در حالي كه مهندسان گوگل و همكارانشان در دانشگاه MIT به اين طرح به عنوان يك جاذبه توريستي شهر لندن در جريان المپيك سال 2012 نگاه مي‌كردند و اخبار زيادي درباره آن منتشر شد، اما در نهايت اثري از اين ابرهاي مدرن بر فراز لندن ديده نشد، البته محقق نشدن چنين وعده‌هايي چيزي از قابليت‌هاي فناوري‌هاي موجود در اين دوره از رقابت‌ها كم نكرد وحضور فناوري‌هاي شگفت‌آور سبب شد تا المپيك ۲۰۱۲ با المپيك‌هاي پيشين تفاوت‌هاي چشمگيري داشته باشد؛ تفاوت‌هايي كه به اعتقاد بسياري از كارشناسان، فناوري را به قهرمان اصلي المپيك لندن 2012 تبديل كرد.
پيش به‌سوي المپيك
فناوري‌هاي مختلفي مرتبط با المپيك از مدت‌ها قبل و در مرحله آماده‌سازي ورزشكاران و پا به پاي آنها تا رسيدن به لندن حضور داشت و رشد كرد. به اين ترتيب در حالي آويختن مدال طلا و قهرماني در بزرگ‌ترين رويداد ورزشي جهان كه هر چهار سال يكبار رخ مي‌دهد، آرزوي بزرگ ورزشكاران داوطلب محسوب مي‌شد كه بسياري از آنها و مربيانشان مي‌دانستند كه ديگر تمرين و ممارست به شيوه‌هاي سنتي و هميشگي به قهرماني آنها ختم نخواهد شد. به عنوان مثال دوچرخه‌سواران استراليايي برخلاف ورزشكاران ديگر به‌كمك شبيه‌سازها در تمام مراحل آماده‌سازي، خود را در زمين مسابقه المپيك لندن حس مي‌كردند. اين تيم فقط به محيط شبيه‌سازي شده اكتفا نكرد و تمرين در تونل باد دانشگاه Monash يكي ديگر از نمونه‌هاي استفاده از فناوري در ورزش است كه استراليايي‌ها به آن رنگ و بويي نوين دادند. اين تونل باد كه براي تست طراحي خودرو و وسايل نقليه به‌كار مي‌رود، از چند ماه مانده به المپيك در اختيار اين تيم قرار گرفت تا بتوانند توان و تجهيزاتشان را محك بزنند.
از نمونه‌هاي ديگر مي‌توان در سوي ديگر جهان و به شانون راوبرگ، دونده آمريكايي اشاره كرد كه در مرحله آماده‌سازي از تردميلي استفاده كرد كه بي‌وزني را شبيه‌سازي مي‌كرد. اين تردميل كه آلتر‌جي نام دارد توسط ناسا طراحي وساخته شده و از فناوري ضدجاذبه استفاده مي‌كند و به ورزشكاران اين حس را منتقل مي‌كند كه تنها ۲۰ درصد وزن واقعي خودرا دارند؛ اين تردميل كه بيشتر براي اين كه ماهيچه‌‌ها حداكثر فعاليت‌هاي خود را داشته باشند و در عين حال به دلايل سبك‌تر شدن وزن حتي در روزهايي كه ورزشكار دچار آسيب‌ديدگي شده هم به‌كار مي‌رود، در نهايت باعث مي‌شود ورزشكاران تاحد زيادي نتيجه بهتري از تمرينات و عملكرد خود بگيرند.
اما يكي از مواردي كه در تمرين‌هاي روزمره ورزشكاران مهم است، داشتن اطلاعات روزانه و حتي لحظه‌اي از نحوه تمرين، چگونگي حركات، نحوه صرف انرژي و... است. برنامه‌اي كه شركت Atos براي بيش از 15 هزار ورزشكار و مربيان آنها كه دائما در جهت كسب ركورد جديد تلاش مي‌كردند تدارك ديده بود، چنين امكاني را در اختيار آنها قرار مي‌داد.
MotivePro از امكانات ديگري بود كه براي بسياري از ورزشكاراني كه تحت تنش و استرس‌هاي قبل از مسابقات قرار داشتند در قالب يك لباس مجهز به سنسورهاي مختلف طراحي شده بود. اين لباس كه حركات ورزشكار را ثبت و داده‌هاي مربوطه را ذخيره مي‌كرد به عنوان نقطه قوتي براي افزايش اعتماد به نفس اين ورزشكاران محسوب مي‌شد؛ به اين صورت كه حسگرهايي به بخش‌هاي مختلف بدن ورزشكار از جمله زانوها، سر، مچ، كمر و... وصل مي‌شود. اين وسيله با ثبت كوچك‌ترين حركات ورزشكار آنچه را كه مي‌تواند باعث ثبت ركورد بهتر شود يادآوري كرده و به اين ترتيب در كسب نتايج بهتر توسط ورزشكار در هر مرحله از تمرين كمك مي‌كند.
