پروژه حمله به صداوسيما نيز از همين‌جا کليد خورد و متاسفانه عده‌اي در داخل از سر غفلت با اين سناريو همراهي کرده و صداوسيما را که نقش اول اطلاع‌رساني درخصوص زلزله و هدايت و جلب کمک‌هاي مردمي و هماهنگي دستگاه‌ها را به‌عهده داشت، مورد هجمه گسترده قرار دادند؛ هرچند پروژه قبل از بلوغ خود بسرعت شکست خورد و دست تفرقه‌افکنان قوميت‌گرا و ضدانقلاب آشکار شد.
رسانه ملي سنگ‌تمام گذاشت
آيت‌الله مجتهد شبستري، امام جمعه محترم تبريز با اشاره به فضاسازي‌هاي رسانه‌اي عليه صداوسيما به خبرنگار جام‌جم گفت: شهادت مي‌دهم که رسانه ملي درباره زلزله سنگ‌تمام گذاشته و در شبكه‌هاي استاني بويژه سهند و سراسري خوب عمل کرده است. فقط روز اول يک کمي دير شروع شد و باقي روزها خيلي خوب عمل شد ، بويژه در بسيج مردم در هدايت کمک‌هاي مردمي. تلاش‌هاي مسوولان استاني و مصاحبه‌هاي آقايان در شبکه‌هاي استاني و ملي بخوبي پوشش داده شده و حرف‌هايي که در رابطه با کم‌کاري صداوسيما مي‌زنند، بي‌ربط است.
امام جمعه تبريز با اشاره به بازديد خود از مناطق زلزله‌زده گفت: اقلام تغذيه‌اي از طرف مردم و دولت برطرف شده و نيازهاي مختصري درباره حمام و سرويس بهداشتي داشته‌اند که به اطلاع مسئولان رسانديم. تا الان خوب کار شده و مردم زلزله‌زده هم اظهار رضايت مي‌کردند. مساله مهم سرماي زودرس است که بايد به فکر اسکان مناسب آنها باشيم؛ هرچند اسکان موقت.
آيت‌الله مجتهد شبستري با اشاره به‌تلاش رسانه‌هاي بيگانه و قوميت‌گراها گفت: مردم تلاش کنند کمک‌هاي خود را به مبادي رسمي و حساب‌هاي اعلام شده و نهادهاي خدمتگزار تحويل دهند؛ چراکه مساله بازسازي همچنان پيش روست و ما به کمک‌هاي نقدي نياز داريم.
نقش رسانه ملي در برانگيختن حس همدلي
استاندار آذربايجان‌شرقي گفت: عملكرد صداوسيما جز در اولين ساعات پس از وقوع زلزله، در روزهاي بعد بسيار خوب و تاثيرگذار بود.
احمد عليرضابيگي در گفت‌وگويي با جام‌جم افزود: عملكرد خوب صداوسيما در جهت اطلاع‌رساني اين حادثه به‌گونه‌اي بود كه علاوه بر برانگيختن حس همدلي و مسووليت در بين آحاد مردم، پيوندهاي ملي، قومي و مذهبي را نيز در جهت كمك به مردم آسيب‌ديده اين مناطق محكم و عواطف مردم را تهييج كرد، به‌طوري كه اكنون نتيجه آن را بخوبي در منطقه شاهد هستيم.
وي با بيان اين‌كه مردم سراسر كشور از دورترين نقاط در استان خوزستان و استان فارس گرفته تا خود آذربايجان، انگيزه زيادي براي كمك به هموطنان زلزله‌زده خود پيدا كرده‌اند، تصريح كرد: بي‌شك اين انگيزه بالا نتيجه اطلاع‌رساني لحظه به لحظه رسانه‌ها بويژه صداوسيما بود كه توانست از سويي عمق فاجعه را به تصوير بكشد و بين مردم ايجاد انگيزه كند و از سوي ديگر مسئولان اين استان را از مشكلات واقع در سطح مناطق آسيب‌ديده آگاه سازد.
استاندار آذربايجان شرقي با بيان اين‌كه به دليل عملكرد بسيار خوب صداوسيما در تهييج عواطف و احساسات مردمي، اكنون نه‌تنها از نظر مايحتاج اوليه مشكل و كمبودي نداريم؛ بلكه با انباشت كالا نيز مواجه هستيم، تاكيد كرد: آسيب‌ديدگان اين حادثه تلخ از مسوولان توقع ساخت مسكن تا پيش از شروع فصل سرما را دارند، به همين دليل خواهش ما نيز از صداوسيما ايجاد روحيه و اميدواري در بين اين افراد و همچنين جلب نظر مردم و خيرين براي كمك به بازسازي مناطق آسيب‌ديده است.
