اگر میخواهید در زمینه پرورش فكری كودكتان، آگاهیهای مفیدی كسب كنید، بیایید ابتدا با آزمایشی آشنا شوید كه دو محقق استرالیایی و آمریكایی انجام دادند.
گابریل سیمكاك، محققی از دانشگاه كوئینزلند و جودی دولوش، دانشمندی از دانشگاه ویرجینیا در پژوهشی روی 132 كودك دریافتند تصاویر كتابها علاوه بر سرگرم كردن جنبهای تقویتی در فرآیند یادگیری كودكان دارد و منبعی مهم از اطلاعات مورد نیاز برای كنش و واكنش در جهان پیرامونشان فراهم میآورد.سیمكاك و دولوش با جمع كردن كودكان بر اساس سنشان، ابتدا گروهی را كه كمتر از 30 ماه سن داشتند، به دو دسته تقسیم كردند: به یك گروه كتابی داده شد كه نشان میداد كودكی توپی پلاستیكی را در ظرفی شیشهای انداخته، سپس با اتصال ظرف به یك قطعه چوب از آن جغجغه ساخته است.
آنها با در اختیار گذاشتن وسایل مورد نیاز از كودكان خواستند جغجغهای بسازند. تمامی كودكانی كه در گروه اول، از روش ساخت آن در كتاب مطلع شده بودند، توانستند جغجغه را بسازند، اما گروه دوم كه كتابی در اختیارشان نبود، به موفقیت كمتری دست یافتند.نقش بزرگسالان در افزایش توانایی كودكان از همین مرحله بخوبی معلوم است: كودكانی كه اطلاعاتی اولیه حتی به شكلی خام و محدود كسب كرده باشند، بهتر از كودكانی میتوانند یاد بگیرند و موفق شوند كه كسی آگاهیهایی ولو اندك به آنها نیاموخته است.
اولین قدمهای آموزش
حتی والدینی كه درباره شیوههای تربیت و پرورش كودكانشان مطالعه چندانی ندارند، اولین قدمهای آموزش به آنها را با آموختن كلمات آسانی چون بابا، مامان، یا این چیست و آن چیست برمیدارند، اما متأسفانه هر چه سن و سال كودك بیشتر میشود، گامهای آنها نیز در راه آموزش و تقویت هوش فرزندانشان كندتر و محوتر میشود.برای ادامه راه میتوانید تصاویری آشنا و مناسب كودكان تهیه كنید و با حذف بخشهایی از تصاویر، از كودكتان بخواهید كاستیهای تصویر را حدس بزند. به عنوان مثال تصویر صورتی را بكشید كه دهان ندارد. از او بخواهید آنچه را در تصویر نیست، بكشد و حتی رنگآمیزی كند.آنها متوجه كمبود چیزی در تصاویر آشنا میشوند و تلاش میكنند شكلهای ساده لب، دهان، دندان و... را شناسایی و بازسازی كنند. بر حسب سن و سال كودك میتوان این تصاویر را از ساده به پیچیده تبدیل كرد و از اجزای صورت به اشیای پیچیدهتر دیگر كشاند.
كاربردها
متناسب با سن و سال و درك كودكتان گاهی میتوانید وسایلی را گردآورید و از او بپرسید كاربرد آن وسیله چیست.مثلا قیچی به چه كار میآید؟ با چنگال چه كاری میتوان انجام داد؟ و... سپس كاربردهای دیگری از همان وسیله را به او نشان دهید.مثلا وقتی كاربرد چنگال در خوردن غذا برای او معلوم شد، میتوان دو چنگال را طوری در قطعه كوچكی سیبزمینی فرو برد و روی سیبزمینی صورت حیوانی مثل بز، گوسفند و... را نقاشی كرد كه چنگال همانند شاخ یا گوش به نظر برسد. یا كاسهای مدور را طوری روی سر خود قرار دهید كه همانند كلاه به نظر برسد.این امور میتواند ذهن كودك را با كاربردهای دیگر وسیلهای كه همیشه در تصورش یك كاربرد داشته، آشنا كند و زمینه خلاقیت و تقویت هوش او را برای پیدا كردن كاربردهای دیگر یا یافتن راههای دیگر در زندگی و تعمیم آن روش در وسایل دیگر فراهم كند.
شباهت در عین تفاوت
میتوان ترتیبی از اشیا را روی میزی چید و یك بار در این حالت و بار دیگر در حالی با دوربین خانگی از آن اشیا عكس گرفت كه تغییراتی جزئی در عكس دوم ایجاد شده باشد.این كار را میتوان هم با تغییر جای اشیا و هم با تعویض اشیا با اجسام دیگر انجام داد، سپس از كودك خواست موارد اختلاف دو عكس شبیه به هم را پیدا كند. میتوان برای او بازیهای فكری در حد سن و سالش ترتیب داد.همچنین میتوان با گردآوردن میوهها، اشیا و... حتی توجه دادن او به تماشای ابرها از او خواست شباهتهای دیگری غیر از آنچه را میبیند، برایتان بیان كند.
مثلا در نگاه به ابرها و حركتشان، تصاویری بسازد و تصور خود را از شكل آن بیان كند. یا با گاز زدن میوههایی چون سیب به شیوهای متفاوت، با جای دندانش روی آنها چشم و دهان و بینی حك كند.به خاطر داشته باشید سلامت فكر و رشد ذهنی كودكتان در آینده تا حد زیادی به آموزش او در كودكی بستگی دارد.هر قدر در این سنین نورونهای ذهن او به فعالیت واداشته شود، نه تنها از نظر فكری سالمتر خواهند بود، بلكه از نظر هوش، قویتر و از نظر یادگیری، درك و فهمی سریعتر و بهتر هم خواهند داشت.