حقیقت عید
عید زمان است كه خداوند متعال برای جایزه دادن و بهره¬مند كردن بندگان از نعمتها، آن را در میان روزها انتخاب می كند، تا برای گرفتن خلعتها و عطایا جمع شوند و به همگان اعلام كرده است كه به درگاه او روی آورده و با اعتراف به بندگی و آمرزش خواستن از گناهان و عرضه نیازها و آرزوهایشان برای او تواضع نمایند. خداوند نیز در تمام این موارد به آنان وعده اجابت و اعطایی بالاتر از آرزوهایشان بلكه بالاتر از آنچه در دل بشری خطور كرده، داده است. دوست دارد در چنین روزی به او خوش كمان بوده و جانب امیدواری به قبول خداوند و آمرزش و عطای او را بر جانب ترس از درد و عذابش ترجیح بدهند.
و ناامید ورشكسته در این روز از معنی عید غافل و سرگرم آرایش خود برای مردم و كف زدن و شانه كردن مو بوده و از امر مهم درخواست عطوفت و رحمت پروردگار غافل است. و به جای انس در مجالس پاكان و خواص پروردگار جهانیان، پیامبران و رسولان و شهدا و صدیقین، با چهارپایانی مانند خود، خو گرفته و درجات بهترین جاهای بهشت را رها و به طبقات جهنم چسبیده است. و بالاتر، پناه خدای متعال و جبار آسمانها و زمین را به چسبیدن به زمین و عالم طبیعت فروخته است. چه ورشكستگی آشكار و بزرگی.
خلاصه خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه عبادت خود قرار داده و بندگانش را در روز عید فرا خوانده تا برای گرفتن جوایز و هدایا جمع شوند.
گروههای مختلف در برابر عید
مردم در رابطه با عید به چند دسته تقسیم می شوند:
1- عده ای روزه را تكلیفی بیش ندانسته و فقط با خودداری از خوردن و نوشیدن و زنان، خود را به ناراحتی می¬اندازند. اما اعضای بدن خود را از گناهان حفظ نكرده و با دروغ و غیبت روزه خود را نقض كرده و با تهمت، افترا، فحاشی به خدمتكار و آزار او روزه خود را از بین می برند. و در عین حال با كمال اطمینان خود را از فرمانبرداران می¬پندارند. و گمان می كنند كه بر پروردگار جهانیان منتی دارند. ولی نمی دانند كه با گناهان و نادانیشان نزد عاقلان رسوا شده و روزه آنان مورد قبول خدای خدایان قرار نمی گیرد. چنین كسانی اگر در عید به عنایت خدای متعال خوش گمان بوده و در مكان نماز گزاردن خود از پروردگارشان آمرزش بخواهند، شاید خداوند متعال هنگام اعطای جوایز آنان را نیز مورد آمرزش خود قرار داده و با فضل خود بعضی از پاداش های خود را نصیب آنان نماید.
روز عید زمان آشكار شدن آثار اعمال ماه رمضان و اعطای پاداش عبادت¬های آن می¬باشد. بنابراین كسی كه به خوبی از خداوند متعال در شب عید مراقبت نموده، كوتاهی¬های خود را در ماه رمضان، در شب فطر جبران نماید و خود را برای عید آماده كند و از بندگان صالح خدا شود، امید است همانگونه كه خدای متعال آنان را در روز عید قبول می كند، او را نیز پذیرفته، و او را از الطاف خاص خود محروم ننماید؛ و بعد از اعتراف به كوتاهی در عبادت و جبران آن، خداوند او را مورد محاسبه دقیق قرار نداده و با او نیز مانند بندگان گرامیش و شهدا و صدیقین كه شایسته بخشش او هستند رفتار كند.