المپيك سبز
سازه‌هاي المپيك ۲۰۱۲ لندن به اندازه ساختمان‌هاي المپيك ۲۰۰۸ پكن زيبا و متفاوت نيست و در واقع آن‌طور كه استاديومي مثل استاديوم لانه كبوتر پكن ساختار شكن و متفاوت بود هيچ كدام از سازه‌هايي كه ميزبان المپيك لندن است، نتوانست شگفتي بيافرينند؛ البته برخي كارشناسان مي‌گويند شايد سازه‌هاي جام‌جهاني آفريقاي جنوبي و المپيك پكن انتظارات را بالا برده باشد وگرنه فناوري‌هايي كه در استاديوم‌هاي لندن در نظر گرفته شده، كم نيست؛ اما انچه سازندگان اين استاديوم‌ها بيش از همه به آن توجه داشته‌اند هماهنگي با محيط‌زيست و استفاده از مواد دوستدار محيط‌زيست در تمام بخش‌هاي اين سازه‌هاي عظيم بوده است؛ به‌طوري كه ادعا مي‌كنند همه اين سازه‌ها تا حد امكان از مواد بازيافتي تهيه شده و قرار است پس از مسابقات برخي از آنها از جمله استاديوم بسكتبال المپيك لندن بازيافت يا به‌كشور ديگري منتقل شود.
اما در كنار ورزشگاه اصلي اين مسابقات مركز ورزش‌هاي آبي، پيست دوچرخه‌سواري، زمين بسكتبال، زمين تنيس ويمبلدون و... به نوعي با آخرين فناوري‌هاي روز دنيا تجهيز شده است. ضمن آن‌كه در اين سازه‌ها از هزاران تن فولاد استفاده شده و در تمام آنها توجه به تهويه طبيعي هوا، استفاده از عايق‌هاي قوي صوتي و نورپردازي زواياي مختلف براي امكان تصويربرداري سه‌بعدي و با كيفيت مدنظر بوده است. از آنجا كه انگليسي‌ها از قبل هم اعلام كرده بودند كه سعي دارند انرژي برق، حرارت و آب خنك ورزشگاه‌ها را به‌گونه‌اي تامين كنند كه در مجموع بتوانند 33 درصد توليد دي‌اكسيد‌كربن را كاهش دهند، به نظر مي‌رسد در نهايت اين دوره از المپيك سبزتر از هميشه برگزار شود.
نكته: آویختن مدال طلا بر گردن قهرمانان المپیک 2012 در حالی رخ می‌دهد که ورزشکاران امروزی با استفاده از فناوری محیط مجازی تمرینات سخت را آسان‌تر پشت سر گذاشته‌اند
يكي از پديده‌هايي كه اين روزها در اتفاقات و حوادث مختلف جهان همسو با رسانه‌هاي ديداري و شنيداري و حتي قوي‌تر از آنها وارد عمل مي‌شود، شبكه‌هاي اجتماعي است. در اين دوره از المپيك خبرها آنچنان با سرعت و لحظه‌اي در فضاهاي مجازي منتقل مي‌شد كه باعث شد المپيك لندن به سوشيالمپيك معروف شود. اين واژه از تركيب دو كلمه سوشيال (اجتماعي) و المپيك ساخته شده است. در واقع با وجود امكانات متعددي همچون گوشي‌هاي هوشمند و تبلت‌ها، گزارش لحظه‌اي مسابقات به صورت آنلاين به شبكه‌هاي اجتماعي مي‌رسد و از اين نظر شبكه‌هاي مختلف مانند فيس‌بوك، يوتيوب و توييتر براي جذب مخاطب بيشتر رقابت تنگاتنگي را برپا كرده‌اند. به اين ترتيب شايد بتوان علاوه بر ركوردزني در دنياي ورزشكاران، ركورد شبكه‌هاي اجتماعي در پخش خبرهاي مرتبط با اين رويداد مهم جهاني را هم از جذابيت‌ها و تفاوت‌هاي المپيك لندن نسبت به رويدادهاي ورزشي ديگري دانست كه تاكنون پشت سرگذاشته‌ايم. گفته مي‌شود در طول رقابت‌هاي المپيك سال 2012 لندن، بيش از 5/8 ميليارد رايانه، گوشي هوشمند و تبلت به اينترنت وصل شوند. از اين جهت هم مي‌توان گفت المپيك 2012 لندن به بزرگ‌ترين رويداد اينترنتي تاريخ تبديل مي‌شود.
