مي‌كنيم، راه‌هاي جديدي براي تمايز آنها مي‌يابيم.
برخي از اين راه‌ها نظير دي.ان.اي يا اثر انگشت براي همه مشخص است، اما راه‌هاي ديگر چندان براي مردم شناخته شده نيست.
هويت را بو بكشيد
امروزه مي‌دانيم هر انساني، بويي منحصربهفرد دارد، ولي تنوع بوها چقدر است كه سبب تمايز هفت ميليارد نفر انسان روي زمين شود؟ ژن‌هاي انسان را در نظر بگيريد.
وقتي تنوع در تعداد اندكي از ژن‌ها سبب بروز چنين تنوع عظيم ژنتيك در ميان ما شده، بي‌شك بوها هم از تنوع گسترده‌اي برخوردار خواهند بود.
جالب است بدانيد تنها در زير بغل انسان، ده‌ها ماده مختلف بودار وجود دارد. بي‌شك با تركيب اين بوها با غلظت و مقدار مختلف مي‌توانيم بوهاي جديدي بسازيم.
قسمت‌هاي مختلف بدن، ترشحات گوناگوني دارند و البته در بردارنده باكتري‌هاي مختلفي نيز هستند. اين باكتري‌ها، اين ترشحات بدون بو را به موادي بودار تبديل مي‌كنند.
پژوهشي كه بتازگي روي تركيب آلي موجود در عرق 200 نفر داوطلب انجام شد، نشان مي‌دهد عرق آنها از تركيب
5000 نوع اسيد، الكل، كتون و آلدئيد شكل گرفته بود و 44 تا از آنها به قدري متمايز بودند كه مي‌شد از آنها همانند اثر انگشت به عنوان ويژگي منحصربهفرد در تشخيص هويت استفاده كرد. به نظر مي‌رسيد بيشتر اين مواد كاربرد خاصي ندارند و فقط به عنوان بو روي پوست قرار مي‌گيرند.
تاكنون راهي براي به دست آوردن همه بوهاي بدن افراد و استفاده از آن براي تشخيص هويت به كار نرفته است. با اين حال، برخي پژوهشگران در حال كار براي ايجاد چنين فناوري‌هايي هستند.
راز هويت در سر انگشت
تقريباً همه ما مي‌دانيم اثر انگشت ما منحصر به فرد است. هيچ تعجبي ندارد كه ژن‌هاي انسان، يكي از عوامل اصلي تعيين‌كننده اندازه و شكل اثر انگشت است، اما عوامل ديگري نيز در شكل‌گيري اثر انگشت جنين دخيل هستند. 
به عنوان مثال، مي‌توان به فشار ديواره رحم و حتي حركت مايع آمنيوتيك اشاره كرد.
لذا مي‌توان گفت با اين كه اثر انگشت دوقلوهاي همسان بسيار شبيه است، آن قدر با هم تفاوت دارند كه بتوان آنها را از هم متمايز كرد.
غير از استفاده‌اي كه اثر انگشت در تشخيص هويت دارد، هنوز كاربردهاي ديگر آن براي ما روشن نيست.
بر خلاف باور عمومي كه اثر انگشت سبب بهتر گرفتن اشيا ميشود، اين برجستگي‌ها سبب كم كردن اصطكاك ميشود و لذا به گرفتن اشيا كمكي نمي‌كند.
يكي از حدس‌ها اين است كه اثر انگشت با منعطف كردن پوست، از آن محافظت مي‌كند و نيز با تشديد لرزش‌ها، سبب بهبود حس لامسه ما ميشود.
كاربرد اثر انگشت هر چه باشد، هنوز نتوانسته‌ايم نقش مهم آن را در حيات بشر بيابيم. اوايل امسال، عده‌اي از پژوهشگران نوعي جهش ژنتيك را مشاهده كردند كه سبب شده بود فرزندان پنج خانواده، بدون اثر انگشت متولد شوند.
همه چيز براي اين افراد معمولي است و فقط در زمينه مواردي كه اين افراد نياز به تشخيص هويت قانوني دارند، دردسر ايجاد ميشود.