پيشرفت خوب ساماندهي مناطق آسيب‌ديده
عليرضا بيگي در بخش ديگري از سخنانش به وضع ساماندهي مناطق آسيب‌ديده اشاره كرد و گفت: همزمان با اقدامات زيربنايي، تامين نيازهاي دارويي و درماني نيازمندان و همچنين رسيدگي به وضع معيشت روستاييان از طريق فروش محصولات زراعي و دامي آنها نيز در دستور كار قرار گرفته است.
به گفته عليرضابيگي، 4500 كيلومتر مربع معادل يك‌دهم مساحت آذربايجان‌شرقي در محدوده زلزله واقع شده است كه اين مساحت 500 روستا را شامل مي‌شود و از اين ميان بيش از 300 روستا از اين زلزله متاثر شده و بين 60 تا 100 درصد آسيب‌ديده است.
ستاد بحران وظيفه اطلاع‌رساني دارد
احمدعلي مقيمي نماينده مجلس شوراي اسلامي نيز ديروز از عملكرد صداوسيما در پوشش زلزله اخير تجليل كرد و گفت: در بحران‌هايي كه در يك استان رخ مي‌دهد، استاندار، رييس ستاد بحران است و تمام دستگاه‌ها از جمله مراكز اطلاع‌رساني موظفند با هماهنگي ستاد بحران انجام وظيفه كنند.
وي در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به اين كه صداوسيما در ساعات اول وقوع زلزله، هشدارهاي درستي داده و اطلاع‌رساني خوبي كرده است در پاسخ به برخي انتقادها مبني بر اين كه چرا عمق فاجعه در لحظات اول حادثه توسط صداوسيما اعلام نشده است، افزود: اين موضوع ارتباطي به صداوسيما ندارد و مديريت اطلاع‌رساني نيز با ستاد بحران است ضمن آن كه در دقايق اوليه اطلاعات روشن و دقيقي از جزئيات و عمق حادثه وجود ندارد.
نايب رييس كميسيون عمران ارزيابي خود از گزارش ارائه شده توسط صداوسيما به مجلس را خوب توصيف كرد و گفت: معتقدم در اين بحران، اطلاع‌رساني دقيقي صورت گرفته و جاي تقدير و تشكر دارد، بويژه اين كه راهاندازي شبكه راديويي اميد، نقش خوبي در اطلاع‌رساني به مردم ايفا كرده است.
عملكرد حرفه‌اي صدا و سيما
قريب سه دهه است كه من سرگرم روزنامه‌نگاري‌ام. آنها كه مرا و قلم مرا مي‌شناسند، واقفند، صراحت لهجه آزاردهنده‌اي دارم و هرگز وامدار گروه و جريان خاصي نبوده‌ام. هرجا و از هركس ايرادي ديده‌ام، گوشزد كرده‌ام و برايم اهميتي نداشته به چه جناحي و جرياني برمي‌خورد. تاوان سختي هم براي اين رويه پرداخته‌ام اما تركش نكرده‌ام.
در همين حال محمدحسين جعفريان، روزنامه‌نگار سرشناس و مستندسازي كه در بسياري از جنگ‌هاي منطقه حضور داشته است، ديروز در يادداشتي نوشت: دو سه روز گذشته، صدا و سيما و شخص عزت‌الله ضرغامي، آماج انتقادها و حملات بي‌سابقه‌اي بوده است كه چرا به واقعه زلزله در آذربايجان‌شرقي، واكنش مناسبي نشان نداده است. در چنين مواقعي همه چنان هيجان‌زده‌اند كه به آني، بر دلايل احتمالي و خدمات غيرقابل انكار گذشته چشم مي‌پوشند. گويي مقابل دشمني قسم‌خورده به ميدان آمده‌اند.
وي با رد اين انتقادها افزود: يكي از مهم‌ترين مشكلات در وقايعي نظير زلزله، هجوم مردمي است كه به محض شنيدن خبر، تنها از سر كنجكاوي با حس نوعدوستي بي‌هيچ تخصص و دليلي بسرعت راهي منطقه مي‌شوند.