2- دسته ای نیز می دانند كه این خداست كه در تكالیف بر آنان منت داشته، و روزه ای كامل است كه همراه با بازداشتن اعضای بدن باشد. از این رو مواظب اعضای بدن خود نیز هستند؛ اما گاهی خلافی از آنان سر زده و با بیم و امید مرتكب گناهی می گردند. با ناراحتی روزه گرفته و به اندازه ای كه حال دارند مستحبات را بجا می آورند. كارهای خوب و بد را با هم مخلوط نموده و با ترس و خجالت، حیا و امیدواری وارد عید می¬شوند. خداوند آمرزش، پاداش و تبدیل گناهان به كارهای نیك را به آنان وعده داده و با عطایای خود پاداش عبادت های آنان را بطور كامل و به گونه¬ای كه بالاتر از آرزویشان باشد، به آنان عنایت می كند.
3- گروهی از روی عادت و با غفلت روزه گرفته و در ماه رمضان نیز مانند سایر ماه ها در غفلت به سر برده، مرتكب گناهان شده و از روی عادت نیز وارد عید می¬شوند. سرنوشت این گروه، به خواست خداوند بستگی دارد. ممكن است عنایت خدا شامل حال آنان شده و فقط به خاطر فرارسیدن عید یا به جهت كرامت بعضی از اعمال نیكوكاران آنان را مورد آمرزش خود قرار دهد، یا بدی كردارشان آنان را از رحمت خداوند خارج نموده و به ورشكستگان ملحق شوند.
4- دسته ای ندای خداوند را در این ماه لبیك گفته و با تمام توان در مراقبت دستورات الهی تلاش كرده و برای به دست آوردن رضای خدای متعال در پی به دست آوردن تمامی خیرات هستند و عبادات زیادی بجا می آورند در حالی كه دل های آنان به سبب آگاهی خود به كوتاهی در شكرگزاری نعمت، با این ندا ترسان بوده، و قدر منت خداوند متعال بر آنان، به خاطر اجازه به نزدیكی به او و خدمت به او و خدمت و عبادت او را می دانند. خداوند متعال هم خدمت آنان را قبول، از سعی آنان تشكر می كند و با كرامتها و انواع عنایات خود آنان را پاداش می دهد، با هدایتهای بیشتر آنان را بزرگ داشته، با نور قرب خود آنان را می پوشاند و آنان را به دوستان برگزیده اش ملحق می نماید.
5- گروهی نیز ندای خداوند متعال، سختی گرسنگی و شب زنده¬داری را برای آنان از بین برده، با اشتیاق و شكرگزاری، حتی با شادمانی و مستی با آن روبرو شده، برای رفتن و مسابقه جدیت به خرج داده، با روح و عقل خود به خوبی خطاب خدای خدایان را اجابت می¬كنند؛ برای از بین بردن حجاب با بذل جان همت كرده و با قرب به او به مراد رسیده و به پروردگار بندگان متصل شده¬اند. پروردگارشان آنان را به خوبی پذیرفته، نزدیك كرده و در پناه خود، در جایگاه صدق به همراه دوستان و برگزیدگانش می نشاند با جام لبریز خود آنان را سیراب كرده و به زیبایی، نور، شادمانی و سروری می رسند كه كسی توان تصور آن را نداشته، چشمی آن را ندیده و كسی از آن چیزی نگفته است.
روز عید زمان آشكار شدن آثار اعمال ماه رمضان و اعطای پاداش عبادت های آن می باشد. بنابراین كسی كه به خوبی از خداوند متعال در شب عید مراقبت نموده، كوتاهی های خود را در ماه رمضان، در شب فطر جبران نماید و خود را برای عید آماده كند و از بندگان صالح خدا شود، امید است همانگونه كه خدای متعال آنان را در روز عید قبول می كند، او را نیز پذیرفته، و او را از الطاف خاص خود محروم ننماید؛ و بعد از اعتراف به كوتاهی در عبادت و جبران آن، خداوند او را مورد محاسبه دقیق قرار نداده و با او نیز مانند بندگان گرامیش و شهدا و صدیقین كه شایسته بخشش او هستند رفتار كند.