دانشمندان اين وضعيت را در اصطلاح بيماري تاخير مهاجرت مي‌نامند، زيرا اين افراد در انجام فرآيند اداري و تشخيص هويت مربوط به مهاجرت به كشوري ديگر دچار مشكل مي‌شوند.
بگو چگونه راه مي‌روي تا بگويم كه هستي
از يك و نيم ميليون سال پيش كه انسان اوليه روي دو پاي خود ايستاد، همه انسان‌ها كم و بيش به يك شكل راه رفته‌اند. با اين حال، همه ما به گونه‌اي اندك متفاوت با يكديگر راه مي‌رويم.
شايد باور اين كه هر يك از ما به طرز خاصي راه مي‌رويم، دشوار باشد، اما پژوهش‌هايي كه از سال‌هاي دهه 1970 انجام شده، نشان مي‌دهد در 90 درصد موارد، تنها با مشاهده طرز راه رفتن افراد، مي‌توانيم آنها را شناسايي كنيم.
طرز راه رفتن در دوره كودكي تغيير مي‌كند، ولي هنگامي كه رشد انسان متوقف ميشود، شكل ثابتي به خود مي‌گيرد. در اين مرحله است كه طول پاها و عرض باسن به همراه عواملي نظير حجم عضلاتي (كه از طريق فعاليت بدني ايجاد شده) با هم تركيب شده، سبب شكل‌گيري شيوه‌اي منحصر به فرد براي راه رفتن هر يك از ما ميشود. البته رايانه‌ها بهتر مي‌توانند طرز راه رفتن خاص هر فرد را تشخيص دهند.
رايانه‌ها اين كار را با ردگيري حركات عضلات و تبديل حركات آنها به عدد و نيز با رد گيري حركت قسمت‌هاي مختلفي نظير باسن، زانوها و سنجش نسبت متغير آنها به هم انجام مي‌دهند.
يكي ديگر از راه‌هاي ارزيابي طرز راه رفتن افراد اين است كه از آنها خواسته شود روي يك صفحه حساس به فشار راه رفته به اين ترتيب شيوه منحصر به فرد پايين آمدن پايش ثبت شود. از اين سيستم جديد كه توسط پژوهشگران ژاپني پديد آمده، مي‌توان براي رديابي سريع مسافران در فرودگاه‌ها بهره برد.
ايده ديگري كه در اين باره وجود دارد ولي هنوز در روزهاي آغازين خود است، استفاده از نوعي حسگر حركتي است كه در تلفن‌هاي همراه هوشمند يافت ميشود.
اگر اين تلفن‌هاي همراه به پاي انسان بسته شوند، مي‌توانند سرعت، شتاب و چرخش را محاسبه كنند. از اين فناوري مي‌توان به عنوان نوعي كليد امنيتي براي تلفن‌هاي همراه بهره جست.
تشخيص هويت از روي چهره
صورت انسان ها، بارزترين وجه تمايز آنهاست و فقط با در نظر گرفتن چهره افراد، مي‌توان آنها را از يكديگر تشخيص داد، اما شايد چهره ما آنچنان كه فكر مي‌كنيم تمايزدهنده نباشد. 
علاوه بر دوقلوهاي همسان، افراد ديگري نيز هستند كه بسيار شبيه هم‌اند.
نتايج پژوهشي كه بتازگي روي چهره چند هزار نروژي انجام شد، جالب توجه است.
افرادي كه اين تصاوير را مشاهده كردند و نيز نرم‌افزار تشخيص هويت، 92 درصد چهره‌ها را بسيار شبيه به هم در همان مجموعه تشخيص داد.
در پژوهشي ديگر، وقتي از افراد و نرم‌افزار خواسته شد تشخيص دهند كه آيا دو تصوير بسيار مشابه متعلق به يك نفر است يا خير، هيچ‌كدام عملكرد مطلوبي از خود نشان ندادند و نتايج بسيار نزديك به نتايج حدس زدن بود.