اينها با هجوم خود مسيرهاي زميني را دچار ترافيك و انسداد كرده و در راه امدادرساني مشكلات غيرقابل‌انكاري پديد مي‌آورند.
حال آن‌كه 24 ساعت نخست، زمان طلايي براي امدادرسانان است و هر مانعي كه سبب دير رسيدن آنها به منطقه شود، شايد سبب مرگ بسياري در زير آوار شده و خسارات جبران‌ناپذيري به بار آورد.
جعفريان تاكيد كرده است: عدم انعكاس پررنگ خبر در 24 ساعت نخست سبب شد منطقه خلوت‌تر بماند و شاهد هجوم مردم عادي كه فقط دست و پاگير گروه‌هاي نجات هستند، نباشد. اين رفتار حرفه‌اي صدا و سيما، كمك بزرگي به مردم منطقه و امدادگران بود و چه بسيار جان‌هاي مردم زير آوار مانده كه از رهگذر اتخاذ اين سياست تحسين‌برانگيز نجات يافتند.
وي افزود: از سوي ديگر رسانه ملي مهم‌ترين ابزار براي كنترل آرامش جامعه در اين برهه زماني است كه كشور با هزار و يك مشكل دست و پنجه نرم مي‌كند. آنها سعي كردند با مراكز امدادرساني هماهنگ باشند و در زمان مساعد و به نوعي كه مردم بيهوده وحشت‌زده نشوند، اداي وظيفه كنند. از آنسو دولت وقتي حتي يك روز عزاي عمومي اعلام نمي‌كند، رسانه ملي نمي‌تواند سر خود تصميم بگيرد و بيش از دولتمردان ميانداري كند.
جعفريان در پايان يادداشت خود كه در شماره ديروز روزنامه جوان منتشر شد، افزوده است: به هر حال صدا و سيما و شخص رييس آن را كه الحق در شكوفايي اين سازمان با تمام مشكلات و ايرادهايي كه بوده، كارنامه قابل‌قبولي داشته براي تصميم حرفه‌اي به باد شماتت مي‌گيرند. بياييد قدر ذخايرمان را بدانيم و افراط و تفريط نداشته باشيم و نگذاريم خستگي كار طاقت‌فرساي اين سال‌ها بر دوش مديري چون ضرغامي بماند.
رسانه ملي كمك‌هاي مردمي را جهت داد
رييس سازمان امداد و نجات جمعيت هلال‌احمر گفت: نقش انكارناپذير صداوسيما در اطلاع‌رساني صحيح اخبار زلزله بسيار موثر بود و از اين نظر من به صداوسيما نمره 20 مي‌دهم.
محمود مظفر در گفت‌وگو با «جام‌جم» افزود: با وقوع زلزله، التهاب كلي سراسر كشور را فراگرفته بود و به هر حال، بسياري از مردم دوست داشتند خودشان به صورت شخصي به كمك مردم زلزله‌زده بشتابند، اما صداوسيما با رويكرد درستي كه در اطلاع‌رساني اتخاذ كرد، موجب شد كه ميزان واريز كمك‌هاي مردمي به سازمان هلال‌احمر بيشتر شود.
وي تاكيد كرد: رويكرد صداوسيما در اين حادثه بسيار خوب و مفيد بود؛ البته همچنان از صداوسيما مي‌خواهيم كه باز هم روي اين موضوع تاكيد كند كه مردم كمك‌هاي مردمي‌شان را فقط از طريق هلال‌احمر به دست زلزله‌زده‌ها برسانند؛ زيرا در غير اين صورت ممكن است كمك‌هاي مردمي به زلزله‌زدگان حيف و ميل شود.
73 هزار نفر را اسكان موقت داده‌ايم
مظفر با بيان اين‌كه تاكنون 73 هزار و 516 نفر از زلزله‌زدگان را اسكان اضطراري داده‌ايم، اضافه كرد: از لحظه وقوع زلزله تا امروز توانسته‌ايم نزديك به 18 هزار و 379 چادر را بين زلزله‌زدگان توزيع كنيم؛ همچنين بالغ بر 54 هزار و 865 كالاي زيستي، شامل پتو، ظروف، موكت، كلمن و... را نيز در اختيار زلزله‌زدگان قرار داده‌ايم.
وي عنوان كرد: جداي از اقلام زيستي، 275 هزار و 143 مورد مواد غذايي هم بين خانوارهاي زلزله‌زده توزيع شده است و اين كمك‌ها نيز همچنان ادامه دارد.