به اين ترتيب پيش‌بيني‌هاي مربوط به المپيك 2012 لندن و تبديل آن به بزرگ‌ترين رويداد اينترنتي تاريخ نه‌تنها درست از كار درآمد، بلكه در برخي از موارد حتي از برخي پيش‌بيني‌ها هم پيشي گرفت و كارشناسان را متعجب كرد. اين موضوع علاوه بر فعاليت شبكه‌هاي اجتماعي از سرمايه‌گذاري چند ميليارد پوندي انگليس براي به‌كارگيري فناوري‌هاي مختلفي كه امكان پوشش‌دهي و امنيت رقابت‌ها را بيشتر مي‌كرد و در عين حال سرويس‌دهي به هواداران را راحت‌تر مي‌كرد، نشأت مي‌گيرد.
در نهايت فعاليت شبانه‌روزي 450 كارمند مركز TOC (مركز فناوري عمليات المپيك) براي كنترل و مديريت 94حوزه المپيك در كنار تلاش شركت‌هاي مختلف براي ثبت و ارسال تصاوير به صورت فول HD و در برخي موارد سه‌بعدي باعث شد تا چهار ميليارد تماشاگري كه پاي تلويزيون‌هاي خود نشسته‌اند و تقريبا دوسوم جمعيت جهان را تشكيل مي‌دهند، خود را هر لحظه در محل رقابت‌ها احساس كنند.
دقت و امنيت در سايه فناوري
اسكار پيستوريوس، اولين ورزشكار معلولي است كه با كمك پاي مصنوعي جواز ورود به المپيك را كسب كرده است و به همين دليل يكي از شگفتي‌هاي المپيك 2012 محسوب مي‌شود. در واقع براي اولين بار فناوري به كمك يك دونده معلول آمد تا بتواند در رقابت‌هاي دوي ۴۰۰ متر و 400×4 متر امدادي المپيك به كمك پاي مصنوعي فايبر كربن خود در كنار رقباي سالم وارد رقابت شود. اين دونده آفريقاي جنوبي سال گذشته در رقابت‌هاي جام‌جهاني دووميداني در كره‌جنوبي در قسمت 400×4 متر مدال نقره كسب كرد و در همين رقابت‌ها با كسب چهار مدال، نام خود را در فهرست تيم دووميداني آفريقاي جنوبي جهت حضور در رقابت‌هاي المپيك لندن ثبت كرد.
در نقطه مقابل جالب اينجاست كه استفاده از برخي فناوري‌ها از جمله مايوي مخصوصي كه در المپيك ۲۰۰۸ به كمك شناگران آمد تا ركوردها را جا به جا كنند، در المپيك، لندن ممنوع اعلام شده است. به اعتقاد مسئولان المپيك فناوري‌هايي كه تا اين حد مي‌توانند به كمك ورزشكاران بيايند نوعي دوپينگ محسوب مي‌شود و به همين دليل بايد از استفاده آنها جلوگيري كرد؛ اما در كنار فناوري‌هايي كه به لباس و تجهيزات ورزشكاران مرتبط مي‌شود فضاي برگزاري مسابقات نيز با وجود ابزارهايي همچون بلوك‌هاي الكترونيكي، حسگرهاي ثبت ضربه و... بيش از گذشته به‌قضاوت دقيق‌تر و سريع‌تر داوران كمك كرده است.
به طوري كه گفته مي‌شود ثبت قدرت و دقت ضربه‌ها در ورزشي مانند تكواندو به كمك حسگرهاي جديد مي‌تواند اين ورزش را كه به دليل خطاهاي مكرر داوري در آستانه حذف از المپيك است، نجات دهد يا ثبت لحظه دقيق استارت دوندگان به كمك بلوك‌هاي الكترونيكي كه در نقطه شروع رقابت‌هاي دووميداني تعبيه شده، امكان هر نوع خطاي بصري را سلب كرده است.
المپيك 2012 در حالي اين روزها توجه ميلياردها انسان را به سمت لندن و محل برگزاري مسابقات جلب كرده است كه خيلي از فناوري‌هايي كه در اين دوره از رقابت‌ها مورد استفاده قرار گرفته است، شاخص و علني نيست اما در كنار هم قرار گرفتن آنها كه اتفاقا بيشتر زيرساختي و پايه‌اي بود باعث شده تا كارشناسان به دقيق‌تر و امن‌تر بودن اين دوره از رقابت‌هاي المپيك اميدوارتر باشند. همين موضوع هم باعث شده تا بسياري، فناوري را قهرمان اصلي المپيك لندن 2012 بدانند.
بهاره صفوی