در واقع، انسان‌ها در 56 درصد از موارد با چهره‌هاي ناآشنا و 66 درصد از موارد با چهره‌هاي آشنا، پاسخ درست مي‌دادند.
با در نظر داشتن نقشي كه چهره در تشخيص هويت در زندگي روزمره ما دارد، اين درصدها چندان رضايت بخش تلقي نمي‌شود.
صدا؛ عامل نه‌چندان دقيق در تشخيص هويت
عوامل متعددي بر صداي توليدي ما موثر هستند. ارتعاش حنجره، مسيري كه صدا در دهان و بيني طي مي‌كند و نحوه شكل‌گيري كلمات توسط سقف دهان، زبان، لب‌ها و گونه‌ها، همگي سبب شكل‌گيري صدايي منحصر به فرد براي ما مي‌شوند. 
از آنجا كه احتمال اين‌كه دو نفر، حنجره، دهان، بيني و عضلاتي به يك شكل و اندازه داشته باشند تقريبا صفر است، صداي هر فرد منحصربهفرد و براحتي قابل تشخيص است.
برخلاف برخي ويژگي‌هاي منحصربهفرد نظير اثر انگشت يا شكل عنبيه، ما مي‌توانيم صداي خود را به صورت عمد تغيير دهيم.
افزون بر اين، انسان‌ها در پاسخ به موقعيت‌هاي مختلف اجتماعي، به شكلي ناخودآگاه صداي خود را تغيير مي‌دهند البته برخي افراد بهتر مي‌توانند صداي ديگران را تقليد كنند.
مطالعه درباره هنرمنداني كه صداي ديگران را تقليد مي‌كنند به نتيجه مشخصي نرسيد، اما پژوهشگران حاضر در اين مطالعه بر اين باورند كه اين‌گونه افراد صدايي بيشتر موسيقايي داشته و بهتر از ديگران مي‌توانند ويژگي‌هاي رفتاري و نيز صداي ديگران را تقليد كنند.
همه اين مطالب حكايت از آن دارد كه تنها با بررسي شكل امواج صوتي و تن صداي افراد نمي‌توان صاحب صدا را در همه موارد تشخيص داد.
مرا با گوشهايم بشناس
شايد تا به حال به شكل خاص گوش خود توجه چنداني نكرده باشيد، اما اگر جلوي آينه بايستيد و كمي آنها را به پايين بكشيد مي‌بينيد كه هر كدام از آنها اندكي با ديگري متفاوت است. افزون بر اين، گوش هر يك از ما با ديگران تفاوت دارد.
دليل اين مساله اين است كه گوش انسان، پنج هفته پس از لقاح، از شش برجستگي كوچك موجود در دو طرف سر پديدار ميشود و كم‌كم شكل مي‌گيرد.
با اين كه ژن‌ها تعيين‌كننده شكل كلي گوش‌ها هستند، اما محيط درون رحم نيز بر شكل نهايي گوش تاثير مي‌گذارد.
افزايش سن و رشد بيشتر بندرت سبب تغيير شكل گوش‌ها ميشود.
چند گروه پژوهشي در حال بررسي روش‌هاي مختلف تشخيص هويت با استفاده از شكل گوش هستند. پژوهشي كه بتازگي انجام شده، نشان مي‌دهد تشخيص هويت افراد با استفاده از شكل گوش آنها، به اندازه تشخيص هويت افراد با چهره آنها درست و دقيق است.
ضربان قلب، رمز عبور
با اين‌كه شايد نتوان با گوش دادن به صداي ضربان قلب كسي، او را شناخت، اما با ثبت پالس‌هاي الكتريكي قلب، شايد بتوان هويت افراد را تشخيص داد.
قلب‌ها از نظر اندازه و شكل و فاصله زماني بين ضربان‌ها با يكديگر متفاوت هستند.
نوار قلب، پالس‌هاي الكتريكي ضربان قلب را ثبت مي‌كند.
شكل موجي پالس‌هاي ثبت شده روي نوار قلب داراي سه نقطه اوج است.