رييس سازمان امداد و نجات جمعيت هلال‌احمر ضمن تشكر از كمك‌هاي مردمي اظهارداشت: براي دسترسي به روستاهاي صعب‌العبور نيز از شش فروند بالگرد به طور مداوم استفاده مي‌كنيم و در نظر داريم از طريق هوايي نيز به زلزله‌زدگان روستايي كمك كنيم.
صداوسيما در پوشش اخبار زلزله كارنامه مثبتي دارد
نماينده شهر زلزله‌زده بم با اشاره به زلزله روز شنبه شهرستان اهر، هريس و ورزقان گفت: عملكرد رسانه ملي در زلزله آذربايجان‌شرقي خوب بوده و اين رسانه كارنامه مثبتي دارد.
موسي غضنفرآبادي در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم آنلاين ضمن اشاره به عملكرد رسانه ملي در پوشش اخبار زلزله استان آذربايجان‌شرقي و شهرستان‌هاي ورزقان، اهر و هريس گفت: رسانه ملي اخبار اين زلزله را همچون زلزله بم بخوبي پوشش داد و ما از اين عملكرد راضي هستيم.
وي افزود: رسانه ملي هم ميزان وسعت زلزله و هم ميزان خسارات به عمل آمده را منعكس كرد.
تقدير رييس مجلس از رسانه ملي
رييس مجلس شوراي اسلامي از رسانه ملي در خصوص پوشش خبري مناسب از زلزله آذربايجان‌شرقي تجليل كرد.
اقتضاي رسانه حرفه‌اي
روزنامه رسالت در واكنش به هجمه‌هاي تبليغاتي عليه صداوسيما ديروز نوشت: عده‌اي از رسانه‌هاي داخلي به پيروي از رسانه‌هاي ضدانقلاب، خطر تفرقه بين آذري‌زبانان و فارس‌ها را دنبال كردند و همدردي‌هاي مزورانه مقامات تركيه و آمريكا را منعكس مي‌كردند.
اين در حالي است كه در اين دست فجايع و بحران‌ها جلوگيري از عواملي كه به مقوله امنيت ملي لطمه مي‌زند، يكي از وظايف اصلي رسانه‌ها و خبرنگاران است. در موقعيت‌هاي بحراني، رسانه‌هاي حرفه‌اي و مطرح دنيا به درخواست مسوولان براي عدم انتشار اخباري كه آثار مخرب دارد، جواب مثبت مي‌دهند و حتي بعضي رسانه‌ها در اين مواقع دست به خودسانسوري مي‌زنند.
اين روزنامه افزود: عمده خبرنگاراني كه نه در ايران، بلكه در تمام جهان به عنوان خبرنگار بحران كار مي‌كنند، مي‌دانند در هنگام بروز يك حادثه و بلاي طبيعي، بروز مشكلات و برخي نواقص در امر امدادرساني كاملا يك امر طبيعي است كه البته بايد به حداقل برسد، اما سياه‌نمايي درخصوص كمك‌رساني و كتمان واقعيت توسط خبرنگاران گناهي نابخشودني است كه موجب ياس و دلسردي مردم مي‌شود؛ اين درست همان خط خبري است كه دشمن دنبال مي‌كند.
راديو اميد؛ اطلاع‌رساني و اميدبخشي
صداوسيماي مرکز آذربايجان‌شرقي با راهاندازي «راديو اميد» در اولين روز وقوع زلزله، مناطق زلزله‌زده بخصوص شهرستان ورزقان را تحت پوشش قرار داد.
محمدجعفر نوروزي، تهيه‌کننده راديو که همراه چهار نفر ديگر از همکارانش واحد سيار راديو را شنبه شب در منطقه ورزقان مستقر کرد، با ذکر اين نکته که فرستنده واحد سيار راديو، بين 25 تا 35 کيلومتر را پوشش مي‌دهد، گفت: شنبه شب وقتي ما به ورزقان رسيديم، هم برق قطع بود و هم تلفن. ساعت دو نيمه شب بود که برق و تلفن وصل شد و ما توانستيم اولين گزارش‌هايمان را براي مردم منطقه پخش کنيم.
وي افزود: ما در فرمانداري ورزقان مستقر شده بوديم؛ جايي که همه جلسات در آنجا برگزار مي‌شد، به همين دليل ما اطلاعات دست اولي از همه اتفاقات، نتيجه جلسات واخبار موثق و درست را به مردم منطقه اطلاع مي‌داديم.