از آنجا كه ضربان قلب تحت تاثير عوامل ساختاري و عواملي ديگر نظير استرس و فعاليت بدني است، ضربان قلب هر فرد داراي پالس‌هاي منحصربهفرد است.
ضربان قلب به شكلي غيرارادي شكل مي‌گيرد و ايجاد ضربان قلبي متفاوت تقريبا غيرممكن است.
همين مساله برخي شركت‌هاي پيشگام در زمينه تجهيزات زيستي را به فكر طراحي دستگاه‌هاي تشخيص هويت براساس ضربان قلب انداخته است.
يكي از اين پيشگامان، شركت معروف اپل است كه روي نوعي فناوري تحقيق مي‌كند كه از ضربان قلب افراد به عنوان نوعي گذر واژه براي حفاظت از اطلاعات بهره خواهد برد.
چشم‌ها راز ما را برملا مي‌كنند
در برخي كشورها نظير ايالات متحده، بريتانيا و كانادا، عنبيه چشم به عنوان يكي از راه‌هاي تشخيص هويت افراد به كار گرفته ميشود. شكل عنبيه از والدين به فرزندان به ارث مي‌رسد. حال چطور ممكن است شكل عنبيه كه در خانواده‌ها موروثي است، منحصربهفرد باشد؟
جواب اين پرسش در پيچيدگي ساختار عنبيه نهفته است.
عنبيه عبارت است از مجموعه‌اي فشرده از عضلات، رباط‌ها، رگ‌هاي خوني و سلول‌هاي رنگدانه‌اي كه سبب دادن رنگ، عمق، شيار و نقطه‌هايي روي آن ميشود.
رنگ و بافت كلي عنبيه به صورت ژنتيك تعيين ميشود و همين مساله دليل شباهت خانوادگي است و اين‌كه چشم راست و چپ همه انسان‌ها تقريبا يكسان است، ولي جالب است بدانيد سيستم تشخيص هويت مبتني بر بررسي عنبيه كه در فرودگاه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد، به رنگ يا بافت آن توجه نمي‌كند و فقط بر شيارها و نقطه‌هاي موجود در آن تمركز مي‌كند.
شيارها و نقاط روي عنبيه به مكان قرارگيري رباط‌ها، عضلات و سلول‌هاي رنگدانه‌اي بستگي دارد. اين ويژگي‌ها توسط ژن‌ها تعيين نمي‌شود، بلكه به شكلي اتفاقي پديد مي‌آيد. لذا اين چشم ما با چشم ديگر متفاوت است و صد البته با چشم افراد ديگر نيز تفاوت زيادي دارد.
ژن؛ خصوصيتي منحصر به فرد
دي.ان.اي اصلي‌ترين عاملي است كه ما را منحصر به فرد مي‌كند.
شايد برايتان شگفت‌آور باشد كه چقدر از نظر ژنتيك با ديگران فرق مي‌كنيم.
سال 2001، پروژه ژنوم انساني اعلام كرد 99.9 درصد از دي.ان.اي انسان‌ها يكي است و در واقع تنها 0.1 درصد از دي.ان.اي باعث ايجاد اين همه تفاوت ميان انسان‌ها ميشود البته طي 10 سال گذشته اين عدد مورد بازبيني قرار گرفت و به 0.5 درصد رسيد، اما باز هم اين ميزان درصد ناچيزي از كل ژن‌هاي انسان است.
احتمال اين كه ژنوم كسي ديگر درست همانند ژنوم شما باشد صفر است.
اين مساله حتي براي دوقلوهاي همسان صادق است.
با اين كه اين گونه دوقلوها در زمان لقاح از نظر ژنتيك صددرصد شبيه هستند، از آن موقع به بعد، ژنوم آنها شروع به تغيير مي‌كند و هر قدر سنشان بالاتر مي‌رود، ژنوم‌شان متفاوت‌تر ميشود.
تغييراتي كه در ژن‌ها روي مي‌دهد، بر نحوه بيان ژن‌ها تاثير مي‌گذارد.
دوقلوهاي همسان به اين ترتيب از همان روز اول تولد از يكديگر متمايز مي‌شوند و روز به روز بر اين تمايز افزوده ميشود.
با اين حال مي‌دانيم كه تفاوت‌هاي جزئي ژنتيك اثرات زيادي بر ويژگي‌هاي جسمي نظير رنگ چشم يا در معرض برخي بيماري‌ها بودن دارد بنابراين مي‌توانيم بصراحت بگوييم منحصر به فرد بودن انسان، از ژنوم او آغاز ميشود.
امواج مغزي، تشخيص هويت را آسان مي‌كند
بي‌شك، انسان‌ها بيشترين تمايز را در نحوه تفكر خود دارند. پژوهش‌هايي كه بتازگي صورت پذيرفته، بارقه‌هايي از اميد را براي استفاده از امواج مغزي جهت تشخيص هويت به وجود آورده است.
همه انسان‌ها با تعداد انبوهي از سلول‌هاي عصبي (نورون) متولد مي‌شوند.
تجربيات منحصربهفرد زندگي سبب ميشود تا همه ما در نوع تفكر خود تا حدي با ديگران متفاوت باشيم.
با بررسي نوار مغزي ثبت شده مي‌توان تاحدي اين تفاوت‌هاي افراد را مشاهده كرد.
پژوهشي كه سال 2001 توسط دانشمندان كانادايي انجام شد، به اين نتيجه رسيد كه فعاليت مغزي موسم به امواج آلفا در 40 نفر آنقدر متفاوت بود كه مي‌شد بين آنها بسهولت تمايز قائل شد.
پژوهشي ديگر نيز نشان داد شدت برخي امواج مغزي ـ ارتعاشات گاما ـ در صد نفر از افرادي كه يك آزمون شناختي مشخص انجام مي‌دادند، متفاوت است البته هنوز مشخص نيست، آيا امواج مغزي افراد در ساعات يا روزهاي مختلف شبيه است يا خير.
بدون بررسي بيشتر در مورد اين مساله نمي‌توان از امواج مغزي همانند اثر انگشت به عنوان عاملي براي تشخيص هويت استفاده كرد.
شناسايي براساس محتواي ميكروبي بدن
شايد برايتان جالب باشد يكي از جنبه‌هاي منحصربهفرد بودن ما، اصلا جزئي از بدن ما نيست!
اين جنبه منحصربهفرد، از صد تريليون باكتري كه داخل و روي بدن ما زندگي مي‌كنند، حاصل ميشود.
جالب است تعداد اين باكتري‌ها ده برابر تعداد سلول‌هاي بدن ماست. اگر از جنبه ژنتيك به اين ميكروب‌ها نگاه كنيم، شگفت‌آورتر
مي‌شوند.
اين ميكروب‌ها روي هم رفته داراي 3.3 ميليون ژن هستند و 23 هزار ژن بدن ما در برابر اين تعداد عظيم، تقريبا هيچ به شمار مي‌رود.
در كل حدود 1500 ميكروب مختلف درون و روي بدن ما زندگي مي‌كند ولي هر كدام از ما حدود 150 تا از آنها را در بدن خود داريم كه بيشتر در روده جاي مي‌گيرند. تركيب جمعيت باكتريايي بدن هر فرد منحصربهفرد است.
باكتري‌هاي روي پوست افراد با اين‌كه در طول زمان تغيير مي‌يابد، اما تركيب اصلي آن ثابت مي‌ماند.
پژوهشي كه بتازگي انجام شده، نشان مي‌دهد باكتري‌هايي كه از طريق لمس كردن اشياي مختلف مثل صفحه كليد رايانه به آنها منتقل ميشود، مي‌توانند تا دو هفته زنده بمانند حتي در دوقلوهاي همساني كه تمايز آنها با استفاده از دي.ان.اي دشوار است،تركيب باكتريايي موجود در بدن مي‌تواند به عنوان روشي براي تمايز آنها به كار رود.
